Η Έξοδος: Θεοί και Βασιλιάδες
O Ridley Scott επιστρέφει με μια επική θρησκευτική ταινία, ταιριαστή στο κλίμα των Χριστουγέννων, που αφηγείται την έξοδο των Ισραηλιτών σκλάβων από την Αίγυπτο του Φαραώ.
Στο επίκεντρο της ιστορίας, ο βραβευμένος με Όσκαρ, Christian Bale (Ο ΣΚΟΤΕΙΝΟΣ ΙΠΠΟΤΗΣ, THE FIGHTER, ΟΔΗΓΟΣ ΔΙΑΠΛΟΚΗΣ), ως ένας αξιοσημείωτα θαρραλέος άνδρας, δεν θα διστάσει να τα βάλει με μια από τις πιο ισχυρές αυτοκρατορίες της ιστορίας, οδηγώντας 400.000 σκλάβους ένα βήμα πιο κοντά στη λύτρωση τους.
Η αλήθεια είναι πως από συνεντεύξεις του σκηνοθέτη, όσο και του Christian Bale, αλλά και από κάποιες αντιδράσεις θρησκευτικών κύκλων, μου είχε δημιουργηθεί η αίσθηση ότι θα βλέπαμε μια πιο εναλλακτική εκδοχή της γνωστής βιβλικής ιστορίας, κοντά στα πρότυπα του Νώε του Aronofsky. Κάτι τέτοιο δεν συνέβη. Ο Μωυσής είναι ένας σπουδαίος ήρωας κι οι Ισραηλίτες σώζονται από την θεία παρέμβαση. Ό,τι μαθαίναμε δηλαδή και στα θρησκευτικά του σχολείου, το ξαναβλέπουμε σε μια 3d, θεαματική, αλλά κάπως μουντή και σκοτεινή εκδοχή. Οι χαρακτήρες δεν έχουν ιδιαίτερο βάθος και το δράμα τους σπάνια μπαίνει στην ψυχή του θεατή.
Βλέπουμε ακόμα να επαναλαμβάνεται ένα μοτίβο του “Μονομάχου”. Τον πιστό στρατηγό της Αιγύπτου Μωυσή, τον αγαπούσε πολύ ο γέρο Φαραώ και θα τον ήθελε για βασιλιά στη θέση του γιου του. Ό,τι ακριβώς συμβαίνει στη σχέση του στρατηγού Μάξιμου και του σοφού αυτοκράτορα Μάρκου Αυρήλιου στον “Μονομάχο”. Ο δε γιος, που αναλαμβάνει το θρόνο μετά το θάνατο του Φαραώ, ο Ραμσής (Joel Edgerton), αν και δεν είναι τόσο εκνευριστικά ψυχοπαθής, όσο ήταν ο Κόμοδος στον “Μονομάχο”, την έχει κι αυτός την ψυχοπάθειά του (θέματα με τον πατέρα του), ενώ ζηλεύει τον Μωυσή. Αγαπάει το παιδί του και τη γυναίκα του, αλλά όχι και τους υπηκόους του κι είναι άνθρωπος με παράλογες εμμονές. Εξορίζει τον Μωυσή, όταν αποκαλύπτεται η εβραϊκή του καταγωγή και μετά από χρόνια θα τον βρει αντίπαλο. Και δυστυχώς γι’ αυτόν θα έχει αντίπαλο και τον Θεό της Παλαιάς Διαθήκης.
Υπάρχουν κάποια σημεία, στα οποία η ταινία πρωτοτυπεί. Η παρουσία του Θεού αποτυπώνεται σαν ένα μικρό παιδάκι, το οποίο μόνο ο Μωυσής μπορεί να δει. Οι υπόλοιποι βλέπουν τον Μωυσή να μιλάει στον αέρα. Αυτό το εύρημα, ενώ στην αρχή φαίνεται επιβλητικό, από κάποια στιγμή γίνεται κουραστικό, όπως όλα τα ευρήματα που κάνουν τα παιδιά να χάνουν την παιδικότητά τους.
Επίσης, όταν ο Μωυσής αποφασίζει να τα βάλει με το Αιγυπτιακό βασίλειο, προκαλώντας μία εξέγερση σκλάβων, ακολουθεί στρατηγική σαμποτάζ και ανταρτοπολέμου. Λες τότε, ότι θα προσπαθήσουν να εξηγήσουν τα δεινά που υπέστησαν οι Αιγύπτιοι- την πείνα, τις αρρώστιες, τις καταστροφές- με έναν πιο ορθολογικό τρόπο, από τα θαύματα του Θεού. Όμως, αυτή η επανάσταση σκλάβων, όπως άλλωστε κι οι πιο πολλές που συνέβησαν στην αρχαιότητα, δεν έφερνε αποτέλεσμα. Κι έτσι, ο Θεός, που βιαζόταν να ελευθερώσει τον εκλεκτό λαό του, πήρε την κατάσταση στα χέρια του. Και παρά τις αντιδράσεις του Μωυσή, έστειλε στους Αιγύπτιους τις 7 πληγές του Φαραώ.
Όλα λοιπόν στην ταινία, μια βιβλική ταινία καταστροφής, εξηγούνται με την παρέμβαση του Θεού και με ελάχιστες αλλαγές της ιστορίας που περιγράφει η Παλαιά Διαθήκη. Ο καταιγισμός της δράσης, τα σκοτεινά χρώματα, η αργόσυρτη σε αρκετά σημεία πλοκή, κάπου κουράζουν τα μάτια και το μυαλό. Πόσο μάλλον, όταν δεν βλέπεις και κάτι καινούριο, αλλά τη γνωστή ιστορία.
ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΙΚΑ: Μια ταινία με θεαματικές σκηνές, στο πνεύμα του θρίλερ και της ταινίας καταστροφής, αλλά κάπως μονότονη, χωρίς πρωτότυπες ιδέες και διάθεση να δει με νέα ματιά το είδος των βιβλικών επών. Ο Ridley Scott αναμασάει απλά τις ιστορίες της Βίβλου, καθώς και τον πετυχημένο του “Μονομάχο”.
Γιώργος Σμυρνής