Είδαμε τους «Καβγάδες στην Κιότζα» στο Δημοτικό Θέατρο Πειραιά – απολαυστικό ξεκατίνιασμα!

Γραμμένο το 1760, το έργο του Γκολντόνι σηματοδοτεί το πέρασμα του Βενετσιάνου κωμωδιογράφου από την κωμωδία της Αναγέννησης, στην ηθογραφία και στο σύγχρονο ρεαλιστικό θέατρο. Οι χαρακτήρες στο έργο αυτό, που γράφτηκε την περίοδο του Διαφωτισμού, είναι φτωχοί ψαράδες. Μια κωμωδία καταστάσεων της πραγματικής λαϊκής ζωής με πρωταγωνιστές άτομα από την εργατική τάξη.

Το έργο έχει χαρακτηριστεί ως μια αυτοβιογραφική κωμωδία. Μια νοσταλγική αναδρομή του Γκολντόνι, στα νεανικά του χρόνια και στην εποχή κατά την οποία ασκώντας δικαστικά καθήκοντα στην πόλη Κότζια, γνώρισε τις καθημερινές ασχολίες, τις συνήθειες και τη συμπεριφορά των εμπόρων, των βαρκάρηδων, των νοικοκυρών.

Στην κωμωδία αυτή όλα τα προβλήματα τα δημιουργούν οι γυναίκες, οι οποίες μοιάζουν εθισμένες στο να ξεκατινιάζονται μεταξύ τους. Παραδόξως, το έργο, που είναι μια τρελή κωμωδία καταστάσεων, έχει και κοινωνιολογικές προεκτάσεις- ίσως η επίδραση της λογικής και του διαφωτισμού στον σπουδαίο κωμωδιογράφο. Η διάθεση των γυναικών, να τρώγονται μεταξύ τους δεν είναι μόνο παραξενιά του γυναικείου χαρακτήρα. Οι κόντρες τους εξηγούνται και δημογραφικά: 30 χιλιάδες γυναίκες και μόλις 10 χιλιάδες άντρες στην Κιότζα. Είναι μεγάλος ο φόβος των γυναικών μη «μείνουν στο ράφι» και σε μια τέτοια εποχή εξάρτησης από τους άντρες. Αυτό εξηγεί και γιατί είναι τόσο ανταγωνιστικές μεταξύ τους και σπέρνουν διαρκώς έριδες.

Αυτή η λύσσα των γυναικών μεταδίδει το μικρόβιο του τσακωμού και στους άντρες, οι οποίοι στο έργο δείχνουν και κάπως πιο αφελείς. Το αποτέλεσμα είναι να οδηγηθούν στα δικαστήρια κι ένας αναπληρωτής ανακριτής, προσπαθεί να τους συμφιλιώσει- ενώ παράλληλα είναι γοητευμένος και με μία από τις κοπέλες που τσακώνονται διαρκώς.

Αυτό το καλογραμμένο έργο, με τους σπαρταριστούς διαλόγους, την πονηριά όχι μόνο στην πλοκή, αλλά και στους χαρακτήρες, επέλεξε να ανεβάσει στο θέατρο ο Βασίλης Παπαβασιλείου. Πρόκειται για μια ενδιαφέρουσα επιλογή, καθώς «Οι καβγάδες στην Κιότζα» δείχνουν πολύ ζωντανοί και στις μέρες μας, ενώ δεν είναι από τα πολύ γνωστά έργα. Ο Β. Παπαβασιλείου επέλεξε μινιμαλιστικά σκηνικά, τα οποία συμβολικά και αφαιρετικά αναπαριστούν το χώρο. Στο γραφείο του ανακριτή, για παράδειγμα, μια κιμωλία χαράζει στο σανίδι το χώρο του γραφείου και μέσα σε αυτόν υπάρχει μόνο ένα τραπέζι και δύο καρέκλες. Τα κοστούμια είναι της σημερινής εποχής και αναδεικνύουν τις διαφορές ανάμεσα στους φτωχούς κατοίκους και τον πιο αριστοκράτη και αστό Αναπληρωτή Ανακριτή (Γιάννης Νταλιάνης).

Η παράσταση έχει αρκετή ενέργεια και μπρίο και έξυπνες ιδέες, για να βγαίνει το χιούμορ του έργου. Υπάρχει φαντασία στη σκηνοθεσία, η αισθητική του είναι σύγχρονη και η κινησιολογία σε αρκετά σημεία παραπέμπει σε χορό και ξεφεύγει από το ρεαλισμό. Δεν εκβιάζει, όμως, το αστείο. Αυτό που μου άρεσε είναι πως σε ένα καθαρά χιουμοριστικό έργο, αναδεικνύεται και το δραματικό στοιχείο των χαρακτήρων, σε βαθμό που σε συγκινεί.

Στην ποιότητα της παράστασης καθοριστικό ρόλο διαδραματίζουν και οι πολύ καλές ερμηνείες αρκετών από τους ηθοποιούς της παράστασης. Ξεχωρίζει η Χριστίνα Μαξούρη, που συνδυάζει τα πάντα. Το κωμικό, το δραματικό, το ανθρώπινο, ενώ μπαίνει με βάθος στο ρόλο μιας γυναίκας που διψάει για τσακωμούς. Στο πλευρό της η αδερφή της στο έργο Αλεξάνδρα Σακελλαροπούλου, με μια πολύ ποιοτική ερμηνεία. Πολύ καλός είναι και ο Γιάννης Νταλιάνης, ο οποίος ενσαρκώνει με λεπταίσθητες αποχρώσεις έναν περίπλοκο ρόλο, αυτόν του δικαστικού, που μπλέκει με τις «τρελές» και τους «τρελούς», αλλά τους αγαπάει κιόλας. Και ο Χρήστος Σαπουντζής με την περίεργη και ακαταλαβίστική ομιλία του βγάζει γέλιο, ενώ στη σκηνή με το Γιάννη Νταλιάνη έχουν εξαιρετικό συγχρονισμό. Κι οι υπόλοιποι ηθοποιοί, πάντως, δίνουν αξιόλογες ερμηνείες.

Γενικά, οι «Καβγάδες στην Κιότζα» είναι ένα σπαρταριστό έργο του Γκολντόνι, έξυπνα γραμμένο, με πολύ πετυχημένα κωμικά ευρήματα και πλοκή. Σκηνοθετημένη με φαντασία και με όμορφες ερμηνείες, η παράσταση έχει βάθος. Δεν βγάζει μόνο γέλιο, αλλά και συγκίνηση, προβάλλοντας έναν ιδιαίτερο ανθρωπισμό και μια γλυκύτητα, μέσα από τους αστείους αυτούς τσακωμούς.

Γιώργος Σμυρνής