Αργύρης Ξάφης: με την κρίση ξεμπροστιάστηκαν τα προβλήματα του θεάτρου

Πως μπήκε το θέατρο στη ζωή σου;
Εντελώς τυχαία, το καλοκαίρι μετά τις Πανελλήνιες και ενώ είχα ήδη περάσει στο Πολυτεχνείο. Τότε μια φίλη μου θα έδινε στο Εθνικό για να γίνει ηθοποιός. Εγώ δεν είχα ιδέα πώς γίνεσαι ηθοποιός, αλλά προσφέρθηκα να τη συνοδέψω στη σχολή γιατί ήξερα να κυκλοφορώ την Αθήνα. Πήγα λοιπόν μαζί της και με το που είδα την κατάσταση, τον κόσμο, και κυρίως τις κοπέλες που ετοιμαζόντουσαν, λέω θα δώσω κι εγώ… τί να δώσω δηλαδή, ούτε κομμάτια είχα, ούτε τίποτα. Κατέθεσα όμως τα χαρτιά μου και μέσα σε δύο μέρες έμαθα ένα κείμενο. Πήγα εντελώς γιούρια και άσχετος, έχοντας την καβάτζα του Πολυτεχνείου. Τελικά πέρασα. Στην αρχή είπα να κάνω τις δυο σχολές ταυτόχρονα, πήγα σ’ ένα μάθημα στο Πολυτεχνείο, ήταν χάλια και δεν ξαναπήγα ποτέ. Έτσι τελείωσα το Εθνικό και όλα πήραν το δρόμο τους.

Ποιες στιγμές ξεχωρίζεις στην πορεία σου μέχρι σήμερα;
Το “Shopping and Fucking” ήταν η πρώτη μου παράσταση. Ήταν η εισαγωγή μου στο θέατρο και ήταν για μένα ένα τεράστιο βήμα, όχι μόνο καλλιτεχνικά αλλά και προσωπικά. Οι άνθρωποι με τους οποίους δούλεψα τότε, ο Θωμάς (Μοσχόπουλος) και η Άννα (Μάσχα), είναι άνθρωποι με τους οποίους δουλεύω ακόμα. Ο τρόπος που σκέφτομαι για το θέατρο, νομίζω ότι έχει τη ρίζα του εκεί και έχει να κάνει με αυτό που λέμε αμεσότητα και αλήθεια. Πιστεύω δηλαδή ότι μέσα από αυτή τη συνεργασία απέκτησα μια μεθοδολογία, ένα τρόπο δουλειάς, τον οποίο διδάσκουμε και στις σχολές τώρα.

Νοσταλγείς την εποχή του Αμόρε;
Υπάρχουν πολλά που νοσταλγώ. Είχα κλάψει με δάκρυ πικρό όταν έκλεινε το “Amore”, γιατί εκεί μεγάλωσα, ήταν σαν διαλυόταν το σπίτι μου. Αυτό που μου λείπει είναι κυρίως οι άνθρωποι, γιατί για να καταφέρουμε να επιβιώσουμε, σκορπίσαμε. Χρήματα δεν υπάρχουν ούτε από το κράτος, ούτε από πουθενά, για να υποστηρίξουν μια αντίστοιχη δουλειά. Βλέπω πολύ αγαπημένους μου ανθρώπους, ο Ακύλας Καραζήσης, ο Νίκος Χατζόπουλος, ο Χουβαρδάς, ο Θωμάς να προσπαθούν ο καθένας να κρατηθεί μαζί με έναν ή δύο, αλλά είναι δύσκολο…

Φέτος όμως ξαναμπαίνεις στην παρέα του Θωμά Μοσχόπουλου και του θεάτρου Πόρτα
Με τον Θωμά δεν έχουμε σταματήσει να δουλεύουμε καθόλου όλα αυτά τα χρόνια. Είμαστε πια συγγενείς, δεν έχουμε καν το άγχος αν θα δουλέψουμε μαζί, δεν τίθεται τέτοιο θέμα. Κάνει ο καθένας αυτό που θέλει και πολύ συχνά, τουλάχιστον μια φορά το χρόνο, συνυπάρχουμε. Αυτό είναι πάρα πολύ ωραίο, ξέρει ο Θωμάς ότι εγώ δεν κρέμομαι από πάνω του, για να μου βρει δουλειά και εγώ ξέρω ότι η σχέση μας ξεπερνάει το εργασιακό κομμάτι.

