Γιατί αντηχούν μέσα μου οι «Καμπάνες του Εντελβάις»;
Είναι η μέθεξη στη σύγχρονη αρχαία τραγωδία; Η συναισθηματική φόρτιση από την ακούσια μυσταγωγία στην παράσταση; Κοιμήθηκα και ξύπνησα με την αντήχηση των «Καμπάνων» στα αυτιά μου… Ως θεατής και όχι ως θαυμαστής. Ως άνθρωπος και όχι σχολιαστής. Ανυπομονώντας να πάρω το “στυλό” για να γράψω γι’ αυτό που είδα, που έζησα σαν να συμμετείχα, γιατί το θέλησαν οι συντελεστές, χωρίς εγώ να το επιθυμώ. Χωρίς να μπορέσω να παρεκκλίνω, ίσως ούτε στιγμή, την προσοχή μου από την πλοκή του έργου…
Η πλοκή των «Καμπάνων» είναι αυτή που κάνει μια άρτια παράσταση… αλησμόνητη! Είναι γνωστό ότι ο Καρβέλας έχει πειραματιστεί με όλα τα είδη μουσικής, έχει φιλοτεχνήσει ολιγόλεπτα ηχητικά αριστουργήματα («Δεν θέλω να ξέρεις», «Παραλύω», «Δώδεκα», «Μια Αγάπη Φωτιά» κ.ά), έχει προσδώσει χρώματα σε ασπρόμαυρες καριέρες… Σε αυτό το έργο, όμως, αναδεικνύει το μεγάλο ταλέντο που διαθέτει ως θεατρικός συγγραφέας – λιμπρετίστας! Με τον κίνδυνο να αποκαλύψω τον “δολοφόνο” σε έργο της Αγκάθα Κρίστι –που δεν επιτρέπεται–, οφείλω να εκθειάσω μια ιστορία που θυμίζει αρχαία τραγωδία του Σοφοκλή!
Μουσικά, ο Νίκος Καρβέλας είχε δώσει εξετάσεις σε αυτό το είδος το 1991, με τους «Δαίμονες». Στη «Μάλα» (2002) έκανε μεταπτυχιακά και φέτος, με τις «Καμπάνες», εκπονεί πλέον τη διατριβή του! Στη θέση του “επιβλέποντα καθηγητή”, στη μουσική διεύθυνση και τις ενορχηστρώσεις, ο Αλέξιος Πρίφτης. Μια εξαιρετική συνεργασία μιας ανυπότακτης και αδίδακτης μουσικής ιδιοφυΐας με έναν βαθύ γνώστη –λόγω σπουδών– του πενταγράμμου!
Ο σκηνοθέτης Γιάννης Κακλέας είναι το… αόρατο χέρι της παράστασης! Σταθερός συνεργάτης πλέον του διδύμου Βίσση – Καρβέλα, κεντάει με χειρουργική ακρίβεια την αριστουργηματική πλοκή πάνω στην ψυχή των ηθοποιών, που ανταποκρίνονται στην τραγική μοίρα που τους επιφυλάσσει ο συγγραφέας…
Τι να πει κανείς τώρα για την απόλυτη πρωταγωνίστρια, Άννα Βίσση, χωρίς το φόβο να χαρακτηριστεί γραφικός και υπερβάλλων; Η γυναίκα μηδένισε το κοντέρ της 40ετίας και ξεκίνησε από την αρχή! Δυσκολεύεσαι να πιστέψεις ότι είναι η ίδια, η show-woman, που επικοινωνούσε με τους θεατές εν μέσω ανάλαφρων ποπ τραγουδιών στην πίστα! Έχει μια αυτοπειθαρχία αξιοθαύμαστη. Υποκριτικά έχει ωριμάσει, ανεβαίνοντας πολλά σκαλιά σε σχέση με τις προηγούμενες παραστάσεις της. Οι περιττές κινήσεις των χεριών της έχουν εκλείψει. Σαν να σπούδασε υποκριτική στο ενδιάμεσο! Έχει ρυθμό σε όλο το έργο, φτάνοντας ενίοτε και σε υποκριτικούς… οργασμούς! Πρώτα όταν μαθαίνει την τραγική αλήθεια και ξεσπάει σε λυγμούς, ύστερα όταν κραυγάζει στον «Τζούλιαν»: «Είμαι η μητέρα σου!» (εκεί ακολουθεί μια ανατριχιαστική παύση) και, αναμφίβολα, στο τέλος, όταν μαχαιρώνει με «64 μαχαιριές» (όπως αποφαίνεται το «δικαστήριο») τον πρώην σύντροφο της…
