Είδαμε το «Σμύρνη μου Αγαπημένη» στο Θέατρον- Σμυρνέικη κουζίνα

Στην παράσταση που ανεβαίνει στο Θέατρον του Ελληνικού Κόσμου, μέσα από την ιστορία της οικογένειας ξετυλίγεται και η ιστορία της Σμύρνης. Μια αρχόντισσα της Σμύρνης, η Φιλιώ θυμάται και νοσταλγεί τη ζωή της εκεί. Ο άντρας της Φιλιώς ζει με το όνειρο της Μεγάλης Ιδέας. Ο αδελφός του είναι πιο πραγματιστής και θέλει την Σμύρνη αυτόνομη. Οι σχέσεις ανάμεσα στις δύο οικογένειες, η αρμονική συνύπαρξη με Τούρκους και Λεβαντίνους, οι ανεκπλήρωτοι, απαγορευμένοι έρωτες ανάμεσα στις διαφορετικές φυλές, κυριαρχούν στο έργο. 

Η Σμύρνη, πριν την καταστροφή της, παρουσιάζεται ο επί γης παράδεισος της ελληνικής οικονομικής ελίτ. Η ζωή χαρακτηρίζεται από την κομψότητα, τους έρωτες, το κουτσομπολιό, τις βραδιές στην όπερα. Ανεκτικοί και υπεράνω, αγκαλιάζουν τον Τούρκο υπηρέτη τους και το γιο του, σαν να είναι μέλη της οικογένειας. Αλλά κι αυτοί αγαπούν τους Ρωμιούς αφέντες τους. Ακόμα κι ο γιος, που έχει ενταχθεί στους Νεότουρκους, όντας ερωτευμένος με την Φιλιώ, κάνει ό,τι μπορεί να τους σώσει από τα «νύχια» των Τσετών. Ο έρωτας του Τούρκου για την Ελληνίδα, είναι μεν παθιασμένος, αλλά και καταδικασμένος να μείνει πλατωνικός. Καταδικασμένοι, όμως, είναι και οι Έλληνες της Σμύρνης από τα σκοτεινά παιχνίδια των συμμάχων, την αδιέξοδη πολιτική της διχασμένης Ελλάδας και την εκδικητικότητα των Τούρκων του Κεμάλ.

Στο έργο που έγραψε και σκηνοθέτησε η Μιμή Ντενίση, είναι φανερό ότι έχει γίνει έρευνα. Όμως, παρά το εύρος των πληροφοριών, δεν λείπει μια τάση υπεραπλούστευσης, κοινοτοπιών και ηθικολογίας, με τους κεντρικούς ήρωες να δείχνουν υπερβολικά καθωσπρέπει και καλοί, χωρίς ελαττώματα. Υπάρχει μια μίξη του κωμικού και του ανάλαφρου στο ξεκίνημα, με το τραγικό που φέρνει ο Μικρασιατικός Πόλεμος στο φινάλε. Ωστόσο, η αναπαράσταση της γκλαμουριάς στην αρχή δεν δένει απόλυτα με την απεικόνιση της φρίκης του πολέμου. Η πλούσια σκηνογραφία του Γιώργου Πάτσα αναπαριστά με ικανοποιητικό τρόπο τόσο την αριστοκρατική ομορφιά, όσο και την καταστροφή της πόλης. Οι μελωδίες που ακούγονται επί σκηνής δίνουν με όμορφο τρόπο το χρώμα της εποχής.

Ως προς τις ερμηνείες, κινούνται σε αξιοπρεπή επίπεδα. Το ζευγαράκι των νέων ερωτευμένων (του νεαρού πλούσιου Δημήτρη Μακαλιά και της υπηρέτριας του σπιτιού Κατερίνας Γερονικολού) είναι η πιο ανάλαφρη νότα του έργου. Στο επίκεντρο βρίσκεται ένας έρωτας, συνήθως εξ αποστάσεως, του φανατικού πατριώτη νεότουρκου Τάσου Νούσια για την Ελληνίδα αρχόντισσα Μιμή Ντενίση. Ο Νούσιας έχει το γνωστό, πολύ αρρενωπό του στυλ. Μερικές φορές, για να δείξει το αδιέξοδο των ισόβιων δεσμών του έρωτά του για την αρχόντισσα με την οποία μεγάλωσαν μαζί στο ίδιο αρχοντικό, είναι πιο θορυβώδης από όσο χρειάζεται. Από την άλλη, η Ντενίση, ερμηνεύει μια κυρία με τα όλα της, έναν ρόλο πολύ καθωσπρέπει, που δεν κρύβει παγίδες. Ο Κώστας Βουτσάς είναι αρκετά αστείος και συγκινητικός. Αξιόλογος στον ρόλο του πραγματιστή και όχι ιδιαίτερα πατριώτη επιχειρηματία, που όμως τον αντιμετωπίζεις με συμπάθεια, ήταν ο Κρατερός Κατσούλης.

ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΙΚΑ: Το «Σμύρνη μου αγαπημένη» είναι μια προσεγμένη και πλούσια παραγωγή, που θα ικανοποιήσει το ευρύ κοινό. Πρόκειται για μια παράσταση που σε ψυχαγωγεί και ενίοτε σε συγκινεί, αλλά δεν σε κάνει σοφότερο.

Γιώργος Σμυρνής