Δώσε μας μια ιδέα για το τι γίνεται στο «Μότζο»
Είναι ένα αριστουργηματικό έργο. Είναι από αυτά που τα βλέπεις και λες «Α! χόρτασα θέατρο»… Το κείμενο του είναι συγκλονιστικό, πυκνά γραμμένο με χιούμορ, θέατρο λόγου -όποιος το κάνει σωματικό θέατρο έχει χάσει απλώς- σχεδόν στα όρια του κλασσικού. Είναι σαν να βλέπεις Πίντερ με Ταραντίνο. Το βασικό θέμα είναι η σχέση εξουσίας, ποιος έχει το πάνω χέρι, με ποιο τρόπο το κερδίζει, μέχρι που είναι ικανός να φτάσει.
Είμαστε στη δεκαετία του 60′ σ’ ένα club στο Σόχο του Λονδίνου, σ’ έναν κόσμο με πολλά ναρκωτικά της εποχής, με χάπια, αλκοόλ, rock n’ roll μουσική και απίστευτη τρέλα! Εκεί ανακαλύπτουν ένα φοβερό ταλέντο, τον τραγουδιστή Silver Johnny. Το έργο ξεκινάει όταν ο ιδιοκτήτης και οι εργαζόμενοι στο club αποφασίζουν να τον εκμεταλλευτούν εμπορικά και να του βγάλουν δίσκο. Την ίδια στιγμή ο ένας προσπαθεί ο ένας να στήσει παγίδα στον άλλον και να επωφεληθεί ο ίδιος από το «προϊόν» που έχουν στα χέρια τους. Και τότε γίνεται ένας φόνος, σκοτώνεται το αφεντικό του μαγαζιού και μετά αρχίζει μια καταιγιστική πλοκή, με πολύ μαύρο χιούμορ.

Ποιοι άλλοι είναι στην παρέα;
Μόνο άνδρες, το οποίο είναι επίσης συγκλονιστικό, δεν το λέω καθόλου σοβινιστικά, αλλά είναι πολύ ωραίο για το συγκεκριμένο έργο, γιατί αυτοί οι τύποι κάνουν πολλές γουρουνιές!

Δεν σε βλέπουμε συχνά σε κωμωδίες
Ναι ισχύει, έχω κάνει όμως στην τηλεόραση κάποιους κωμικούς ρόλους, στην 10η Εντολή και στα Μαύρα Μεσάνυχτα.

Ήταν η κωμωδία απωθημένο σου;
Όχι καθόλου, δεν με απασχολεί ακριβώς το είδος του θεάτρου που θα παίξω, γιατί θεωρώ το θέατρο ενιαίο. Απλώς πρέπει να είσαι πολύ αυστηρός με τους κανόνες στην κωμωδία, αυτή είναι η διαφορά. Στο δράμα επιτρέπεται λίγο περισσότερο το λάθος, στην κωμωδία πρέπει να είσαι με το σταγονόμετρο, να είσαι πολύ ακριβής.

Έχεις πάρει διάφορα θεατρικά και κινηματογραφικά βραβεία. Άλλαξαν κάτι στην πορεία σου; Σε βοήθησαν σε κάτι;
Όχι ιδιαίτερα. Είμαστε μια μικρή χώρα και για να λέμε την αλήθεια τα βραβεία δεν είναι και… Oscar. Μια τόνωση της αυτοπεποίθησής σου και μια επιβεβαίωση ότι δουλεύεις σωστά. Μέχρι εκεί. Στο μικρόκοσμό μας, δεν είναι ικανά να σου αλλάξουν κάτι σοβαρά, και δεν νομίζω ότι χρειάζεται κιόλας.

Εκτός από το θέατρο, τι άλλο σε γεμίζει στην καθημερινότητα σου;
Ο κινηματογράφος. Ίσως είναι και ο λόγος για τον οποίο έγινα ηθοποιός τελικά. Στο Περιστέρι που μεγάλωσα είχαμε γύρω από το σπίτι μας τρεις κινηματογράφους και κάθε εβδομάδα έβλεπα τρεις με τέσσερις ταινίες. Μετά βγήκε το video και έβλεπα είκοσι ταινίες την εβδομάδα. Ακόμα και σήμερα δεν υπάρχει εβδομάδα που να μη δω πέντε ταινίες σίγουρα. Ένα άλλο πάθος μου είναι η μουσική. Για χρόνια έπαιζα ως DJ σε διάφορα party και μέχρι το 2005 δούλευα στο ραδιόφωνο, στον «Εν λευκώ». Μετά σταμάτησα γιατί δεν γινόταν με το πρόγραμμα που είχα.

