Μαρισία Παπαλεξίου: Η Κάρμεν είναι ρόλος “φετίχ” για όλες τις τραγουδίστριες της όπερας

Ο μύθος και η εκρηκτική προσωπικότητα της τσιγγάνας Κάρμεν, από την εποχή που δημοσιεύτηκε ως μυθιστόρημα του Prosper Μérimée, το 1845 μέχρι τις μέρες μας δεν έπαψε ποτέ να εμπνέει καλλιτέχνες όλων των μορφών τέχνης. Ως όπερα πρωτοπαρουσιάστηκε στο Παρίσι το 1875 χωρίς όμως ιδιαίτερη επιτυχία. Αργότερα ωστόσο αποθεώθηκε τόσο από το κοινό όσο και από άλλους συνθέτες της εποχής. Ο Tchaikovsky αποκάλεσε το έργο «ένα απ’ αυτά τα σπάνια έργα που εκφράζουν τις προσπάθειες μια ολόκληρης μουσικής εποχής», ο Strauss σχολιάζοντας τη σύνθεση ανέφερε «Τι υπέροχη οικονομία και πώς κάθε νότα και παύση βρίσκονται στη σωστή τους θέση». Ακόμα και ο Wagner, που σπάνια επαινούσε άλλους συνθέτες, όταν είδε την αναφώνησε: «Εδώ, δόξα τω Θεώ, υπάρχει επιτέλους για αλλαγή, κάποιος με ιδέες στο κεφάλι του!»

Η μουσική της Κάρμεν έχει ευρύτατα εξυμνηθεί για την ευφυή μελωδία, την αρμονία, την ατμόσφαιρα και την ενορχήστρωσή της, καθώς και για την επιδεξιότητα με την οποία ο Bizet απέδωσε μουσικά τα συναισθήματα των χαρακτήρων του. Η Κάρμεν, που ανήκει στο είδος Κωμικής Όπερας, με μουσικά νούμερα που χωρίζονται με διαλόγους, διηγείται την ιστορία της καταστροφής του Δον Χοσέ, ενός απλοϊκού στρατιώτη που σαγηνεύεται από τα παραπλανητικά νάζια μιας φλογερής τσιγγάνας. Για χάρη της ο Χοσέ εγκαταλείπει τον παιδικό του έρωτα και τα στρατιωτικά του καθήκοντα, αλλά παρόλα αυτά χάνει τον έρωτα της Κάρμεν από τον φημισμένο ταυρομάχο Εσκαμίγιο, οπότε ο Χοσέ τη σκοτώνει σε μια κρίση ζηλοτυπίας.

Συναντήσαμε την Μαρισία Παπαλεξίου λίγο πριν ξεκινήσει τις πρόβες για την νέα παράσταση, που είναι μια συμπαραγωγή του Μεγάρου Μουσικής Θεσσαλονίκης με το Trondheim Symfoniorkester.

Παραδέχεται πως η Κάρμεν ήταν πάντα ένα όνειρο γι’ αυτήν: «Είναι ένας ρόλος “φετίχ” για όλες τις μεσόφωνους καθώς εκτός από τη μεγάλη αναγνωσιμότητα, είναι από τους λίγους πρωταγωνιστικούς ρόλους που έχουν γραφτεί για τις φωνητικές δυνατότητες των mezzo soprano». Ωστόσο δεν είναι η πρώτη φορά που «συναντιέται» με την Κάρμεν στη σκηνή: «Με αυτό το ρόλο έκανα το οπερατικό μου ντεμπούτο το 2006 σ’ ένα φεστιβάλ όπερας στη Νότιο Γαλλία». Αυτή τη φορά όμως νιώθει πιο κοντά στην ψυχοσύνθεση της Κάρμεν και πιο έτοιμη να την προσεγγίσει ερμηνευτικά. «Δεν αισθάνομαι πλέον “δέος” απέναντί στην προσωπικότητα της. Νιώθω πως την έχω κατανοήσει βαθιά σαν γυναίκα. Θεωρώ ότι είναι μια “παρεξηγημένη” ηρωίδα και για να την προσεγγίσεις ερμηνευτικά πρέπει να έχεις βιώσει κάποια πράγματα, που ίσως δεν έχεις προλάβει να ζήσεις μέχρι κάποια ηλικία».

Αλήθεια πάνω σε ποιες εμπειρίες «πατάει» η ίδια για να ερμηνεύσει την Κάρμεν; «Στις δυσκολίες που συνάντησα και συναντώ συνεχώς για ν’ ακολουθήσω τ’ όνειρό μου».

Πως όμως ξεκίνησε αυτή η διαδρομή; «Ομολογώ ότι ξεκίνησα κάπως αργά την ενασχόλησή μου με το κλασικό τραγούδι. Σπούδαζα στη Νομική Αθηνών όταν συνειδητοποίησα ότι η δικηγορία δεν ήταν αυτό που θέλω να κάνω στη ζωή μου. Επειδή πάντα με γοήτευε η μουσική, γράφτηκα στο Ωδείο Αθηνών. Εκεί ένιωσα ότι βρήκα το δρόμο μου. Αποφοίτησα από την τάξη της Κικής Μορφονιού, μιας από τις κορυφαίες μεσόφωνους της ελληνικής όπερας, στην οποία νιώθω ότι χρωστάω πολλά. Η μαθητεία μου κοντά της μου έδωσε την ευκαιρία να “κλέψω” πολλά στοιχεία από την ερμηνευτική της προσέγγιση στη μουσική. Στη συνέχεια έφυγα για το Παρίσι όπου ήταν για μένα ένα μεγάλο σχολείο, για να καταλήξω στο Ντίσελντορφ, όπου συναντήθηκα με μια σπουδαία δασκάλα -και ακόμα πιο σπουδαία τραγουδίστρια- τη μεσόφωνο Jane Henschel, με την οποία μελετούμε ακόμα και στην οποία νιώθω ότι χρωστάω ότι έχω γίνει σήμερα».

