Είδαμε τον «Ιδομενέα» στο Φεστιβάλ Αθηνών- Αβάσταχτοι όρκοι!

Το έργο είναι περισσότερο αφηγηματικό και δεν βασίζεται στο διάλογο. Εκκινεί από τον μύθο του Ιδομενέα, του βασιλιά της Κρήτης, ο οποίος επιστρέφοντας από τον Τρωικό πόλεμο πέφτει σε μια τρομερή θύελλα. Από τα 80 πλοία του γλιτώνει μόνο το δικό του. Αλλά κι αυτό απειλείται με καταστροφή Μπροστά στον φόβο του θανάτου, η δεισιδαιμονία του τον σπρώχνει σε έναν αδυσώπητο όρκο στους θεούς: να θυσιάσει το πρώτο ζωντανό πλάσμα που θα συναντήσει στην ακτή της πατρίδας. Ο πρώτος που συναντά είναι ο ίδιος του ο γιος.

Η ιστορία προσεγγίζεται πολυπρισματικά, μέσα από τα πολλά διαφορετικά πρόσωπα του μύθου. Κι επίσης δεν έχει μία τροπή, αλλά εξετάζονται οι πολλές διαφορετικές τροπές που θα μπορούσε να έχει πάρει. Αυτό είναι σύμφωνο με την ιδεολογία του μεταμοντερνισμού, που απορρίπτει τα μεγάλα αφηγήματα και θεωρεί ότι υπάρχουν πολλαπλές αφηγήσεις των ίδιων γεγονότων. Αλλά είναι και λογικό να προσεγγίζεις έτσι έναν αρχαίο ελληνικό μύθο, καθώς οι πολλαπλές εκδοχές στην εξέλιξη των ίδιων μύθων είναι μια πραγματικότητα.

Το έργο, όμως, δεν μένει στις τεχνοτροπικές καινοτομίες στη γλώσσα και την αφήγηση. Εκφράζει και συγκεκριμένες ιδέες, όπως η λογική, η ανθρωπιά και η αγάπη για τη ζωή και την ευτυχία, που έρχονται σε ρήξη με τη δεισιδαιμονία, τον πόλεμο, το μίσος μεταξύ των ανθρώπων. Ο Ιδομενέας πήρε έναν νοσηρό όρκο, για να γλιτώσει τη ζωή του, που τον έκανε εχθρό της ζωής. Κι αυτή είναι η αιτία της δυστυχίας του. Το αρχαϊκό πνεύμα, γεμάτο δεισιδαιμονία και βαρβαρότητα, είναι αυτό που ωθεί, σύμφωνα με το συγγραφέα, τους ανθρώπους να αλληλοσκοτώνονται. Κι όπως, μας λέει με πίκρα, δεν έχουμε ξεφύγει πολιτιστικά από αυτό το γεμάτο δεισιδαιμονίες και αγριότητα στάδιο. (Μια ματιά άλλωστε στα δελτία ειδήσεων αρκεί, για να δείξει πως ο συγγραφέας μάλλον έχει δίκιο).

Η σκηνοθετική προσέγγιση της Κατερίνας Ευαγγελάτου είναι ιδιαίτερα σύγχρονη αισθητικά. Αξιοποίησε τον τεράστιο χώρο της αίθουσας Δ της Πειραιώς 260, τον οποίο γέμισε άμμο (σαν το λιμάνι, στο οποίο προσάραξε το καράβι του Ιδομενέα). Η κίνηση των ηθοποιών ήταν συνεχής και με καλές θέσεις πάνω στην σκηνή, τα λευκά κι ιδιαίτερα εκλεπτυσμένα κοστούμια της Ιωάννας Κουρμπέλα κέρδιζαν το βλέμμα. Η μουσική του Λευτέρη Βενιάδη, κυρίως μέσα από τις φωνές των ηθοποιών, είχε την ατμοσφαιρικότητα της λόγιας και της εκκλησιαστικής χορωδιακής δυτικής μουσικής. Σε αυτό το κομμάτι ξεχώρισε η φωνή της Ηρώς Μπέζου.

Η Ευαγγελάτου χρησιμοποίησε μια ομάδα από εννέα άντρες και γυναίκες, για να αφηγηθεί τις διαφορετικές εκδοχές που θα μπορούσαν να έχουν συμβεί και να μιλά εξ ονόματος των ηρώων, περνώντας από τον έναν στον άλλον. Σαν χορωδία με πολυφωνίες και διφωνίες, η απαγγελία των εννέα ηθοποιών (Λευτέρης Βενιάδης, Παντελής Δεντάκης, Κλήμης Εμπέογλου, Ακύλλας Καραζήσης, Σοφία Κόκκαλη, Ηρώ Μπέζου, Αμαλία Νίνου, Γιάννης Νταλιάνης, Αλεξάνδρα Παντελάκη) ήταν ιδιαίτερα δουλεμένη από όλη την ομάδα. Φυσικά, υπήρχαν και σημεία διαλογικά, αλλά και με μονολόγους, όπου ξεχώρισαν κάποιοι ηθοποιοί, όπως ο πρωταγωνιστής (Ιδομενέας) Ακύλλας Καραζήσης, αλλά και η Σοφία Κόκκαλη, η νεαρή ηθοποιός που εντυπωσίασε στην κινηματογραφική Μικρά Αγγλία του Π. Βούλγαρη, αλλά αποδεικνύει ότι είναι εξίσου ποιοτική και στη θεατρική ερμηνεία.

Κάποια στιγμή μπαίνουν 100 ακόμα άνθρωποι στην σκηνή, σε μια καθηλωτική στιγμή της παράστασης, όχι μόνο γιατί γέμισαν τη σκηνή με τα σώματά τους, αλλά και πλημμύρισαν με τις φωνές τους το χώρο. Υπήρχαν κι άλλες συγκινητικές, τρυφερές, αλλά και σκληρές στιγμές, υπήρχε και χιούμορ και σαρκασμός, όλα όμως με μια αρμονία και μια καλαισθησία.

ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΙΚΑ: Μία πολύ ολοκληρωμένη και σύγχρονη αισθητικά δουλειά. Το σύγχρονο έργο του Σίμελπφενιχ, εκτός από την καινοτόμα του αφηγηματική διάθεση, εκφράζει αξίες και βγάζει συναίσθημα. Κι όλα αυτά αναδεικνύονται στην καλοδουλεμένη παράσταση, μέσα από μια σκηνοθετική προσέγγιση με βάθος και μια πολύ καλή ομάδα ηθοποιών.

Γιώργος Σμυρνής

Info: Η παράσταση παίζεται από 20-22 Ιουλίου στην Πειραιώς 260 στις 21:00