Πρόλαβες και δούλεψες και κάποια χρόνια στο θέατρο, πριν ξεσπάσει η κρίση, πόσο διαφορετική είναι η κατάσταση σήμερα σε σχέση με τότε;
Δεν υπάρχει διαφορά, απλά τώρα με την κρίση ξεμπροστιάστηκαν τα βασικά προβλήματα του θεάτρου. Ποτέ δεν υπήρχε μια πραγματική δομή, ούτε κανόνες που προστατεύουν τους ηθοποιούς. Παρόλο που υπήρχαν συλλογικές συμβάσεις, οι μισθοί ήταν και είναι ότι να ‘ναι, ο καθένας έδινε ότι ήθελε, μπορεί και τίποτα. Μετά εμφανίστηκαν και πάρα πολλές δραματικές σχολές. 32 δραματικές σχολές στην Αθήνα μόνο και 600 άνθρωποι το χρόνο θέλουν να γίνουν ηθοποιοί. Εδώ λες «έτσι κι αλλιώς πάντα έκανα τους φίλους μου να γελάνε, πάντα ήμουν καλός στα ανέκδοτα, τραγουδάω καλά, ας γίνω ηθοποιός, τι άλλο να γίνω;»

Αυτό έχει διαλύσει γενικώς όλο τον ιστό, όλο το εργασιακό κομμάτι. Από το 2011, αποφάσισα να ασχοληθώ με τα σωματεία γιατί πιστεύω ότι θα έπρεπε να λειτουργούν πιο σοβαρά. Ας πούμε στις συλλογικές συμβάσεις, ποτέ δεν ασχολήθηκε κανένας με συνθήκες που έχουν να κάνουν με την ασφάλεια των ηθοποιών. Δηλαδή δεν μπορεί να σου λέει ο άλλος «ηθοποιός δεν είσαι; πρέπει να πηδήξεις από τα 50 μέτρα, και αν πάθεις κάτι θα δούμε τι θα κάνουμε». Όλα αυτά είναι οργανωμένα σε όλο τον κόσμο, μόνο εμείς είμαστε τόσο χύμα και το μόνο που μας απασχολεί είναι ο αριθμός που θα μπει στον κατώτατο μισθό. Η Γερμανία έχει μια συλλογική σύμβαση 100 σελίδων ενώ η δική μας είναι μόνο 8 και αναφέρει μόνο τα βασικά. Αυτά, μόλις ήρθε η κρίση τα ανέδειξε όλα. Γι’ αυτό και βλέπεις ξαφνικά 1000 παραστάσεις σε οποιοδήποτε μέρος, οι άνθρωποι απλήρωτοι παντού, όλοι με ποσοστά και ανασφάλιστοι. Κάποιος θα μπορούσε να πει ότι αυτό είναι δίκαιο, αλλά ταυτόχρονα δεν είναι δουλειά. Εάν κάτι στραβώσει και δεν πάει καλά, έχεις καταστραφεί.

Βλέπεις κάτι να αλλάζει με την αλλαγή του πολιτικού σκηνικού στη χώρα, ως προς αυτό;
Προβλέψεις δεν μπορώ να κάνω, ελπίζω κι εγώ ότι θα ασχοληθούν λίγο περισσότερο. Είμαι χαρούμενος για τον Υπουργό Πολιτισμού, αλλά θα δούμε, γιατί δεν ξέρω πόσο δυσκίνητος είναι όλος ο μηχανισμός, γιατί μπορεί ο καθένας να είναι φοβερός, αλλά δεν ξέρω τι θα έχει να αντιμετωπίσει και πόσο κόντρα θα του πάνε. Γιατί είμαστε κι ένας λαός, που με την πρώτη δυσκολία, είμαστε ο ένας ενάντια του άλλου, πιο πολύ σε ενδιαφέρει να αποτύχει ο άλλος, παρά να γίνει κάτι καλό για το κοινωνικό συμφέρον. Είναι φοβερό μας χαρακτηριστικό!

Ποιος είναι ο δικός σου προσωπικός απολογισμός;
Κοίτα είμαι 38 χρονών έχω δουλέψει 18 χρόνια, είναι μια πολύ καλή αναλογία! (γέλια).

Ιnfo:
“Mojo” του Τζεζ Μπάτεργουερθ
Μετάφραση–Σκηνοθεσία Θωμάς Μοσχόπουλος
Σκηνικά Ευαγγελία Θεριανού
Κοστούμια Κλαίρ Μπρέσγουελ
Φωτισμοί Σοφία Αλεξιάδου
Βοηθός Σκηνοθέτης Άννα Μιχελή
Ερμηνεύουν Ηλίας Μουλάς, Αργύρης Ξάφης, Γιώργος Παπαγεωργίου, Αλέξης Φουσέκης, Αλέξανδρος Χρυσανθόπουλος, Γιώργος Χρυσοστόμου

ΘΕΑΤΡΟ ΠΟΡΤΑ Μεσογείων 59, τηλ. 210 77 11 333
ΗΜΕΡΕΣ ΚΑΙ ΩΡΕΣ ΠΑΡΑΣΤΑΣΕΩΝ: Τετάρτη 20.00, Σάββατο 21.15, Κυριακή 22.00

Ευχαριστούμε το τσάι Dilmah για τις υπέροχες γεύσεις που μας έστειλε να δοκιμάσουμε