Ο Robert Wilson μιλά για τη Lady Gaga αποκλειστικά στο Monopoli TV

Πως προέκυψε η ιδέα γι’ αυτό το project;
Εμπνεύστηκα για αυτό το project από την Lady Gaga. Πριν από δύο περίπου χρόνια μου τηλεφώνησε και μου ζήτησε να συναντηθούμε. Βρεθήκαμε στο σπίτι μου στη Νέα Υόρκη και αποφασίσαμε πως θέλουμε να δουλέψουμε μαζί. Η πρώτη μας συνεργασία ήταν στα βραβεία του MTV, που ανέλαβα τους φωτισμούς και το στήσιμό της στη σκηνή. Στη συνέχεια η ίδια μου είπε ότι ήθελε να δοκιμάσει κάτι εντελώς διαφορετικό.

Εκείνη την εποχή μου είχαν ζητήσει από το μουσείο του Λούβρου να κάνω μία μεγάλη αναδρομική έκθεση με έργα μου, ένα είδος ρετροσπεκτίβας. Θα παρουσίαζαν τη συλλογή του WATERMILL CENTER – ενός κέντρου για τις τέχνες και τον άνθρωπο, που ίδρυσα το 1991 στο Long Island, για να υποστηρίξω νέους και πρωτοεμφανιζόμενους καλλιτέχνες. Το σκεπτικό ήταν να παρουσιάσω παλαιότερα έργα μου, πίνακες, θεατρικά, ότι είχα κάνει σαν visual artist παλαιότερα και μετά να παρουσιάσω κάποια νέα μου δουλειά. Και σαν νέα μου δουλειά σκέφτηκα να κάνω κάτι με τη Lady Gaga.

Η Lady Gaga ανταποκρίθηκε στις προσδοκίες σας;
Ήξερα την Lady Gaga μόνο από τα μέσα ενημέρωσης. Με είχαν εντυπωσιάσει οι διαφορετικές προσωπικότητες που παρουσίαζε. Έβλεπες μια εικόνα της τη μια μέρα και μια εντελώς διαφορετική εικόνα την επόμενη. Την είχα ακούσει να τραγουδάει και την είχα δει σαν pop star πάνω στη σκηνή. Όταν τη συνάντησα, μου είπε πως θέλει να κάνει κάτι τελείως διαφορετικό, ήθελε κάτι που να την προκαλεί στ’ αλήθεια.
Και αποφασίσαμε να κάνουμε αυτά τα βίντεο-πορτραίτα. Μου ζήτησαν από το Λούβρο να κάνω κάτι σχετικό με τις συλλογές τους. Η ιδέα ήταν να διαλέξουμε από το τμήμα κλασσικής ζωγραφικής κάποιους πίνακες, και να δημιουργήσουμε κάτι, βασισμένοι σε αυτούς.

Γιατί διαλέξατε τους συγκεκριμένους πίνακες;
Η Gaga είχε μία εμμονή με τον θάνατο. Ήταν 27 ετών και σκεπτόταν όλες τις διάσημες μουσικούς που πέθαναν σε αυτή την ηλικία, όπως η Janis Joplin ή η Αmy Winehouse. Η αρχική μας ιδέα, ήταν να κάνουμε μία παράσταση που θα διαρκεί 27 ώρες, αλλά το μουσείο την απέρριψε για λόγους ασφάλειας.
Οπότε, μετά ψάξαμε για πίνακες με θέμα τον θάνατο. Και οι δύο ενθουσιαστήκαμε με αυτό το πορτραίτο του Ingres, την πριγκίπισσα Καρολίνα που ήταν 15 ετών και την ζωγράφισε λίγο πριν αυτή πεθάνει, ενώ κατά την διάρκεια του έργου, αυτή ήξερε για τον επερχόμενο θάνατο της. Για το πορτραίτο αυτό, η Lady Gaga κάθισε όρθια σχεδόν έντεκα ώρες σε μία στάση!

Εξ αιτίας όσων βλέπουμε τελευταία στον Τύπο, όταν είδαμε το κεφάλι του Ιωάννη του Βαπτιστή στο πιάτο, έμοιαζε σαν κάτι βγαλμένο από τις εφημερίδες σήμερα, έδειχνε σαν κάτι τόσο επίκαιρο. Η Gaga ενθουσιάστηκε με αυτό το κεφάλι στο πιάτο.

Και στους δύο μας άρεσε πολύ ο θάνατος του Μαρά, και επίσης ένα κείμενο του Μαρκήσιου Ντε Σαντ. Μετά η Lady Gaga είχε την ιδέα να κάνει μία «ιπτάμενη εικόνα» δεμένη με σκοινιά. Είναι ένα είδος αίσθησης μετά-θάνατον. Οπότε, ξεκινήσαμε να το κάνουμε σε ένα στούντιο στο Λονδίνο.

