Το Παιχνίδι Της Μίμησης
Μια μαθηματική ιδιοφυΐα, που οφέλησε την πατρίδα του όσο λίγοι στον πόλεμο εναντίον των Ναζί, ο Alan Turing θα τιμωρηθεί με χημικό ευνουχισμό γιατί ήταν ομοφυλόφιλος μετά το τέλος του πολέμου. Αυτή η γνωστή και φοβερή ιστορία βασανισμού ενός επιστήμονα-ήρωα και αχαριστίας συνάμα από το βρετανικό κράτος, μαζί με στοιχεία κατασκοπίας και θρίλερ, παρουσιάζεται στο “Παιχνίδι της μίμησης”. Πρωταγωνιστής ο γνωστός και από τον Σέρλοκ Χολμς, Benedivt Cumberbatch.
Το χειμώνα του 1952, οι Βρετανικές αρχές εισέβαλαν στο σπίτι του μαθηματικού κι αναλυτή Alan Turing, και τον συνέλαβαν για «απρεπή συμπεριφορά», μια κατηγορία που αργότερα θα οδηγούσε στην καταδίκη του με την κατηγορία της ομοφυλοφιλίας- ωστόσο κανείς δε γνώριζε ότι επρόκειτο για ένα πρωτοπόρο και ιδιοφυή επιστήμονα στους ηλεκτρονικούς υπολογιστές. Κατά τη διάρκεια του Β΄ Παγκοσμίου πολέμου είχε καθοδηγήσει με επιτυχία μια ομάδα επιστημόνων, κι «έσπασε» τον κώδικα της περίφημης Γερμανικής μηχανής Enigma. Ένα στοιχειωτικό πορτραίτο ενός σπουδαίου και παράλληλα περίπλοκου ανθρώπου, στον οποίο εκατομμύρια άνθρωποι οφείλουν τη ζωή τους.
Η ταινία συνδυάζει στοιχεία βιογραφίας ενός επιστήμονα, κατασκοπικής ταινίας, συναισθηματικού δράματος ενός καταπιεσμένου ομοφυλόφιλου και μιας μοναχικής και απότομης ιδιοφυΐας. Θυμίζει σε διάφορα σημεία το “Beautiful Mind”, κυρίως σε αυτά που έχουν να κάνουν με τις προσωπικές σχέσεις του Turing. Ο συνδυασμός είναι αρκετά πετυχημένος και η ταινία τραβάει το ενδιαφέρον, χωρίς να κουράζει. O Benedict Cumberbatch με την αξιόλογη ερμηνεία του καταφέρνει να μεταδώσει στο θεατή τις ιδιοτροπίες του ιδιοφυούς Turing, χωρίς να τον κάνει αντιπαθή, αλλά ούτε και τον ωραιοποιεί. Και η Keira Knightley δίνει μια ώριμη ερμηνεία, ενώ στο ρόλο του κατασκόπου ο Mark Strong είναι απολύτως στο στοιχείο του. Το ίδιο ισχύει για τον Charles Dance, o οποίος σχεδόν ξαναπαίζει τον Tywin Lannister του Game of Thrones, ερμηνεύοντας τον αντιπαθητικό Commander Deniston.
Ωστόσο, Η προσπάθεια να γίνει μια ιστορική ταινία πιο προσιτή στο ευρύ κοινό έχει και τις αρνητικές της συνέπειες. Υπάρχουν αρκετές κοινοτοπίες, δοκιμασμένες συνταγές, που μειώνουν την πρωτοτυπία του έργου. Ο μελό χαρακτήρας, που προκύπτει σε κάποια σημεία, δεν συνάδει με την ακριβή ιστορική αποτύπωση, αλλά και την κριτική σκέψη πάνω σε πραγματικά γεγονότα και ανθρώπους, που οφείλουν να έχουν αυτού του είδους τα έργα.
Ακόμα, για ιστορική ταινία έχει αρκετές ιστορικές ανακρίβειες, όπως αποκαλύπτει άρθρο του Guardian . Για παράδειγμα, η μηχανή που έσπασε τον κωδικό Enigma δεν ονομαζόταν Christopher -το όνομα ενός αγαπημένου του Turing. Την έλεγαν The Bombe και πιο πριν Victory (oνόματα καθαρά πολεμικά, χωρίς το μελό χαρακτήρα που εξυπηρετεί τη μυθοπλασία της ταινίας.) Η κυριότερη, ωστόσο, ανακρίβεια, είναι αυτή που έχει να κάνει με την παρουσία ενός κατασκόπου των Σοβιετικών στο χώρο που εργαζόταν ο Turing. Στην ταινία ο Turing κάνει τα “στραβά μάτια” γιατί ο κατάσκοπος τον εκβιάζει. Ωστόσο, το πιο πιθανό είναι ο Turing να μη γνώρισε ποτέ αυτόν τον συγκεκριμένο κατάσκοπο, πόσο μάλλον να είχε καταλάβει και τη μυστική του δράση. Επίσης, υπάρχουν αρκετές ανακρίβειες στη σχέση του Turing με την Joan Clarke (Keira Knightley) αλλά και στον τρόπο, με τον οποίο έγινε η σύλληψη του από τις αρχές μετά τον πόλεμο. Γενικά, η ταινία έχει βάλει πολύ περισσότερο τον παράγοντα κατασκοπία στη ζωή του Turing, από αυτό που ίσχυε πραγματικά.
ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΙΚΑ: Μια ενδιαφέρουσα ιστορία για έναν πολύ σημαντικό άνθρωπο του 20ου αιώνα, που είχε μια τελείως ανάρμοστη αντιμετώπιση από την πατρίδα του, την οποία ευεργέτησε όσο λίγοι. Και γίνεται μια ενδιαφέρουσα ταινία, με δυνατά στοιχεία, όπως τις καλές ερμηνείες, αλλά και αδυναμίες, όπως διάφορα κλισέ και ιστορικές ανακρίβειες. “Το παιχνίδι της μίμησης” άλλοτε είναι ένα ωραίο κινηματογραφικό παιχνίδι κι άλλοτε μια στείρα μίμηση.
Γιώργος Σμυρνής