Είδαμε το «Στο Χείλος» στο Ίδρυμα Μιχάλης Κακογιάννης: Ο άνθρωπος και το λουρί του

Η Κλωντίν Γκαλεά έγραψε το έργο «Στο Χείλος» με αφορμή μια από τις αποτρόπαιες φωτογραφίες από τις φυλακές του Αμπού Γκράιμπ που δημοσίευσε η Washington Post, το 2004. Με το έργο της αυτό ψάχνει τη θέση μιας σύγχρονης Ευρωπαίας συγγραφέως απέναντι στη θηριωδία του πολέμου, την πολιτική, τον έρωτα, τη μνήμη και την εικόνα. Η συγγραφέας στέκεται αμήχανη μπροστά στην εικόνα της γυναίκας δεσμοφύλακα που σέρνει με λουρί τον γυμνό ιρακινό αιχμάλωτο. Μέσα από την εικόνα, τους συνειρμούς που της φέρνει, τους αυτοματισμούς της γραφής και της σκέψης, προκύπτουν αντιπολεμικές ιδέες, στοχασμοί πάνω στις έννοιες απόλαυση και σαδισμός, ερωτικές φαντασιώσεις, αναμνήσεις από την παιδική ηλικία και τη δύσκολη σχέση με τη μητέρα της, αναφορές στις λεσβιακές επιθυμίες της ίδιας της δραματουργού.

Ένα πυκνό και δύσκολο κείμενο, σε μετάφραση του Δημήτρη Δημητριάδη, με αρκετές επαναλήψεις, σκληρό και συνάμα σκοτεινό, ένα θέατρο Λόγου και ιδεών, που μιλάει για το σώμα, είναι η δημιουργία της Κλωντίν Γκαλεά. Η συγγραφέας επιχειρεί να μιλήσει για το θέμα της, τη φωτογραφία και τη φρίκη του πολέμου που κρύβεται από πίσω της, αλλά και τον εαυτό της, τη φρίκη, όπως η ίδια την έχει βιώσει, τη φθορά, την καταπίεση από τη μητέρα της, το σαδισμό που είτε έχει βιώσει από τους άλλους, είτε έχει αισθανθεί η ίδια μέσα από τις ερωτικές της σχέσεις.

Μέσα από μια εικόνα και μια στάση απέναντι στον πόλεμο, ξεπηδάει ολόκληρη η ζωή της. Το εύρος της σύλληψης είναι αξιοθαύμαστο κι η μόνη μου ένσταση έχει να κάνει με τις επαναλήψεις, που εμφανίζει συχνά το κείμενο. Όπως δηλώνει η ίδια η Γκαλεά, στο remue.net το 2007 “Η εικόνα της αμερικανίδας στρατιωτίνας, που σέρνει με το λουρί έναν φυλακισμένο Άραβα άνδρα, είναι μία εικόνα χωρίς παρηγοριά. Ο έρωτας δεν έχει παρηγοριά. Η οδύνη. Η ομορφιά. Η ταπείνωση. Η απουσία. Η ντροπή. Η ηδονή. Η ξετσιπωσιά. Το τερατώδες. Εκεί, έχεις να γράψεις” .

Η παράσταση του Θέμελη Γλυνάτση σέβεται απόλυτα τον καθαρά κειμενικό χαρακτήρα ενός θεάτρου Λόγου και ιδεών, σαν αυτό που δημιουργεί η Γκαλεά «Στο Χείλος». Η παράσταση έχει ελάχιστη κίνηση. Στήνεται όμως πάνω σε μια δυνατή εικόνα. Η Ασπασία Κράλλη, που ερμηνεύει τη γυναίκα (τη συγγραφέα που προσπαθεί να μιλήσει για το θέμα της φωτογραφίας) στέκεται καθισμένη σε ένα υπερυψωμένο βάθρο με ένα λουρί στο λαιμό της. Και ο Νέστορας Κοψιδάς βρίσκεται ξαπλωμένος στο έδαφος, γυμνός και αμίλητος, συμβολίζοντας το βασανισμένο και ταπεινωμένο σώμα.

Η Ασπασία Κράλλη δίνει μια ξεχωριστή ερμηνεία σε αυτόν τον σκοτεινό μονόλογο. Δεμένη με ένα λουρί στο λαιμό, κάνει μια απαγγελία που καθηλώνει. Η ομιλία της είναι έχει ιδαίτερη ποιότητα, σχεδόν τελετουργικά αργή κι έντονα υποβλητική, δίνει στις λέξεις τον χρόνο που χρειάζονται, για να τονισθεί ο ποιητικός χαρακτήρας του κειμένου, αλλά και να φωτιστούν οι ιδέες του.

ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΙΚΑ: Πρόκειται για μια ενδιαφέρουσα πρόταση της σύγχρονης γαλλικής δραματουργίας. Μια μοντέρνα γραφή, που αναφέρεται με ποιητικό τρόπο στη φρίκη του πόλεμου και της ζωής. Η σκηνοθεσία του Θέμελη Γλυνάτση και η ερμηνεία της Ασπασίας Κράλλη υπηρετούν με ποιότητα και σεβασμό το χαρακτήρα του έργου.

Γιώργος Σμυρνής

INFO: Η παράσταση “Στο χείλος” παίζεται στο Ίδρυμα Μ. Κακογιάννης  (Πειραιώς 206) μέχρι 14/5 στις 21:00 για το Φεστιβάλ “Το αλλικό Θέατρο à la Grecque”