Γιάννης Κακλέας: Στο θέατρο Βασιλάκου θα συνεχίσουμε την παράδοση του Τεχνοχώρου

Από 17 Οκτωβρίου επαναλαμβάνεται ο «Σιρανό ντε Μπερζεράκ», αυτή τη φορά στο Πάνθεον, “ένα έργο γενναιόδωρο, πλούσιο σε συναισθήματα, στο οποίο το γέλιο εναλλάσσεται με τη συγκίνηση και σε ταξιδεύει σ’ έναν άλλο κόσμο, γεμάτο ποίηση, έρωτα και πάθος…” όπως αναφέρει χαρακτηριστικά.

Στον ίδιο χώρο θ’ ανεβάσει λίγους μήνες αργότερα τη νέα ροκ όπερα του Νίκου Καρβέλα «Οι Καμπάνες του Εντελβάις». Ακόμα, αναλαμβάνει καλλιτεχνικός διευθυντής στο θέατρο Βασιλάκου, όπου και θα ανεβάσει και τον «Ματωμένο Γάμο» του Λόρκα. Εκεί, εκτός από διευθυντής και σκηνοθέτης, θα γίνει και δάσκαλος, παραδίδοντας δωρεάν μαθήματα υποκριτικής σε ηθοποιούς που θέλουν να συνεχίσουν τις σπουδές τους.

Ο Γιάννης Κακλέας αναφέρεται στην «παράδοση του Τεχνοχώρου», που φιλοδοξεί να συνεχίσει στο θεάτρο Βασιλάκου. Ταυτόχρονα, μιλάει για τις παραστάσεις που σκηνοθετεί, για την κατάσταση που επικρατεί στο ελληνικό θέατρο, ενώ απαριθμεί τις ταινίες που μπορεί να δει σε μια μέρα.

Μεγάλες παραγωγές στο ΠΑΝΘΕΟΝ

O “Σιρανό ντε Μπερζεράκ” έχει κάποιες αλλαγές στο καστ. Θα υπάρχουν αλλαγές και στην σκηνοθεσία της παράστασης;
Δεν θα υπάρχουν αλλαγές στην σκηνοθεσία. Θα είναι η ίδια παράσταση με αυτήν που ανέβηκε στο Παλλάς. Με την ίδια ορχήστρα, τα ίδια σκηνικά και κοστούμια.

Η αλλαγή χώρου της παράστασης από το Παλλάς στο Πάνθεον τι επίδραση έχει;
Επειδή η σκηνή του Πάνθεον δεν είναι ακριβώς η ίδια με εκείνη του Παλλάς, θα υπάρχουν μόνο κάποιες μεταπλάσεις στις σκηνές και τίποτα παραπάνω. Η παράσταση θα υιοθετεί την ίδια πρόταση με εκείνη που παρουσιάστηκε στο Παλλάς.

Στο Πάνθεον θα σκηνοθετήσετε τη νέα ροκ όπερα του Νίκου Καρβέλα. Μπορείτε να μας αποκαλύψετε κάποιες λεπτομέρειες για την υπόθεση;
Ο τίτλος της όπερας είναι «Οι Καμπάνες του Εντελβάις». Είναι το όνομα του ξενοδοχείου που έχει στη Γερμανία ένας από τους πρωταγωνιστές του έργου. Η πλοκή του έργου είναι αρκετά τολμηρή. Έχοντας σκηνοθετήσει και τις 3 ροκ όπερες του Νίκου Καρβέλα, μπορώ να πω γι’ αυτόν ότι έχει μια επιθυμία και τάση –και στο μουσικό κομμάτι, αλλά και στην πλοκή- να οδηγεί τα πράγματα στα απόλυτα άκρα. Στην νέα του ροκ όπερα πραγματεύεται θέματα ταμπού και την έννοια της ερωτικής επιθυμίας στο απόλυτο όριο.

“Ματωμένος Γάμος” στο θέατρο Βασιλάκου

Γιατί επιλέξατε ν’ ανεβάσετε το “Ματωμένο Γάμο” φέτος;
Το ν’ ανεβάσω Λόρκα ήταν επιθυμία πολλών χρόνων. Δεν το έφερνε η τύχη. Όταν μίλησα με τους υπεύθυνους του Ακροπόλ και μου πρότειναν να ανεβάσω κάποιο έργο στο θέατρο Βασιλάκου, σκέφτηκα ότι μια παράσταση με μια νέα ματιά σε ένα τόσο ισχυρό κλασικό κείμενο θα είχε ενδιαφέρον. Η παράσταση φιλοδοξεί να πραγματοποιήσει ένα σύγχρονο κοίταγμα αυτού που ο Λόρκα ονομάζει «ντουέντε», δηλαδή το «καταστροφικό πάθος» ή το «ισπανικό πάθος», «το πάθος που σου καίει τα σωθικά», όπως λέει ο ίδιος στην ποίησή του.

