Αριστουργήματα κατά τύχη…
Πιθανότατα έχει λιγότερη σχέση με την τέχνη και περισσότερη με την επιρροή του κοινωνικού περιβάλλοντος στις προτιμήσεις μας· σε τελική ανάλυση, ο εμπνευστής του πειράματος «Music Lab» και της μελέτης που χτίστηκε γύρω του είναι ο καθηγητής κοινωνιολογίας στο πανεπιστήμιο του Πρίνστον, Μάθιου Σαλγκάνικ. Όμως σίγουρα έχει ενδιαφέρον και αν το χρησιμοποιήσει κανείς σαν μια ακόμα παράμετρο ανάλυσης της ιστορίας της τέχνης.Του Γρηγόρη Μιλιαρέση
Ο Δρ. Σαλγκάνικ δημιούργησε εννέα online κοινότητες στις οποίες κατένειμε 30.000 νέους τους οποίους στη συνέχεια εξέθεσε σε νέα μουσικά ακούσματα –όπου «νέα», πρωτοεμφανιζόμενα συγκροτήματα χωρίς δισκογραφική ή άλλη δημόσια παρουσία. Στον ένα κόσμο οι συμμετέχοντες δεν είχαν τη δυνατότητα να συζητήσουν με τα υπόλοιπα μέλη τις προτιμήσεις τους, ενώ στους υπόλοιπους οκτώ είχαν και το έκαναν μέσω forum, μηνυμάτων κ.λπ. Και στο τέλος του πειράματος, ο καθηγητή και η ομάδα του παρατήρησε αν υπήρχαν ομοιότητες στα δημοφιλέστερα συγκροτήματα και κομμάτια.
Το συμπέρασμα ήταν ότι δεν υπήρχαν: κάποια κομμάτια που σε έναν κόσμο εμφανίζονταν στην κορυφαία δεκάδα, σε κάποιον άλλον εμφανίζονταν τελευταία και το αντίθετο και το ίδιο συνέβαινε και στα σχόλια για την ευρύτερη παρουσία των συγκροτημάτων. Εν ολίγοις, η ποιότητα των έργων τέχνης ελάχιστο ρόλο έπαιζε στο χαρακτηρισμό τους σαν «καλά» ή «κακά» από το κοινό.
Κατά τον καθηγητή, το πείραμα αποδεικνύει ότι, αντίθετα με αυτό που πιστεύουν οι περισσότεροι, δεν υπάρχει κάποια εγγενής ποιότητα που να ξεχωρίζει σε ένα έργο τέχνης· μ’ άλλα λόγια, αυτό που θεωρούμε «καλό» (και σε βάθος χρόνου «κλασσικό» και «αριστούργημα») έγινε «καλό» μέσα από μια διαδικασία που σε μεγάλο βαθμό περιλαμβάνει το τυχαίο. Και όσο κι αν μια τέτοια διαπίστωση κλονίζει την αντίληψή μας για τα καλλιτεχνικά πράγματα (και ειδικά για τα «μεγάλα» και τα «σημαντικά»), δεν παύει να είναι αλήθεια –και ενδεικτικό του τρόπου που λειτουργούμε.
Πηγή: metamatic:taf
