Τι κοινό έχουν το «Κουρδιστό Πορτοκάλι» και «Ο Ιησούς από τη Ναζαρέτ»

Παραδόξως, η σειρά αυτή έχει ένα σημαντικό κοινό στοιχείο με την ταινία σταθμό του Stanley Kubrick, το «Κουρδιστό Πορτοκάλι» (1971)- που έγινε φέτος και πολύ πετυχημένη θεατρική παράσταση σε σκηνοθεσία του Γιάννη Κακλέα. Η ταινία αυτή, που βασίστηκε στο ομότιτλο μυθιστόρημα του Anthony Burgess, αποτέλεσε σκάνδαλο στην εποχή της, με τον τολμηρό τρόπο που προέβαλε την βία. Πρωταγωνιστής είναι ένας έκλυτος έφηβος εκτός ελέγχου, ο οποίος επιδίδεται σε βιασμούς, ξυλοδαρμούς και πολλά άλλα σκληρά εγκλήματα. Φυλακίζεται και για να έρθει στον «ίσιο δρόμο», περνάει από ένα επιστημονικό πείραμα πλύσης εγκεφάλου, που θα τον κάνει «καλό άνθρωπο». Το πείραμα αυτό έχει δραματικά αποτελέσματα για τον άνθρωπο- πειραματόζωο. Η ταινία προκάλεσε σάλο, ιδίως στην Αγγλία. Ο Kubrick, μάλιστα, αναγκάστηκε να κατεβάσει την ταινία του από τις αίθουσες της Μεγάλης Βρετανίας, λόγω των αρνητικών δημοσιευμάτων από τον Τύπο και των ανώνυμων απειλών που δεχόταν στο σπίτι του.

Τα δύο αυτά τόσο διαφορετικά έργα, τι κοινό μπορεί να έχουν; Κι όμως, τα ενώνει κάτι πολύ βασικό: Μοιράζονται τον ίδιο συγγραφέα! Ο Anthony Burgess, ο οποίος έγραψε το «Κουρδιστό Πορτοκάλι» το 1962 είναι ένας από τους τέσσερις σεναριογράφους που έγραψαν το σενάριο για τη σειρά του Franco Zeffirelli (1977). Οι άλλοι τρεις είναι ο David Butler, o Suso Cecchi D’ Amico και ο ίδιος ο σκηνοθέτης, ο Zeffirelli.

Σε συνέντευξή του ο συγγραφέας τόνισε πως για το συγκεκριμένο σενάριο είχε δεχθεί πολλές πιέσεις από εκκλησιαστικούς κύκλους, ιδίως προτεσταντικούς, αλλά και καθολικούς. Επίσης, ότι του είχαν δώσει αμέτρητες συμβουλές διάφοροι θεολόγοι, χωρίς να τους έχει ζητήσει τη γνώμη τους. Για τον ίδιο τον Ιησού είχε δηλώσει, ότι «ανεξαρτήτως αν είναι ή όχι Υιός του Θεού, είναι ένας άνθρωπος με εντυπωσιακή ευφυΐα και εντυπωσιακή πολιτική αντίληψη για την εποχή του».

Ο επηρεασμένος από τον Joyce πολυγραφότατος συγγραφέας, βιογράφος, θεατρικός μεταφραστής, σεναριογράφος, ποιητής και φιλόλογος Burgess, μετά το σενάριο του Ιησού από τη Ναζαρέτ προχώρησε στη δημιουργία ενός ιστορικού μυθιστορήματος, που βασίστηκε εν πολλοίς στο σενάριο που είχε γράψει. Ήταν το The Man of Nazareth, το οποίο εκδόθηκε το 1979.

Ήταν ένα από τα τρία ιστορικά έργα του Burgess γύρω από τη Βίβλο. Είχε προηγηθεί το Moses (1976) ένα αφηγηματικό ποίημα 200 σελίδων. Και αυτό το έργο είχε ξεκινήσει από ένα σενάριο του για ταινία με θέμα το Μωυσή, το οποίο είχε γράψει ο συγγραφέας για τον σκηνοθέτη Gianfranco De Bosio το 1975. Και ακολούθησε το 1985 το ιστορικό μυθιστόρημα The Kingdom of the Wicked, που αναφερόταν στη γέννηση του Χριστιανισμού και στα πρώτα βήματα της νέας θρησκείας στη Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία.

Γιώργος Σμυρνής