Η πρώτη της εμφάνιση ως σολίστ ήταν στο Παρίσι στο Ρέκβιεμ του Βόλφγκανγκ Αμαντέους Μότσαρτ. Στη συνέχεια επέστρεψε στην Ελλάδα και τα τελευταία χρόνια συμμετέχει σε όλες σχεδόν τις μεγάλες παραγωγές της Εθνικής Λυρικής Σκηνής (Madama Butterfly, La Traviata, Rigoletto, Μαραθών Σαλαμίς, Νυχτερίδα κ.α.). Την άνοιξη του 2010 ερμήνευσε σε παγκόσμια πρώτη τον ομώνυμο ρόλο στην Τίγκρα του Σπύρου Σαμάρα, με την Κρατική Ορχήστρα Θεσσαλονίκης καθώς και με την Κρατική Ορχήστρα Αθηνών στο Μέγαρο Μουσικής Αθηνών.

Έχοντας την εμπειρία της δουλειάς στο εξωτερικό πως κρίνει την κατάσταση στην Ελλάδα; «Ο δρόμος της Όπερας δεν είναι εύκολος, ούτε στην Ελλάδα αλλά ούτε και στο εξωτερικό. Υπάρχει παντού μεγάλος ανταγωνισμός και ισχύουν και εδώ οι κανόνες της showbiz. Στη χώρα μας, που υπάρχει μόνο η Λυρική Σκηνή, οι ευκαιρίες που σου δίνονται είναι πολύ περιορισμένες ενώ ακόμα και στη Γερμανία όπου έχω δουλέψει αρκετά, τα τελευταία χρόνια έχουν κλείσει πολλά λυρικά θέατρα».

Πως κρίνει το «άνοιγμα» της Λυρικής Σκηνής σε μη συμβατικούς χώρους; «Είναι εξαιρετική κίνηση. Προσωπικά δεν έχω κανένα θέμα να τραγουδήσω οπουδήποτε εάν αυτό δώσει την ευκαιρία να γνωρίσουν την όπερα ακόμα και ανυποψίαστοι θεατές. Ειδικά εν όψη της «νέας» Λυρικής Σκηνής στο Κέντρο Πολιτισμού του Ιδρύματος Νιάρχου, είναι σημαντικό η όπερα να γίνει πιο προσιτή στο ευρύ κοινό».

Τι ακολουθεί μετά την Κάρμεν; «Το χειμώνα θ’ ανεβάσουμε την όπερα “Διδώ και Αινείας” του Χένρυ Πέρσελ η οποία θα παρουσιαστεί στο θέατρο Βικτώρια από τη δημιουργική ομάδα του θεάτρου Vault σε σκηνοθεσία του Παναγιώτη Αδάμ».

Κάρμεν: Η ταυτότητα της παράστασης
Ο.Μ.Μ.Θ. – 49α ΔΗΜΗΤΡΙΑ – TRONDHEIM SYMFONIORKESTER
Κυριακή 12, Τετάρτη 15 και Παρασκευή 17 Οκτωβρίου (στις 19:30)

Μουσική Διεύθυνση: Λίζα Ξανθοπούλου (12 & 17.10), Χάρης Ηλιάδης (15.10)
Σκηνοθεσία: Michal Znaniecki
Σκηνικά – Κοστούμια: Luigi Scoglio 
Χορογραφία: Diana Theocharidis 
Φωτισμοί: Bogumil Palewicz 
Βοηθός Σκηνοθέτη – Κοστούμια: Zosia Dowjat 

Διανομή: 
Κάρμεν: Μαρισία Παπαλεξίου
Δον Χοσέ: Δημήτρης Πακσόγλου
Μικαέλα: Σιρανούς Τσαλικιάν / Εσκαμίγιο: Adrian Timpau / Φρασκίτα: Νίνα Κουφοχρήστου /Μερσέντες: Σταματία Μολλούδη/ 
Ντανκάιρε: Δημήτρης Καρολίδης/ Ρεμεντάδο: Κώστας Ζαμπούνης / Θουνίγια: Κώστας Ντότσικας / Μοράλες: Κωστής Ρασιδάκις
Μικτή Χορωδία Θεσσαλονίκης “Μαίρης Κωνσταντινίδου”
Μουσική Διδασκαλία Χορωδίας Μαίρη Κωνσταντινίδου
Παιδική Χορωδία “Συλλόγου Φίλων Μουσικής Θεσσαλονίκης”
Μουσική Διδασκαλία Χορωδίας Σωτήρης Αλεβίζος
Συμφωνική Ορχήστρα Δήμου Θεσσαλονίκης

Προπώληση από τα εκδοτήρια του Μεγάρου, την Πλατεία Αριστοτέλους και το www.tch.gr.
Τιμές εισιτηρίων 20,30, 40 και 10€ (μαθητικά- φοιτητικά-κάτοχοι κάρτας ανεργίας).