10+1 ταινίες για τη χρονιά που φεύγει

«Μόνο οι εραστές μένουν ζωντανοί»
Του Τζιμ Τζάρμους με την Τίλντα Σουίντον και τον Τομ Χίντλεστον

Δύο «αιωνίως» ερωτευμένα βαμπίρ τριγυρνάνε στο έρημο και χτυπημένο από την οικονομική κρίση Ντιτρόιτ κα καταλήγουν στο Μαρόκο σε μια προσπάθεια να αντλήσουν χαρά από τα «μικρά» πράγματα της ζωής όπως η μουσική, ο χορός, τα βινύλια και τα μικροσκοπικά ποτήρια του λικέρ ξέχειλα με… εκλεκτό αίμα. Ο Τζάρμους κάνει ένα από τα πιο ατμοσφαιρικά του φιλμ, δείχνει ότι παραμένει σε φόρμα, φτιάχνει για ακόμη μια φορά ζηλευτό σάουντρακ και κινηματογραφεί την Τίλντα Σουίντον πιο επιθυμητή από ποτέ.

«Δικός της»
Του Σπάικ Τζόνζι με τον Γιοακίν Φοίνιξ και την Σκάρλετ Γιόχανσον

Ο έρωτας στα χρόνια της ψηφιακής εποχής δεν θέλει δύο καθώς ο «άλλος» μπορεί να είναι ένα προηγμένο application στο κινητό που αναγνωρίζει και ικανοποιεί τις ανάγκες, τις επιθυμίες και τις αγωνίες εκείνου που το κρατά. Καθόλου ελκυστική ιδέα έτσι δεν είναι; Κι όμως ο Σπάικ Τζόνζι κατάφερε με αυτήν ως βασικό άξονα να φτιάξει μια σπαρακτική ταινία που σε κάνει να βυθίζεσαι σαν να ήταν ένα οποιοδήποτε συμβατικό love story με πρωταγωνιστές που διαθέτουν σάρκα και αίμα. Η φωτογραφία, το σάουντρακ, το σενάριο, όλα λειτουργούν εξαιρετικά και συμπληρώνουν το ένα το άλλο. Πάνω από όλα όμως βρίσκεται ο Γιοακίν Φοίνιξ που με την ερμηνεία του είναι σαν να βλέπεις τον εαυτό σου στον καθρέφτη (σε κάποια… άτυχη στιγμή της ζωής σου) και φυσικά η Σκάρλετ Γιόχανσον που δεν την βλέπουμε και μονάχα την ακούμε αλλά, όσο κι αν μοιάζει απίστευτο, αρκεί και με το παραπάνω.

Dallas Buyers Club
Του Ζαν Μαρκ Βαλεέ με τον Μάθιου Μακόναχι και τον Τζάρεντ Λίτο

Δεν χρειάζονται πολλά λόγια για να εκθειάσει κανείς αυτή την ταινία που έκανε ιδιαίτερη αίσθηση και συζητιόταν πολύ πριν φτάσει στις αίθουσες. Δύο λέξεις μόνο αρκούν: Μάθιου Μακόναχι. Ο τεξανός ηθοποιός με την χαρακτηριστική νότια εκφορά του λόγου, έκανε μια απίστευτη ανατροπή της εικόνας που είχαμε για εκείνον μέχρι τώρα, μας έδειξε έναν άλλο, σπουδαίο ηθοποιό που έκρυβε τόσα χρόνια μέσα του, πήρε περίπατο το Οσκαρ α’ ανδρικής ερμηνείας και φαίνεται ότι δεν έχει καμία διάθεση να ξανακοιτάξει πίσω του. Συγκλονιστικός με όλη τη σημασία της λέξης όπως συγκλονιστικός ήταν στη συνέχεια τόσο στο τηλεοπτικό «True detective» όσο και στο «Interstellar» του Κρίστοφερ Νόλαν. Από τις πιο θεαματικές «στροφές καριέρας» στη μεγάλη οθόνη. Σπουδαίος και ο Τζάρεντ Λίτο που έδωσε κι αυτός ερμηνεία highlight της καριέρας του και πήρε Οσκαρ β’ ανδρικού ρόλου.

Ξενοδοχείο Grand Budapest
Του Γουες Αντερσον με τον Ραλφ Φάινς και τον Τόνι Ριβολόρι

Το κομψοτέχνημα της χρονιάς. Με καρτουνίστικη διάθεση και ιδιαίτερη φροντίδα για την παραμικρή λεπτομέρεια, ο Γουες Αντερσον υπέγραψε μια ταινία χάρμα οφθαλμών που εξελίσσεται από καρέ σε καρέ σαν ελβετικό ρολόι. Με ρυθμό, εμπνεύσεις, σκηνογραφία και φωτογραφία στα καλύτερά τους και ερμηνείες που θυμίζουν απαιτητική χορογραφία, το «Grand Budapest» είναι ένας από τους λόγους που το σινεμά εξακολουθεί να δικαιώνει τους πιστούς του. Είναι αναμφισβήτητα μια από τις κορυφαίες στιγμές του χαρισματικού και ιδιαίτερου αμερικανού δημιουργού και άνετα η μεγαλύτερη indie εισπρακτική επιτυχία της χρονιάς.