Πάνω από όλα, ξεπροβάλλει ξανά ο πυρήνας της… Αυτός ο πυρήνας που έκρυβε η “ψιμυθίωση” του star system… Αυτόν που στερούνται οι άλλες show-woman και προσπαθούν να κρύψουν την ανυπαρξία του πίσω από τα σκηνικά, τα φώτα, τις χορογραφίες και τις ακριβές τουαλέτες… Δεν ξέρω αν η Βίσση είναι μοιραία στη ζωή της – και ίσως αυτό δεν θα το μάθουμε ποτέ… Ξέρω, όμως, πλέον με βεβαιότητα ότι είναι μοιραία στη σκηνή! Άβαφη, αχτένιστη, χωρίς εκτυφλωτικά λέιζερ, ντυμένη με κουρέλια, μόνη της, ακόμα και στην άκρη μιας πελώριας σκηνής, όπως αυτής του “Pantheon Theater”, μπορεί να σε κάνει να ανατριχιάσεις, να σε μεταφέρει στο μεταίχμιο της ζωής και του θανάτου, την ώρα που ερμηνεύει συγκλονιστικά, συγκλονιστικά μονόπρακτα…
Υπό αυτό το πρίσμα, είναι εμπνευσμένη και η επιλογή του ονόματος «Άννα» αντί κάποιου άλλου για τη βασική ηρωίδα. Στο έργο είναι η Άννα και όχι η Βίσση. Ιδίως όταν αφηγείται την ιστορία της, εγκλωβισμένη στο κελί της, με φωνή ραγισμένη από τα χτυπήματα της μοίρας, δεν έχει ίχνος αυταρέσκειας ή διασημότητας. Όσο κι αν ψάξεις, δεν θα βρεις ούτε ένα κόκκο χρυσόσκονης! Παρότι, για τις ανάγκες του έργου, θα μεταμορφωθεί και σε κατάξανθη “θεά”, που λάμπει στην Αμερική από τον κεραυνοβόλο έρωτά της για τον «Τζούλιαν»… Εκείνη καταφέρνει να ανταποκριθεί πλήρως σε αυτό το εξαιρετικά δύσκολο και ριψοκίνδυνο εγχείρημα του εγκιβωτισμού της ιστορίας, με τις εναλλαγές ρόλων και καταστάσεων. Κι αν παίρνει άριστα σε αυτήν την περιορισμένη πρόζα, στα μουσικά μέρη, που στοιχειοθετούν την παράσταση, παίρνει… έπαινο! Η φωνή της έχει ένταση και πάθος. Για την ακρίβεια, σκίζει τους αιθέρες του θεάτρου! Ακούστε τη live, δεν μπορώ να πω κάτι περισσότερο!
Πραγματική αποκάλυψη αποτελεί ο Αιμιλιανός Σταματάκης στο ρόλο του Τζούλιαν! Δίνει ρεσιτάλ ερμηνείας από κάθε άποψη! Υποκριτικά, φωνητικά, ακόμα και ως παρουσία. Αν και φαινομενικά αδύνατος, στη σκηνή γίνεται πελώριος και αιχμαλωτίζει το βλέμμα μας, αλλά και την καρδιά μας. Στο σημείο που ανοίγει τα χέρια και πέφτει γονατιστός μπροστά στην «Άννα», εκφράζοντας τον έρωτά του, εγώ, ομολογώ ότι ένιωσα ένα δάκρυ να κυλάει από την άκρη των ματιών μου… Έχει, όμως, τόσες κορυφές κατά τη διάρκεια του έργου, που θα ήταν άδικο να σταχυολογήσω μόνο αυτή. Είναι συγκλονιστικός στο επώδυνο στάδιο της βίαιης αποτοξίνωσης από την ηρωίνη, στις ομηρικές συγκρούσεις του με τους συμπρωταγωνιστές του και, περισσότερο, στην αφήγηση του παιδικού τραύματος του βιασμού από τον πατριό του. Είναι απίστευτο πως καταφέρνει να είναι υποκριτικά, ταυτόχρονα, ο “Τζιμ Μόρισον” –άψογα μακιγιαρισμένος από τον Παντελή Τουτουντζή– και ο μυθικός ήρωας μιας αρχαίας τραγωδίας! Θα μπορούσε κάποιος να πει ότι, μέσα από την οντισιόν των «Καμπάνων», οι εμπνευστές του έργου ανακάλυψαν ένα πραγματικό διαμάντι, που έκανε την πρώτη του εμφάνιση στο ευρύ κοινό στη συγκεκριμένη παράσταση, για να μας θαμπώσει!