Ο Λόρκα ως ποιητής πώς σας επηρέασε;
Ο Λόρκα υπήρξε ο αγαπημένος μου ποιητής για ένα διάστημα. Ακόμα και τα θεατρικά του έργα είναι σαν θεατροποιημένα ποιήματα. Έχει μια ποιητική αντίληψη της πραγματικότητας. Αυτό δεν τον κάνει να είναι λιγότερο σκληρός με τις συνθήκες και τις συγκρούσεις. Επίσης είναι ένας ποιητής που αφορά το σύνολο των ανθρώπων και την κοινωνία, στην οποία βρισκόταν. Ένας δημιουργός που ταυτόχρονα ονειρεύεται και γράφει για την άβυσσο της ανθρώπινης ψυχής και παράλληλα παρακολουθεί με πάθος ταυρομαχίες και ποδόσφαιρο. Αυτό σημαίνει ότι ήταν ένας ποιητής που είχε μια αντίληψη για τη δυναμική της ποίησης πολύ πιο επικοινωνιακή και λαϊκή, όπως καμιά φορά τις εννοούμε και για τον ίδιο το Σαίξπηρ. Μην ξεχνάμε ότι πέρα από συγγραφέας ήταν και σκηνοθέτης. Με ένα θίασο, τον οποίο είχε ιδρύσει μαζί με φίλους του, γύριζε όλη την Ισπανία πραγματοποιώντας παραστάσεις και επικοινωνώντας έτσι την ποίησή του στο κοινό. Συνεπώς, δεν είναι ένας ποιητής γραφείου. Είναι ένας ποιητής (θεατρικός ποιητής) της σκηνής – όπως κι ο Σαίξπηρ.

Τι  διαφορετικό θα έχει αυτή η παράσταση;
Στο «Ματωμένο Γάμο» δοκιμάζουμε τρία στοιχεία: Το ένα είναι μία διανομή με αρκετά νέους ηθοποιούς, η οποία είναι απαλλαγμένη από το βάρος της κλασικής αντίληψης. Για παράδειγμα τη μάνα του γαμπρού την ερμηνεύει η Εβελίνα Παπούλια και όχι μια μαυροφορεμένη ηθοποιός μεγάλης ηλικίας, όπως συνήθως τη βλέπουμε σε κλασικά ανεβάσματα. Το δεύτερο στοιχείο είναι ότι όλη την παράσταση την διατρέχει η παρουσία ενός παιδιού- Θανάτου, της Αριάδνης Καβαλιέρου. Αυτή, σαν μοίρα της παράστασης, οδηγεί την πορεία του έργου προς το φινάλε. Κι ένα τρίτο, ίσως πρωτόγνωρο στοιχείο σε σχέση με τις τελευταίες παραστάσεις μου, είναι το εξής: Είναι μια παράσταση σε μια άδεια σκηνή, χρησιμοποιώντας ελάχιστα σκηνικά και κοστούμια με την σκηνοθετική επιμέλεια του Μανώλη Παντελιδάκη. Επικεντρωνόμαστε πιο πολύ στις εσωτερικές συγκρούσεις, παρά στην περιγραφή των χώρων.

Σαν σκηνοθέτη σας εμπνέουν έργα, που κινούνται στα άκρα;
Είναι ίσως ο πιο δυνατός τρόπος θεατρικής γραφής. Από το θέατρο «διδασκόμαστε» το αποτέλεσμα του απόλυτου πάθους μέσα από μία ειλικρινή αναπαράσταση της πραγματικότητας. Το συναντάμε και στους αρχαίους τραγικούς και στο Σαίξπηρ και στη Σάρα Κέιν με τη σύγχρονη έννοια της ακρότητας. Είναι ένας από τους δυναμικούς τρόπους, για να αποκαλύψουμε το σκοτάδι της ανθρώπινης ψυχής. Διάβαζα τις προάλλες ότι ο Ουίλιαμ Φώκνερ υποστήριζε πως η τέχνη είναι σαν το άναμμα ενός σπίρτου στο απόλυτο σκοτάδι. Ένα σπίρτο δεν μπορεί να φωτίσει το σκοτάδι. Όμως, με το πρόσκαιρο αυτό άναμμα διαπιστώνουμε την πυκνότητα και το μέγεθος του σκοταδιού αυτού. Αυτό το άναμμα αφορά και τις ακραίες καταστάσεις που συναντάμε στα θεατρικά έργα. Οι ήρωες «καίγονται», όχι για να φωτίσουν τις απαντήσεις, αλλά για να αποκαλύψουν με τη φλόγα του πάθους και της καταστροφής τους το βάθος του ερέβους, που υπάρχει στην ανθρώπινη ψυχή.