Λοιπόν αυτή είναι μία πλευρά της Lady Gaga που το κοινό δεν γνωρίζει, γιατί δεν εκφράζεται εξωτερικεύοντας τα συναισθήματα της αλλά με εσωτερικότητα και συναίσθημα. Αυτό δείχνει τεράστιες δυνατότητες ελέγχου και συγκέντρωσης. Και είναι κάτι τελείως διαφορετικό από αυτό που βλέπουμε στα βραβεία του MTV ή στις ποπ παραστάσεις της.

Αυτά είναι σε αντίθεση με όσα είδαμε όταν ετοιμαζόταν για να την δέσουν και ήταν τελείως γυμνή, χωρίς ρούχα και makeup και ήταν φοβισμένη. Αρχίζει και κλαίει, φωνάζει. Οπότε βλέπουμε τον φόβο και δεν υπάρχει μάσκα ή φόρεμα και make up, οπότε αυτά είναι τα δύο άκρα, και κανείς δεν έχει δει αυτήν την πλευρά της Γκάγκα τελείως γυμνή και άβαφη. Μπορεί να γίνει πολλή όμορφη, αλλά η φυσική της όψη είναι κάτι διαφορετικό. Ξέρει πως να βάψει τα μάτια της, τα μαλλιά, να μεταμορφώνεται. Αλλά εδώ αφήνει την φυσική της όψη, εκτίθεται τελείως «ακάλυπτη».

Τολμώ να πω πως η Μέρυλ Στριπ, ή κάποια από τις μεγάλες ηθοποιούς της Αμερικής δεν θα ήταν ικανή να κάνει κάτι τέτοιο, με τέτοια συγκέντρωση για τόσο μεγάλα χρονικά διαστήματα. Για τον θάνατο του Μαρά κάθισε ακίνητη 9 ώρες στην μπανιέρα. Δεν είναι άγαλμα, είναι ζωντανό γύρισμα όλη την ώρα. Απαιτείται τεράστια συγκέντρωση για κάτι τέτοιο. Δεν ξέρω αν η Μαντόνα ή κάποια άλλη ποπ σταρ, θα μπορούσε να το κάνει αυτό. Η Lady Gaga είναι πολύ ιδιαίτερη. Έκανα πρόσφατα ένα τηλεοπτικό αφιέρωμα με αυτήν και τον Τόνυ Mπένετ, και ο Τόνυ Μπένετ έλεγε ότι ενώ έχει δουλέψει με την Έλα Φιτζέραλντ, την Μπάρμπαρα Στρέιζεντ, η Gaga είναι η καλύτερη φωνητικά. Είναι επίσης εξαιρετική πιανίστρια κλασσικού πιάνου. Είναι υπέροχη καλλιτέχνης και ήμουν πολύ τυχερός που δούλεψα μαζί της.

Έχουμε δει δουλειές σας ως σκηνοθέτη, visual artist, εικαστικό, performer… Πως επιλέγετε κάθε φορά τον τρόπο της καλλιτεχνικής σας έκφρασης;
Νομίζω ότι η δουλειά κάθε καλλιτέχνη είναι ένα ενιαίο πράγμα, ένα σώμα. Είναι όπως ένα δέντρο, μερικές φορές έχει φύλλα, μερικές φορές δεν έχει φύλλα, κάποιες φορές βρίσκεται μέσα σε καταιγίδα, άλλες φορές ένα κλαδί είναι σπασμένο, αλλά πάντα πρόκειται για το ίδιο δέντρο. Όλη μου η δουλειά είναι ένα ενιαίο πράγμα. Ρώτησαν το Αλβέρτο Αϊνστάιν να επαναλάβει κάτι που είπε και τους απάντησε «μα δεν χρειάζεται, πρόκειται για την ίδια σκέψη που λέω συνέχεια». Ο Σεζάν έλεγε ότι ζωγράφιζε συνέχεια τον ίδιο πίνακα, ο Προύστ έγραφε την ίδια νουβέλα. Κατά μία έννοια υπάρχει μία συνέχεια, ένα μόνο πράγμα που συμβαίνει αλλά στη συνέχεια παίρνεις διαφορετική κατεύθυνση. Η μητέρα μου, μου έλεγε όταν ήμουν μαθητής, «αν σου ζητούν να πηδήξεις 2 μέτρα, πήδα 5.»