Xenia
Του Πάνου Χ. Κούτρα με τον Κώστα Νικούλι και το Νίκο Γκέλια

Είναι προφανές ότι ο Πάνος Χ. Κούτρας ξέρει από σινεμά. Δεν παρασύρεται από τα trends της εποχής (βλ. weird wave), ακολουθεί το δικό του δρόμο και ανήκει στην ολιγομελή (δυστυχώς) ομάδα των σύγχρονων ελλήνων σκηνοθετών που γνωρίζει επακριβώς τί θέλει να κάνει και πώς να το κάνει. Μετά την εκπληκτική «Στρέλλα» κατάφερε να υπογράψει μια ακόμη ταινία με συναίσθημα, χιούμορ και γλυκύτητα, όλα μοιρασμένα σε καλά υπολογισμένες δόσεις. Το ακόμα πιο ενθαρρυντικό με τον Πάνο Χ. Κούτρα είναι ότι ξέρει και από κάστινγκ και διδασκαλία ηθοποιών. Για ακόμη μια φορά επιλέγει πρωτοεμφανιζόμενους και τους κάνει να λάμπουν και να κυριαρχούν στην οθόνη με χαρακτηριστική άνεση. Το έκανε στη «Στρέλλα» με τη Μίνα Ορφανού, το έκανε και τώρα στο «Xenia» με τους δύο εξαιρετικούς νεαρούς πρωταγωνιστές του.

Σε λάθος χρόνο
Του Στίβεν Νάιτ με τον Τομ Χάρντι

Αν άκουγες τον Στίβεν Νάιτ να σου εξηγεί πως θέλει να γυρίσει μια ταινία που να εξελίσσεται αυστηρά και μόνο μέσα σε ένα αυτοκίνητο, δεν θα πόνταρες στην επιτυχία της. Όμως τα κατάφερε. Εβαλε τον Τομ Χάρντι, έναν από τους πιο ανερχόμενους βρετανούς ηθοποιούς, να κρατά το τιμόνι και παράλληλα να συνομιλεί στο κινητό με μια σειρά ανθρώπων λύνοντας με ψυχραιμία και πειθώ μια σειρά από ζητήματα που ανακύπτουν τόσο στη δουλειά του όσο και στο σπίτι του. Και όλα αυτά να συμβαίνουν επί μιάμιση ώρα στα περιορισμένα όρια του αυτοκινήτου του. Η κάμερα μένει προσκολλημένη εντός της καμπίνας όπου εξελίσσεται ένα μοναδικό θρίλερ με αντίπαλο το χρόνο. Ο Τομ Χάρντι εξαιρετικός στο ρόλο της ήρεμης δύναμης.

Μεγαλώνοντας (Βoyhood)
Του Ρίτσαρντ Λίνκλεϊτερ με τον Ιθαν Χοκ και τον Ελαρ Κολτρέιν

Η ταινία άθλος της χρονιάς αφού ο Λίνκλεϊτερ ακολούθησε με την κάμερά του ένα παιδί από τα πρώτα χρόνια του σχολείου μέχρι την είσοδό του στο κολέγιο. Ένα σχέδιο που του βγήκε με μεγάλη επιτυχία καθώς η ταινία δεν παρουσιάζει χάσματα, ασυνέχειες ή ξεκομμένα επεισόδια κι ας μιλάμε για την κινηματογράφηση του ίδιου παιδιού και των υπόλοιπων πρωταγωνιστών, επί δώδεκα σχεδόν χρόνια. Παράλληλα όμως με το πέρασμα από την παιδική ηλικία στην εφηβική και από εκεί στην ενήλικη ζωή, ο αμερικανός σκηνοθέτης εκμεταλλεύεται την ευκαιρία για να κάνει το δικό του σχόλιο στην πολιτική, την οικονομία, τη θρησκεία, τον εθισμό στα όπλα, τον συντηρητισμό και πολλά άλλα θέματα που στο σύνολό τους αποτελούν την τοιχογραφία των ΗΠΑ σήμερα. Το «Μεγαλώνοντας» πάει σφαίρα προς τα επερχόμενα Οσκαρ και αναμένεται δικαίως να βρίσκεται ανάμεσα στα μεγάλα φαβορί.

Interstellar
Του Κρίστοφερ Νόλαν με τον Μάθιου Μακόναχι και την Αν Χάθαγουεϊ

Άλλη μια μεγάλη ταινία από τον Κρίστοφερ Νόλαν, έναν από τους πιο ικανούς σκηνοθέτες αυτή τη στιγμή στην παγκόσμια σκηνή. Μια ταινία που στοχάζεται φιλοσοφικά στο τέλος της ανθρωπότητας αναδεικνύοντας αυτό που πολλοί το θεωρούμε δεδομένο αλλά ποτέ δεν είναι. Την ίδια τη ζωή και την βαθύτατη επιθυμία του ανθρώπου να συνεχίσει να αποτελεί μέρος της παρά την τραγωδία και τον όλεθρο. Οι σκηνές στο διάστημα είναι πραγματικά μεγαλοπρεπείς, ενώ υποστηρίζονται από αντίστοιχης έμπνευσης μουσικά θέματα που σε καθηλώνουν. Παράλληλα όμως ο Νόλαν ξέρει να κάνει την ταινία να μυρίζει χώμα και ιδρώτα όταν κρατάει την κάμερά του στη Γη και κινηματογραφεί το τελευταίο επεισόδιο της ύπαρξης σε αυτό τον πλανήτη.

