Κυριαρχία
Επιστήμονας μαιτρ στον τομέα της τεχνητής νοημοσύνης (Johnny Depp) πεθαίνει έπειτα από επίθεση τεχνοφοβικών τρομοκρατών, για να αναστηθεί ως ψηφιακό πνεύμα, καθώς ο εγκέφαλός του αντιγράφεται από πανίσχυρους επεξεργαστές. Κι αφού μπορεί η τεχνολογία να νικήσει το θάνατο, δεν θα σταματήσει πουθενά. Θα αναζητήσει την απόλυτη «Κυριαρχία» ή “Transcendence” όπως λέει ο τίτλος της ταινίας που σκηνοθέτησε ο Wally Pfister.
Στην ταινία «Κυριαρχία» έχει βάλει το χεράκι του ως executive producer και ο πολύς Christopher Nolan. Και όντως, η ταινία έχει στοιχεία που θυμίζουν ταινίες, τις οποίες έχει σκηνοθετήσει ο χρυσοφόρος σκηνοθέτης. Υπάρχει αυτός ο συνδυασμός ακραίας φαντασίας και ακραίας επιστημονικότητας. Και τα δύο πηγαίνουν στα άκρα χέρι- χέρι, με αποτέλεσμα να δημιουργείται μια ταινία καθαρά του φανταστικού, με μια επίφαση επιστημονικότητας. Επίσης, υπάρχει και το μελοδραματικό στοιχείο, με τον μεγάλο έρωτα, την αδερφή ψυχή, την αγάπη που προσπαθεί να νικήσει ακόμα και το θάνατο. Η Κυριαρχία θυμίζει σε αυτά τα σημεία αρκετά το Inception του Nolan, μια ταινία που επίσης προσπαθεί να εικονοποιήσει το υποσυνείδητο με όρους ταινίας δράσης ή video game. Από την «Κυριαρχία» πάντως απουσιάζει η αδιάκοπη και δύσκολο να κινηματογραφηθεί δράση, η έντονη αγωνία και η καταιγιστική πολλαπλότητα των σκηνών.
Η «Κυριαρχία» θέλει κυρίως να μιλήσει για τεχνολογικά διλήμματα και παράλληλα να δημιουργήσει ένα φανταστικό story, ικανό να τραβήξει το ευρύ κοινό. Τεχνοφοβία και τεχνολαγνία έρχονται σε έναν διαρκή διάλογο στην ταινία, πάντα όμως με τη λογική να δημιουργούνται πατήματα για σασπένς, ανατροπές και σκηνές δράσης. Υπάρχει μελόδραμα, σε υπερβολικό βαθμό κάποιες φορές, υπάρχει οικολογική ανησυχία και η αγωνία ότι ο άνθρωπος ξεπερνά τις αντοχές του περιβάλλοντος. Κι από την άλλη, υπάρχει κι ο αντίλογος: ότι οι συντηρητικοί πάντα φοβούνται αυτό που δεν μπορούν να καταλάβουν.
Η δύναμη που αποκτά η τεχνητή νοημοσύνη με ψυχή αρχίζει να φτάνει στα όρια του παραλογισμού, ιδίως από τη στιγμή που ξεφεύγει από τα όρια του ψηφιακού κόσμου και μπορεί να παρεμβαίνει με τρομακτική δύναμη στα φυσικά φαινόμενα. Πέρα από το ότι δύσκολα μπορεί κανείς να πιστέψει στις υπερβολές, με τις οποίες προβάλλεται η τρομακτική ισχύς αυτού του σχεδόν Θεϊκού ψηφιακού- νοήμονος (;) κατασκευάσματος, τίθεται και το εξής ερώτημα: Ωραία. Και πώς ο άνθρωπος μπορεί να νικήσει κάτι που είναι πανίσχυρο σαν Θεός; Οι απαντήσεις που δίνονται από την ταινία, εκτός από αμφίσημες, δεν είναι και τόσο πειστικές.
Σε πολιτικό επίπεδο, στο έργο τίθεται το θέμα της τρομοκρατίας και της κυβέρνησης που παίζει διπλό παιχνίδι, συνεργαζόμενη με τρομοκράτες. Ο φανατισμός και η διαρκής τάση για επέκταση είναι τα κυρίαρχα κίνητρα για τους χαρακτήρες, ενώ μεγάλο ρόλο έχει και το πάθος. Κατά μία έννοια, πολλά από όσα συμβαίνουν, γίνονται για χάρη ενός μεγάλου έρωτα. Η γυναίκα του επιστήμονα (η Έβελυν Κάρτερ) θα κάνει ό,τι μπορεί για να τον κρατήσει στη ζωή, έστω και σε μορφή ψηφιακού προγράμματος. Αλλά και το ψηφιακό πρόγραμμα έχει τα δικά του ερωτικά θέματα με την Έβελυν.
Το καστ των ηθοποιών είναι σημαντικό και αξιόλογο. Ο Johnny Depp είναι πολύ καλός στο ρόλο του επιστήμονα, αλλά και στο ρόλο του προγράμματος τεχνητής νοημοσύνης, που είναι και πάλι όμως ο επιστήμονας και συνάμα ένας μικρός Θεός σε ψηφιακή μορφή. Η σύζυγος του Rebecca Hall βγάζει πολύ συναίσθημα στην ερμηνεία της. Πολύ ενδιαφέρον είχε η ερμηνεία του Άγγλου Paul Bettany, που είναι κι ο καταλύτης στο έργο, καθώς αρχικά στηρίζει το project, αλλά στη συνέχεια στρέφεται εναντίον του. Κι άλλοι χαρακτήρες δείχνουν πειστικοί, ειδικά η τρομοκράτισσα Bree, την οποία ερμηνεύει η Kate Mara πολύ καλά.
ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΙΚΑ: Η «Κυριαρχία» θέτει ενδιαφέροντα ζητήματα της εποχής μας, αλλά το παρακάνει δίνοντας εξωπραγματικές διαστάσεις σε μια δήθεν επιστημονική μυθοπλασία. Αφηγείται ένα ιδιαίτερα φιλόδοξο τεχνολογικό εγχείρημα και στην πορεία παρασύρεται και γίνεται κι η ίδια εξαιρετικά φιλόδοξη. Η τόση φιλοδοξία τελικά παγιδεύει το έργο, ωθώντας το στην υπερβολή, με βασικό στόχο το να δημιουργήσει μια πιασάρικη πλοκή.
Γιώργος Σμυρνής