Είδαμε το «Θείο Βάνια» στο θέατρο Χορν- Σπαρακτική ματαιότητα
Άνθρωποι που δεν μπορούν να ζήσουν τη ζωή τους όπως τη θέλουν, απωθημένα, πλήξη και έρωτες χωρίς ανταπόκριση στην Ρωσία των τελών του 19ου αιώνα… Τα μικρά δράματα της καθημερινότητας στην πιο ποιητική τους μορφή από τον Άντον Τσέχωφ στον «Θείο Βάνια». Η παράσταση του σπουδαίου έργου ανεβαίνει σε σκηνοθεσία Λίλλυς Μελεμέ στο Θέατρο Χορν.
Ο Θείος Βάνιας (1896-7) είναι ο αδερφός της πρώτης συζύγου του γέρου καθηγητή Σερεμπριάκωφ. Είναι υπεύθυνος για το κτήμα του καθηγητή και το φροντίζει μαζί με την ανιψιά του Σόνια, κόρη του καθηγητή από τον πρώτο του γάμο. Πρόσφατα ο εκνευριστικά γκρινιάρης καθηγητής έχει εγκατασταθεί μαζί με τη νεαρή και ελκυστική δεύτερη σύζυγό του, Ελένα, στο κτήμα, προκαλώντας πλήθος προβλημάτων, καθώς οι ισορροπίες αλλάζουν δραματικά. Ο Βάνιας είναι απελπισμένα ερωτευμένος με την Ελένα. Το ίδιο και ο γιατρός Αστρώφ που επισκέπτεται συχνά το κτήμα. Η Σόνια υποφέρει βουβά από έρωτα για τον γιατρό Αστρώφ. Όταν ο καθηγητής θα συγκεντρώσει όλη την οικογένεια για να ανακοινώσει το σχέδιο του να πουλήσει το κτήμα, θα προκαλέσει μια συναισθηματική αντίδραση του Βάνια, που θα τινάξει όλες τις εύθραυστες ισορροπίες στον αέρα.
Για τις αρετές αυτού του έργου, ό,τι και να πεις είναι λίγο: Για τον ευαίσθητο λυρισμό, για τη λεπτή ισορροπία της λογικής και της τρέλας σε ανθρώπους που είτε συγκρούονται είτε μαθαίνουν να συμβιώνουν με τις αυταπάτες τους, για την τραγική αίσθηση της φθοράς του χρόνου, για τους καλογραμμένους χαρακτήρες με τις κλινικά λεπτές αποχρώσεις… Εκείνο πάντως που με εντυπωσιάζει είναι πώς ένα έργο, που μιλάει τόσο ξεκάθαρα για την ανία της καθημερινότητας, δεν είναι καθόλου μπλαζέ, ούτε κάνει φιλοσοφία επί σκηνής. Αντίθετα, ξεχειλίζει από συναίσθημα, δημιουργώντας μεγάλες συγκινησιακές φορτίσεις στον θεατή.
Η παράσταση της Μελεμέ ακολουθεί σχεδόν πιστά το κείμενο και ενδιαφέρεται πολύ για το συναίσθημα και τις κρυμμένες επιθυμίες των ηρώων. Στο ενδυματολογικό κομμάτι, τα κοστούμια της Βασιλικής Σύρμα παραπέμπουν ξεκάθαρα στην εποχή του Τσέχωφ. Το σκηνικό της Αριάδνης Βαζάνη, επίσης, είναι αρκετά ρεαλιστικό, αλλά εκεί υπάρχουν κάποιες έξυπνες και λειτουργικές ιδέες, που εμπλουτίζουν την παράσταση. Οτιδήποτε πιάνουν στα χέρια τους οι ηθοποιοί- από πιάτο μέχρι όπλο- τοποθετείται επιδεικτικά σε κάποιο ράφι του περίεργου αυτού δωματίου, με τις συμβολικές αναφορές. Παράλληλα, η μουσικότητα του λόγου και των χαρακτήρων του Τσέχωφ δένει όμορφα και αποτελεσματικά με την γλυκιά μουσική του Σταύρου Γασπαράτου.
Οι ερμηνείες κινούνται σε αξιόλογα επίπεδα, από έμπειρους ηθοποιούς. Η Αλεξία Καλτσίκη ξεχωρίζει με τις σπαρακτικές στιγμές της Σόνια, ενώ κι ο Γιάννης Βόγλης ερμηνεύει πολύ πειστικά τον εκνευριστικό γέρο Σερεμπριάκωφ. Σε ικανοποιητικά επίπεδα, χωρίς πάντως να συγκλονίζουν, κινούνται οι ερμηνείες του Γιάννη Φέρτη (Βάνιας) και του Στέλιου Μάινα (γιατρός Αστρώφ), ενώ η «πέτρα του σκανδάλου» Μαρίνα Ψάλτη βγάζει τη γοητεία που απαιτεί ο ρόλος της Ελένα Αντρέγεβνα, αν και είναι μεγαλύτερη ηλικιακά από την 27χρονη (σύμφωνα με τις οδηγίες του συγγραφέα) σύζυγο του Σερεμπριάκωφ.
ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΙΚΑ: Πρόκειται για ένα όμορφο ανέβασμα του «Θείου Βάνια» χωρίς τις αξιοσημείωτες σκηνοθετικές καινοτομίες, αλλά που έχει ουσία, συγκίνηση και καλές ερμηνείες.
Γιώργος Σμυρνής