To κορίτσι που εξαφανίστηκε
Του Ντέιβιντ Φίντσερ με τον Μπεν Αφλεκ και τη Ρόζαμουντ Πάικ

Ο Φίντσερ ξέρει να κάνει σινεμά γεμάτο, χορταστικό, που σε καθηλώνει στη θέση σου και δεν σου επιτρέπει να αφαιρεθείς ούτε για μια στιγμή. Και το αποδεικνύει περίτρανα και στο «Κορίτσι που εξαφανίστηκε», ένα θρίλερ όπου τίποτα δεν είναι δεδομένο, τα ερωτήματα και οι αμφιβολίες σε συνοδεύουν συνεχώς και ακόμη και οδεύοντας προς το φινάλε και ενώ όλα έχουν ξεκαθαρίσει, εσύ συνεχίζεις να αναρωτιέσαι. Χρησιμοποιεί στο μάξιμουμ όλα τα διαθέσιμα μέσα και ξέρει κι αυτός να φροντίζει κάθε λεπτομέρεια. Από τα σκηνικά του και την ατμοσφαιρική του φωτογραφία μέχρι τις ερμηνείες πρωταγωνιστών και β’ ρόλων. Ιδίως οι δεύτεροι εδώ είναι εξαιρετικοί. Δεν πάει πίσω όμως ούτε η «πηγή του κακού» Ρόζαμουντ Πάικ που κεντάει κυριολεκτικά στο ρόλο της ψυχρής εκτελέστριας και διεκδικεί μια θέση στην πεντάδα του Οσκαρ α’ γυναικείου ρόλου.

Ida
Του Πάβελ Παβλικόφσκι με την Αγκάτα Κουλέζα και την Αγκάτα Τρεμπουσόφσκα

Ο θρίαμβος του «less is more». Στον αντίποδα της μεγάλης κλίμακας του Νόλαν, ο Παβλικόφσκι έκανε το θαύμα του με δύο ερμηνείες, ασπρόμαυρη φωτογραφία και φυσικό σκηνικό. Στην Πολωνία της δεκαετίας του ’60, όπου η Δύση εισβάλλει διστακτικά και η νεολαία ακολουθεί διψασμένη, δύο γυναίκες που αντιπροσωπεύουν εντελώς διαφορετικούς τρόπους ζωής, αναζητούν τις ρίζες τους. Μετά από αυτό το ταξίδι δεν θα είναι ποτέ ίδιες όπως πριν. Μέσα από τις δύο σπουδαίες ερμηνείες, ιδιαίτερα της Αγκάτα Κουλέζα στο ρόλο της απεγνωσμένης δικαστού, ο Παβλικόφσκι σχολιάζει το σοσιαλιστικό παρελθόν της χώρας, χωρίς να παραμελεί το θέμα του, την ταυτότητα και την υπαρξιακή αγωνία μέσα σε ένα ασφυκτικό περιβάλλον. Η «Ida» σαρώνει στα βραβεία και μπαίνει με φόρα στη διεκδίκηση του Οσκαρ καλύτερης ξενόγλωσσης ταινίας.

Foxcatcher
Του Μπένετ Μίλερ με τον Στιβ Κάρελ και τον Τσένινγκ Τέιτουμ

Ούτε ο Μπένετ Μίλερ καταφεύγει στο σινεμά μεγάλης κλίμακας. Σε αφήνει με το στόμα ανοικτό χωρίς να σε έχει εντυπωσιάσει με μεγάλες ενορχηστρώσεις και πλάνα που διευκολύνουν το δράμα να σε κατακλύσει. Έχει άσο στο μανίκι του την απίστευτη μεταμόρφωση του Στιβ Κάρελ που κάνει τον δραματικό ρόλο της καριέρας του και πιθανότατα θα βρει ανταπόδοση από τους ψηφοφόρους της Ακαδημίας Κινηματογράφου. Στηρίζεται επίσης στους πολύ καλούς Τσένινγκ Τέιτουμ και Μαρκ Ράφαλο. Όμως το χαρτί του είναι ο ίδιος και οι ικανότητές του στο να ξετυλίγει την πλοκή του βήμα προς βήμα. Να ανεβάζει με κάθε σκηνή το επίπεδο της έντασης μέχρι το τελικό ξεκαθάρισμα, σταδιακά, αρμονικά και αιτιολογημένα. Χωρίς άτσαλες αναταράξεις, χωρίς τρύπες, κενά και παραλείψεις. Η αφήγησή του ήταν από τις πιο στέρεες και συναρπαστικές της χρονιάς.