Ο ρόλος του ειδεχθούς ναζί ταιριάζει γάντι στον Γιάννη Σιαμσιάρη. Ένας ρόλος που μοιάζει να γλίστρησε από τη «Μάλα» (2002) και ο Σιαμσιάρης, που εκεί απουσίαζε, τον αρπάζει εδώ, στις «Καμπάνες», γιατί τον δικαιούται περισσότερο από κάθε άλλον υποψήφιο! Δένει έτσι, με αυτόν τον τρόπο, με μια νοηματική γραμμή και τα τρία μεγάλα λυρικά έργα του Καρβέλα. Πρωταγωνίστησε στο πρώτο ανέβασμα των «Δαιμόνων» (1991 – 1993), πήρε ένα ρόλο από την ιστορική εποχή της «Μάλα» (2002) και τον μετέφερε στο σημερινό έργο. Αξιέπαινες είναι και οι ερμηνείες της Τάνιας Τρύπη και του Θανάση Αλευρά. Η πρώτη ενσαρκώνοντας τις δυνάμεις του Καλού, ο δεύτερος τις δυνάμεις του Κακού.
Ο Μανόλης Παντελιδάκης αποδεικνύει, για ακόμη μία φορά, ότι είναι ένας από τους κορυφαίους εν ζωή σκηνογράφους της Ελλάδος! Εντυπωσιακά και επιβλητικά τα σκηνικά του στο πανδοχείο των «Καμπάνων του Εντελβάις». Θα μπορούσες να μείνεις ακίνητος για πολλά λεπτά και να χαζεύεις το φως που ξεπροβάλει από τις αρχαιοπρεπείς “γρίλιες”, χωρίς να υπάρχουν ηθοποιοί και έργο. Στη νεότερη εποχή, η περιστρεφόμενη σκηνή του σπιτιού με τα διαφορετικά δωμάτια είναι, επίσης, ένα σκηνογραφικό εύρημα υψηλής αισθητικής και χρηστικότητας για την εξέλιξη της ιστορίας. Τέλος, η Ντένη Βαχλιώτη, στο σχεδιασμό των κουστουμιών, καταφέρνει να μην προδώσει τις μεγάλες αντιθέσεις μεταξύ των ρούχων της φυλακής και των φορεμάτων της Αμερικής, στην πρωταγωνίστρια, και μεταξύ των ενδυμάτων των ρώσων στρατιωτών και των μελών του ροκ συγκροτήματος.
Είναι δύσκολο να βρεις αρνητικά σε αυτήν την παράσταση. Κάποιοι μίλησαν για τη διάρκεια… Εγώ δεν είδα ούτε στιγμή το ρολόι μου! Δεν ξέρω πόσο διήρκεσε, γιατί απορροφήθηκα από την πλοκή και τις ερμηνείες των πρωταγωνιστών. Είναι μάλλον μοιραίο να συμβεί αυτό σε κάθε θεατή, που θα εισέλθει σαν μέλος του θιάσου για να συμμετάσχει. Και όταν εξέλθει από την αίθουσα, δεν θα είναι βέβαιος ότι έχει βγει… Γιατί η ψυχή του και η σκέψη του θα είναι ακόμα στην αρχαία τραγωδία που συμμετείχε, έστω κι αν δεν μπόρεσε να την επηρεάσει… Αλλά μόνο να διδαχτεί από τα ηθικά της διδάγματα…
Στέλιος Κοντέας
Info: Οι Καμπάνες του Edelweiss – Παραστάσεις έως 29 Μαρτίου
Ημέρες και ώρες παραστάσεων: Πέμπτη στις 20.00, Παρασκευή, Σάββατο στις 20.30, Κυριακή στις 19.30
Προπώληση εισιτηρίων: στα ταμεία του θεάτρου Πάνθεον, Πειραιώς 166 τηλ. 210.3471111, στο www.pantheontheater.gr, στα βιβλιοπωλεία Παπασωτηρίου και σε καταστήματα της Vodafone.
