Αστρίτσι 12 Xρόνια: Το θέατρο ως πολιτική πράξη: ένα αυτοδιοικούμενο φεστιβάλ φοιτητικού θεάτρου

Εδώ και χρόνια, φοιτητικές ομάδες από πανεπιστήμια του κόσμου έχουν αρχίσει να δημιουργούν μια ολοένα αυξανόμενη κοινότητα, με στόχο τη διοργάνωση όσο το δυνατόν περισσότερων διεθνών φεστιβάλ και συσφίξεων των σχέσεων και πνευματικών αναζητήσεων των νέων σπουδαστών και μελλοντικών επιστημόνων και λειτουργών ανά τον κόσμο. Με αυτήν τη φιλοσοφία, ο εμπνευστής του Διεθνούς Οργανισμού Πανεπιστημιακού Θεάτρου (ΑΙΤU/ IUTA), Ρομπέρ Ζερμέι σημειώνει: «Τα πανεπιστημιακά φεστιβάλ πρέπει να είναι κατά βάση τόποι συνάντησης με την ευρεία έννοια της λέξης: μέρη για να συναντηθούμε για ανταλλάξουμε εμπειρίες, ιδέες, φιλία, διευθύνσεις, απολαύσεις.»

Σε άλλες χώρες το θέατρο στο Πανεπιστήμιο είναι ένας θεσμός οργανωμένος. Υπάρχουν επίσημες ομάδες και επίσημες πανεπιστημιακές/καλλιτεχνικές θέσεις εργασίας επαγγελματιών που συντονίζουν, σκηνοθετούν και επιμορφώνουν ομάδες φοιτητών που επιλέγουν το θέατρο ως διαχείριση του ελεύθερου χρόνου των σπουδών τους. Σε άλλες χώρες λειτουργούν όμιλοι, δηλαδή προβλέπονται χρήματα για να πληρωθεί κατά αποκοπή κάποιος καλλιτέχνης, για να κάνει ένα εργαστήρι θεάτρου και ίσως μια παράσταση. Άλλες φορές οργανώνονται παραστάσεις μέσα από μαθήματα θεάτρου, σε καλλιτεχνικά τμήματα των Πανεπιστημίων. Αλλά σε όλες τις περιπτώσεις, η θεατρική ομάδα (όπως και οι ομάδες αθλητισμού και άλλων καλών τεχνών) έχουν προϋπολογισμό να ταξιδεύουν μέσα στην ευρεία ερασμιακή λογική της ανταλλαγής φοιτητών…

Σκέφτομαι ότι στην πατρίδα μου το θέατρο δεν μας αφορά, συνήθως μιλάει για κάποιον άλλο, ανεβάζουμε διάφορους Άγγλους και Γερμανούς, ή ΄Eλληνες αλλοεθνείς, και, είτε κάνουμε επαγγελματικό ή ερασιτεχνικό θέατρο, μας ενδιαφέρει η αποδοχή του συστήματος, να είναι σε όλα τέλειο και μικροαστικό το επιχείρημα μας, να μην χτυπάει στις πλάτες, αλλά να χτυπάει τις πλάτες. Σχεδόν στεναχωριέμαι… Και λέω σχεδόν, γιατί στην Ελλάδα συμβαίνει επίσης ένα μικρό θαύμα, ως προίόν άλλων αναγκών, αυτών της δημοκρατίας…

Κάτω Βρύση – Αστρίτσι – Κρήτη: Από 25 Ιουλίου ως 3 Αυγούστου 2014

Εδώ και 12 χρόνια, κάποιοι ερασιτέχνες, στην περιγραφή, αλλά επαγγελματίες στις δεξιότητες σκηνοθέτες (με πρώτο τον Πέτρο- στο Αστρίτσι δεν γράφουμε ονόματα), πανεπιστημιακοί και φοιτητές πήραν τις σκηνές τους και πήγαν σε ένα φαράγγι. Εκεί κάλεσαν και άλλους να φέρουν τις σκηνές τους και το βράδυ σε αν αυτοσχέδιο πατάρι να δείξουν τι έργα φτιάχνανε μέσα στις ομάδες των πανεπιστημίων, τις ακέφαλες ομάδες, ή τις ατομικής πρωτοβουλίας, χωρίς την αρωγή των πανεπιστημιακών θεσμών (άλλοτε χωρίς καν την ανοχή τους).

Η παρέα μεγάλωσε, οι 10 γίναν 100, οι αγρότες άρχισαν να παραχωρούν για δέκα μέρες τις ελιές και τις λεμονιές τους για να στήσουν οι φοιτητές σκηνές, οι γεωργοί άφηναν τα παλιά μαρούλια και μερικά αβγά στην μικρή καντίνα που και που και οι μερακλήδες την ρακί. Το Πολιτιστικό Κάμπινγκ, όπως ονομάστηκε αργότερα, άρχισε να διοργανώνεται κάθε χρόνο και όσοι έρχονταν έγραφαν το όνομά τους σε έναν πίνακα για να κάνουνε βάρδιες στους κοινόχρηστους χώρους, πριν πάνε για πρόβα, για γιόγκα ή άλλα (πάνω από 20 διαφορετικά) εργαστήρια και πριν παίξουν θέατρο το βράδυ. Και μετά, το βράδυ αργά, υπάρχουν ακόμα σεμινάρια, για να μάθεις να κοιτάς τα άστρα.

Το Πολιτιστικό Κάμπινγκ σήμερα έχει να καυχιέται ότι φιλοξενεί τον εξωφρενικό αριθμό των 600 περίπου φοιτητών, σε άνα σύστημα αυτοοργάνωσης και αυτοδιαχείρισης που πλέον υποστηρίζει υλικά και ηθικά ο δήμος Αρχάνων, που μπορεί να πληρώνει την διαμονή και την διατροφή των καλεσμένων του, που φέρνει σε επαφή τους φοιτητές όλων των πόλεων της Ελλάδας και που διαμορφώνει μια συνείδηση μεταχίπικη, με την έννοια του εφικτού, της αλληλεγγύης και της δύναμης των τεχνών για την υπαρκτή αισιοδοξία.

Και το κυριότερο: συμβαίνει μια ειρηνική διαμαρτυρία, μια δημιουργική έκφραση των αιτημάτων της νέας γενιάς, μια αρμονική συμβίωση για λίγες μέρες τον ίδιο χώρο. Οι απλοί άνθρωποι της Λευκορωσίας, οι αγρότες της κρητικής γης κάθε βράδυ, σε μια αρμονική συνύπαρξη στο χώρο και το χρόνο, έρχονται ξανά και ξανά για 10 χρόνια να δουν θέατρο. Με καμάρι παρακολουθών τη νέα τους γενιά, που δεν έχουν ευκαιρίες να την συναναστραφούν σε άλλους χώρους, να ξετυλίγει τα όνειρα, τις θέσεις της, την ειρηνική της διαμαρτυρία στην σκηνή, να δίνει την δυναμική απάντηση στην κατήφεια των καιρών.

Και αυτό (ενόψει των διαφόρων επερχόμενων φοιτητικών εκλογών κτλ κτλ,) είναι πραγματικά μια πολιτική πράξη.

* Η Τζωρτζίνα Κακουδάκη είναι θεατρολόγος και σκηνοθέτης.