Είδαμε το «Ατλαζένιο γοβάκι» στο Φεστιβάλ Αθηνών- Πάθη που δεν τελειώνουν!

Το ατλαζένιο γοβάκι (1919-1924) είναι μια γιγάντια δραματική κατασκευή. Ένα έργο κολοσιαίο σε διάρκεια. Χωρίς περικοπές κρατάει 11 περίπου ώρες, ενώ η παράσταση που σκηνοθέτησε η Έφη Θεοδώρου κρατάει σαφώς λιγότερο, 4,5 ώρες, λόγω των εκτεταμένων περικοπών.

Ένα θεατρικό έργο με έκταση μυθιστορήματος. Η Ισπανία της Αναγέννησης, των κατακτητικών πολέμων, ο απόλυτος, αδύνατος Έρωτας μέσα από μια θεατρική φόρμα που εναλλάσσει το λυρικό και το επικό στοιχείο, το υψηλά ποιητικό και το προκλητικά πεζό, το δραματικό και το κωμικό, με όχημα μια ποιητική γλώσσα σε ελεύθερο στίχο. Ο Κλωντέλ συνθέτει ένα έργο για την κατάκτηση του Κόσμου, του Άλλου, του Θεού. Το έργο διαπερνά πολλές εποχές και ηπείρους και μιλάει με απαράμιλλο τρόπο για τον έρωτα, την αμαρτία, την ηθική, τη θυσία, το θείο, το ανθρώπινο, που συνδιαλέγονται σ’ ένα παιχνίδι ανάμεσα στον παράδεισο και τη γη, το πνεύμα και τη σάρκα.

Το έργο διαδραματίζεται σε 4 ηπείρους, 4 διαφορετικές ημέρες στη διάρκεια του τέλους του 16ου και των αρχών του 17ου αιώνα. Μιλάει για τον έρωτα του Ροντρίγκο, ενός Ισπανού κατακτητή, που ερωτεύεται μια παντρεμένη γυναίκα. Οι δυο τους χωρίζουν για πολλά χρόνια, καθώς αυτός βρίσκεται σε αποστολή αποικισμού της Αμερικής στο όνομα του Ισπανού βασιλιά, ενώ εκείνη στέλνεται στη Βόρεια Αφρική. Αν και αγαπιούνται απόλυτα, ο έρωτας τους θυσιάζεται για τη θεία χάρη.

Η παράσταση της Έφης Θεοδώρου υιοθέτησε μια μινιμαλιστική οπτική ως προς τα σκηνικά και τα κοστούμια. Ούτε σκηνικά, ούτε videowall ούτε άλλα στοιχεία που θα υποστήριζαν οπτικά την αφήγηση ποταμό του Κλωντέλ. Έτσι ο θεατής πρέπει να βάζει τη φαντασία του σε λειτουργία full time επί 4,5 ώρες. Ακόμα κι οι ηθοποιοί που παίζουν τους κινέζους ή τις μαύρες δεν έχουν τίποτα πάνω τους ως προς το make up, που να δηλώνει τη διαφορά χρώματος. Η μουσική του Νίκου Πλάτανου έχει σημαντικό ρόλο στη συνοδεία των σκηνών, είτε ως soundtrack που παίζεται επί σκηνής από ηθοποιούς και μουσικούς, είτε και με τραγουδιστικά μέρη που θυμίζουν μιούζικαλ.

Από τις ερμηνείες μου άρεσε ο Χάρης Φραγκούλης, ο οποίος ερμηνεύει έναν έναν αμοραλιστή καιροσκόπο, τον Δον Καμίλο. Ο χαρακτήρας αυτός που αρνείται ακόμα και τη θρησκεία του, στο σύμπαν του φανατικού καθολικού Κλωντέλ δείχνει ιδιαίτερα σκοτεινός και χάρη στην ερμηνεία του Φραγκούλη γίνεται αρκετά ενδιαφέρων. Κι η Μαρία Σκουλά, επίσης, που ερμηνεύει την παντρεμένη Δόνα Προυέζε το αντικείμενο του πόθου τόσο του Ροντρίγκο, όσο και του Δον Καμίλο, έδωσε μια ερμηνεία γεμάτη πάθος και ενέργεια. Καλά σημεία είχαν επίσης κι οι ερμηνείες του εκκεντρικού αφηγητή Κωνσταντίνου Αβαρικιώτη, του Κωνσταντίνου Ασπιώτη (έπαιξε τον άγγελο και άλλους ρόλους) και της Πηνελόπης Τσιλίκα.

ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΙΚΑ: Μία παράσταση με μεγάλα πάθη και φιλοσοφικά ζητήματα και κάποιες αξιόλογες ερμηνείες. Έτσι κι αλλιώς, είναι ένα δύσκολο εγχείρημα να προσπαθήσεις να παρουσιάσεις στη σκηνή ένα τόσο μεγάλο σε διάρκεια και σε άλλες διαστάσεις έργο. Ο μινιμαλισμός όμως της σκηνοθεσίας δεν έδεσε με το επικό εύρος του έργου του Κλωντέλ κι η μεγάλη διάρκεια του έργου το καθιστά δύσκολο στην παρακολούθηση.

Γιώργος Σμυρνής