Είστε πλέον καλλιτεχνικός διευθυντής στο θέατρο Βασιλάκου.  Ποιο είναι το όραμά σας για το χώρο αυτό;
Φιλοδοξία μου είναι να συνεχιστεί στο θέατρο Βασιλάκου η παράδοση του Τεχνοχώρου, πραγματοποιώντας ανεβάσματα ουσιαστικών έργων με μια νέα ματιά κι έχοντας ομάδα ηθοποιών και όχι πρωταγωνιστικά ονόματα. Στο θέατρο Βασιλάκου δεν θα γίνονται πάρα πολλές παραστάσεις. Τα προγράμματα πολλών θεάτρων είναι –κατά τη δική μου γνώμη- άπληστα. Θέλουν να κάνουν τα πάντα μέσα στους χώρους αυτούς και, φοβάμαι, ότι όλο αυτό δημιουργεί μία υπερπροσφορά, που θυμίζει λίγο μίνι ή σούπερ μάρκετ.

Δικός μας σκοπός είναι να δοθεί το βήμα σε άξιες νέες δυνάμεις και δημιουργούς, Και συνάμα, θα υπάρχει μία σειρά παράδοσης μαθημάτων με την έννοια της κοινωνικής προσφοράς, δηλαδή δωρεάν. Τα μαθήματα αυτά θα τα κάνω εγώ, μαζί με κάποιους φίλους μου καλλιτέχνες και θα αρχίσουν από τέλος Οκτωβρίου για όλο το χειμώνα. Απευθύνονται σε ηθοποιούς που ήδη έχουν τελειώσει, αλλά θέλουν να συνεχίσουν τις σπουδές τους με την έννοια της δια βίου μάθησης.

Το σινεμά ως έμπνευση

Την αγάπη σας για το σινεμά δεν την κρύβετε. Είναι αλήθεια ότι μπορείτε να δείτε και 10 ταινίες σε μια μέρα;
Είναι αλήθεια ότι είμαι παλαβός με το σινεμά. Χτες έβλεπα ταινίες σε μία μεγάλη οθόνη, που έχω, με έναν πολύ καλό προτζέκτορα, από τις 8 το βράδυ μέχρι τις 5 το πρωί. Μου αρέσει πάρα πολύ ο αμερικάνικος ανεξάρτητος. Βρίσκω καταπληκτικά και τα σενάρια και τις ερμηνείες. Μου αρέσει, βέβαια, και ο ευρωπαϊκός κινηματογράφος. Γενικά, με εμπνέει το σινεμά. Με γοητεύει και με κάνει να σκεφτώ πράγματα πολύ σοβαρά για τον εαυτό μου, όπως δηλαδή κι όταν διαβάζω ένα καλό βιβλίο. Και το καλό θέατρο έχει μια τέτοια θετική επίδραση. Όμως, εγώ, όταν βλέπω μια θεατρική παράσταση, φέρω μαζί μου και την επαγγελματική διαστρέβλωση. Προσπαθώ να ξεκλειδώνω τους μηχανισμούς της παράστασης κι αυτό δεν μου είναι ευχάριστο. Ενώ στον κινηματογράφο προσέρχομαι αθώος και τελείως ευάλωτος, γιατί δεν έχω (ούτε θα ήθελα να έχω) γνώση της τεχνικής του. Κι έτσι με κερδίζει περισσότερο.

Έχετε πει στο παρελθόν ότι υπάρχει πνευματικός νεοπλουτισμός σε κάποιους Έλληνες. Πού τον εντοπίζετε;
Εάν υπάρχουν άνθρωποι, οι οποίοι έχουν δει μια παράσταση στο Λονδίνο και νομίζουν ότι έμαθαν το θέατρο μας, είναι βαθιά νυχτωμένοι. Συνάμα, υπάρχει ημιμάθεια στο γεγονός ότι κάποιοι δεν καταλαβαίνουν τη σημασία του καταμερισμού της εργασίας. Μια μερίδα καλλιτεχνών νομίζει πως τα γνωρίζει όλα. Κάποιοι θέλουν να είναι ταυτόχρονα σκηνοθέτες, σκηνογράφοι, μουσικοί επιμελητές ή και ηθοποιοί.

Πώς κρίνετε το ότι πολλοί ηθοποιοί γίνονται σκηνοθέτες;
Στην Ελλάδα τα τελευταία χρόνια κάθε ηθοποιός, επειδή μπορεί να τοποθετήσει στην σκηνή δύο άλλους ηθοποιούς, χρίζεται και σκηνοθέτης. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα την έλλειψη πραγματικής σκηνοθετικής καθοδήγησης, που δεν βοηθά τους ηθοποιούς να δημιουργήσουν χαρακτήρες σε βάθος και δημιουργεί πρόβλημα στο ελληνικό θέατρο. Σε αρκετές παραστάσεις υπάρχει ένας σκηνοθετικός ναρκισσισμός, που εστιάζει στα ευρήματα και όχι στο πώς η διάνοια του έργου θα μεταδοθεί στην ψυχή του θεατή. Έτσι ό,τι γίνεται στην σκηνή μοιάζει να αφορά μόνο τον σκηνοθέτη και τους ηθοποιούς και να αφήνει το κοινό αμήχανο και αμέτοχο. Όμως, όλες οι παραστάσεις- έχουμε φτάσει σε σημείο να πρέπει να το λέμε κι αυτό- γίνονται για το κοινό. Δεν γίνονται για τους συμμετέχοντες.