Πριν από μερικά χρόνια ο κόσμος έλεγε ότι ο Ρόμπερτ Γουίλσον δεν ενδιαφέρεται για τις λέξεις και τα κείμενα, αλλά μόνο για τις εικόνες στο θέατρο. Οπότε αποφάσισα να μάθω τον Άμλετ. Και έμαθα όλους τους ρόλους απ’ το καλύτερο έργο που γράφτηκε ποτέ, τον ρόλο της Γερτρούδης, της Οφηλίας, του βασιλιά, του Άμλετ, και έλεγα το κείμενο σαν μονόλογο. Ήταν για μένα μία πρόκληση. Καμιά φορά αναρωτιέσαι «τι δεν θα πρεπε να κάνω;» και μετά κάνεις αυτό ακριβώς.

Ποια είναι τα μελλοντικά σας σχέδια;
Αυτό τον καιρό θέλω να φτιάξω μία βιβλιοθήκη. Κατά μία έννοια δεν χρειαζόμαστε να ξέρουμε μαθηματικά, γιατί βρίσκονται στο κομπιούτερ, δεν χρειάζεται στ’ αλήθεια να ξέρεις ιστορία, γιατί βρίσκεται μέσα στο κομπιούτερ. Αλλά αυτό που δεν μπορούμε να αντικαταστήσουμε, νομίζω ότι είναι η διαίσθηση. Οπότε θα ήθελα να φτιάξω μία βιβλιοθήκη της έμπνευσης. Πιστεύω ότι η βιβλιοθήκη αυτή θα είναι για εμένα το τελευταίο μεγάλο μου έργο. Δεν ξέρω ακόμα τι σημαίνει, πως θα την κάνω, αλλά πιστεύω πως είναι το έργο που θέλω να ασχοληθώ στα τελευταία χρόνια της ζωής μου.

Πώς τη φαντάζεστε;
Σαν ένα κέντρο. Σ’ ένα μεσαιωνικό χωριό το κέντρο θα ήταν η εκκλησία. Ένα μέρος που έρχονται οι διανοούμενοι, ένα μέρος που οι ζωγράφοι θα δείχνουν τους πίνακες τους, ένα μέρος που γράφεται μουσική… Οι κοινότητες μας χρειάζονται κέντρα.

Που θα είναι η έδρα αυτής της βιβλιοθήκης;
Όλη μου η δουλειά είναι κατά μία έννοια διεθνής. Ίδρυσα ένα κέντρο στο Λονγκ Άιλαντ, και θεωρώ ότι αυτό το κέντρο είναι κάτι σαν ένα μήλο. Αυτό το μήλο έχει ένα κρυστάλλινο κύβο στον πυρήνα, στο κέντρο του και αυτός κρυστάλλινος κύβος αντανακλά το σύμπαν, μπορεί και αντανακλά όλο τον κόσμο. Αυτός ο κύβος μπορεί να είναι μαζί μου κάθε στιγμή, εδώ στην Αθήνα, μπορεί να είναι στο WATERMILL CENTER. Μου επιτρέπει να δω τι γίνεται στο Πακιστάν, στο Αφγανιστάν, μου επιτρέπει να δω τι συμβαίνει στη Μπαχία στη Βραζιλία, να δω τους Εσκιμώους, και μία καλύβα που γκρεμίστηκε εχθές στην Αφρική… Είναι ένα μέρος επιστροφής για γνώση, για έμπνευση, είναι στο WATERMILL αλλά αντανακλά όλο τον κόσμο.

Ήμουν αρκετά τυχερός και με τη δουλειά στο θέατρο και έχω ταξιδέψει σε πάρα πολλές χώρες, οπότε νοιώθω σαν πολίτης του κόσμου. Ασφαλώς όμως είμαι από το Τέξας και το τοπίο του Τέξας βρίσκεται σε όλη την δουλειά μου. Όταν πάω και δουλεύω στην Αμερική μου λένε η δουλειά σου είναι τόσο ευρωπαϊκή και όταν δουλεύω στην Ευρώπη μου λένε είσαι τόσο Αμερικανός!

Έχετε έρθει πολλές φορές στην Ελλάδα τα τελευταία δεκαπέντε χρόνια. Έχετε παρατηρήσει τις επιπτώσεις της κρίσης στην Αθήνα και στους ανθρώπους με τους οποίους συναναστρέφεστε;
Δεν βλέπω αληθινές αλλαγές, νομίζω ότι όλα είναι περίπου τα ίδια. Αυτά τα γέρικα σκυλιά κάθονται ακόμα στην πλατεία, και νομίζω ότι ήταν εκεί από όταν πρωτοήρθα (στην Ελλάδα) σαν φοιτητής. Ασφαλώς τα πράγματα αλλάζουν παντού, η Ιταλία αλλάζει, το Τέξας αλλάζει αλλά πιστεύω ότι οι άνθρωποι είναι βασικά οι ίδιοι.

Στο παρακάτω video ο Rober Wilson αποκαλύπτει τα μελλοντικά του σχέδια: