Kismet, Η Ζωή σαν τούρκικη σαπουνόπερα
Στην Ελλάδα πολλοί άνθρωποι έχουν ταυτίσει την τηλεοπτική τους ψυχαγωγία με τα τούρκικα σίριαλ, αλλά δε θα μπορούσαν να φανταστούν ότι αυτά θα μπορούσαν να γίνουν ντοκιμαντέρ. Κι όμως! Μια άλλη πλευρά της σαπουνόπερας made in Turkey αναδεικνύεται στο ενδιαφέρον ντοκιμαντέρ «ΚΙΣΜΕΤ, Η Ζωή σαν τούρκικη σαπουνόπερα» της δημοσιογράφου – σκηνοθέτιδας Νίνας Μαρίας Πασχαλίδου.
Το «Κισμέτ…» γυρίστηκε στην Τουρκία, την Αίγυπτο, τα Αραβικά Εμιράτα, τη Βοσνία, τη Βουλγαρία και την Ελλάδα. Στο ντοκιμαντέρ, βέβαια, η εστίαση γίνεται στο γυναικείο κοινό. Σχεδόν όλα τα άτομα, που φαίνονται στα πλάνα ή που μιλάνε για το θέμα, είναι γυναίκες.
Δεν είναι μόνο η Ελλάδα ευάλωτη στις τουρκικές σειρές. Στα Βαλκάνια έχουν μεγάλη πέραση. Το πιο ενδιαφέρον, πάντως, στοιχείο του ντοκιμαντέρ και αυτό με το οποίο ξεκίνησε, είναι οι απελευθερωτικές για τη γυναίκα επιδράσεις των τουρκικών σίριαλ στον μουσουλμανικό κόσμο. Οι καταπιεσμένες γυναίκες βλέπουν στις ηρωίδες των τουρκικών σειρών πρότυπα χειραφέτησης. Ειδικά, η Φατμαγκιούλ, μια γυναίκα που στην υπόθεση του σίριαλ υπέστη ομαδικό βιασμό και βρήκε το κουράγιο να καταγγείλει τους βιαστές της και να τους οδηγήσει στο δικαστήριο, συγκίνησε πολύ γυναίκες από την Αίγυπτο και Αραβικές χώρες. Αλλά και στην Τουρκία υπάρχουν φαινόμενα κακοποίησης γυναικών σε γάμους και παντρολογήματα μικρών κοριτσιών με ηλικιωμένους άντρες, τα οποία στιγματίζονται στις τουρκικές σειρές.
Το ντοκιμαντέρ βρέθηκε, επίσης, στα παρασκήνια γυρισμάτων δημοφιλών τουρκικών σειρών, συζήτησε με διάσημους πρωταγωνιστές, όπως ο “Σουλεϊμάν”, η “Φατμαγκιούλ”, η “Σεχραζάτ”, για το φαινόμενο. Επίσης μίλησε με σεναριογράφους των σίριαλ αυτών.
Πρόκειται για μια ενδιαφέρουσα προσπάθεια κι ένα project που και σε ιντριγκάρει να το δεις (οι τουρκικές σειρές, εκτός από δημοφιλείς είναι και πιασάρικο θέμα). Επίσης, έχει πράγματα να σου πει. Θα προτιμούσα, βέβαια, να έδινε το κύριο βάρος στις επιδράσεις των σειρών αυτών στις ισλαμικές κοινωνίες, όπου υπάρχει και το μείζον θέμα της καταπίεσης της γυναίκας. Θα μπορούσε επίσης να φιλοξενεί μεγαλύτερη κριτική για την ποιότητα των σειρών αυτών, η οποία γίνεται από πνευματικές ελίτ και εντός της Τουρκίας. Κι ίσως θα μπορούσε να ρωτήσει και λίγο περισσότερους άντρες, καθώς στο ντοκιμαντέρ μιλούν βασικά γυναίκες. Εδώ στην Ελλάδα, για παράδειγμα, ξέρω αρκετούς άντρες, που θα είχαν πολλά να πουν για τουρκικά σίριαλ, τα οποία έχουν δει με αρκετή προσήλωση.
Παρά τις όποιες μικρές ενστάσεις, το «Κισμέτ» είναι ένα ντοκιμαντέρ που έχει ενημερωτική αξία και βλέπεται ευχάριστα. Αντιμετωπίζει με αρκετή αμεροληψία ένα θέμα, που αρκετοί το σνομπάρουν, αλλά έχει διαστάσεις κοινωνικού φαινομένου. Και κυρίως, το βλέπει μέσα από πολυεθνικό πρίσμα, με αποτέλεσμα να φαίνονται οι σημαντικές διαφορές ανάμεσα στις κοινωνίες, που παρακολουθούν τις τουρκικές σαπουνόπερες.
Γιώργος Σμυρνής
Διαβάστε πιο αναλυτικά: Η Φατμαγκιούλ σύμβολο χειραφέτησης για τις γυναίκες του Ισλάμ!