Γιάννης Μεγαλακάκης: Με τον αδελφό μου, γεννηθήκαμε για να χορεύουμε την Κρήτη!
Οι Γιάννης και Γιώργος Μεγαλακάκης, είναι δύο ταλαντούχα αδέλφια από την Κρήτη, που έχουν στο αίμα τους τον κρητικό χορό και έχουν αφιερώσει την καριέρα τους στη διάσωση και διάδωση των χορών της Κρήτης. Με αφορμή την εμφάνιση τους στην παράσταση “Εν Χορώ & Οργάνοις – Ο Λόγος του Νίκου Καζαντζάκη” στο Ίδρυμα Μιχάλης Κακογιάννης, τη Δευτέρα 23 και την Τρίτη 24 Μαρτίου, ο Γιάννης Μεγαλακάκης μιλάει στο monopoli.gr για το ξεκίνημα τους, την αγάπη τους για την Κρητική παράδοση και τους χορούς της και τη σημασία που έχουν αυτοί για την εξέλιξη του ελληνικού πολιτισμού.Συνέντευξη στη Μαρία Γεωργιλάκη
Πότε και πώς ξεκίνησε η ενασχόλησή σας με τους κρητικούς χορούς;
Οι γονείς μας, φρόντισαν δεξιοτεχνικά από πολύ νωρίς να αγαπήσουμε με πάθος το τόπο μας. Είναι ευλογία να γεννιέσαι μαζί με έναν άνθρωπο, να μεγαλώνεις μαζί, να μοιράζεσαι χαρές και λύπες. Με τον δίδυμο αδερφό μου, τον Γιώργο γεννηθήκαμε για να χορεύουμε την Κρήτη!
Αυτό το νιώσαμε από ηλικία 5-7 ετών. Θυμάμαι ότι όταν σε ηλικία 5 ή 6 ετών ξεκινήσαμε μαθήματα κρητικών χορών στην Αθήνα, είχαμε μία άνεση, μία εξοικείωση με τη μουσική, τον ρυθμό, τα βήματα, από αυτή την ηλικία. Μας φαινόταν όλα εύκολα. Το νιώσαμε από τότε ότι αυτή η τέχνη θα μας καθορίσει, θα μας ακολουθεί σε όλη την ζωή, ότι με τον κρητικό χορό θα πορευτούμε. Καθοριστικό ρόλο σε αυτή την εξοικείωση με την μουσική έπαιξε ο πατέρας μας Γιάννης, ο οποίος έχει στο σπίτι μας τεράστιο μουσικό αρχείο το οποίο ακούγαμε καθημερινά και μάλιστα μας εξηγούσε και την ιστορία του κάθε καλλιτέχνη. Ήδη από τότε που είμασταν στο δημοτικό, είχαμε ακούσει και τραγουδήσει στο σπίτι όλους τους “μεγάλους” της κρητικής μουσικής.
Τί θυμάστε από τα πρώτα σας βήματα;
Από τη στιγμή που μάθαμε να χορεύουμε, ο πατέρας μας δεν άφησε γλέντι να μην πάμε και να μην χορέψουμε στην Κρήτη και στην Αθήνα. Μάλιστα όποτε πηγαίναμε σε κάποιο γλέντι ζητούσε από τους μουσικούς ειδική παραγγελιά να χορεύουμε μόνο εμείς οι δύο. Στην παιδική – εφηβική ηλικία χορέψαμε σε εκατοντάδες γλέντια και βραδιές και μάλιστα πολλές φορές με ιερά τέρατα της κρητικής μουσικής όπως ο Κώστας Μουντάκης, ο Θανάσης Σκορδαλός, ο Λεωνίδας Κλάδος και πολλοί άλλοι. Όσοι μας γνωρίζουν από αυτή την ηλικία μας φωνάζουν “Μεγαλακάκια” γιατί θυμούνται δύο παιδάκια να χορεύουν μόνα τους, μπροστά σε πάρα πολύ κόσμο. Όπως αντιλαμβάνεστε, αργότερα ο κρητικός χορός έγινε στάση ζωής για εμάς και αποφασίσαμε να δημιουργήσουμε κάτι ουσιαστικό για την τέχνη του κρητικού χορού. Το 1998, σε ηλικία 22 ετών δημιουργήσαμε τη δική μας χορευτική ομάδα.
Έχετε ένα πλούσιο βιογραφικό, που θα ζήλευε κάθε χορευτής που ασχολείται με την παράδοση. Ποια νομίζετε ήταν η πιο δυνατή σας στιγμή;
Πάντα κάτι σημαντικό χτίζεται με πάρα πολύ σκληρή δουλειά, ολοκληρωτική αφιέρωση και αυταπάρνηση. Οι στιγμές που έχουμε ζήσει είναι μοναδικές και είναι γεγονότα τα οποία θα μείνουν για πάντα χαραγμένα στην ψυχή μας. Εύχομαι ο κάθε άνθρωπος να βιώνει τέτοιες στιγμές. Η ζωή έτσι αποκτά νόημα και αξία. Είναι πολλές οι δυνατές στιγμές που έχουν καθορίσει και διαμορφώσει τον ψυχισμό μας και τον τρόπο που πλέον δημιουργούμε. Έχουμε χορέψει μπροστά σε χιλιάδες κόσμο, έχουμε ταξιδέψει σε κάθε γωνιά της Ελλάδας και σε πολλά μέρη του πλανήτη. Έχουμε συνεργαστεί με σπουδαίους καλλιτέχνες (μουσικούς – ηθοποιούς – χορευτές – σκηνοθέτες – ποιητές – ζωγράφους – φωτογράφους). Μία από τις πολύ δυνατές μου στιγμές ήταν όταν γνώρισα στην Κρήτη έναν σπουδαίο χορευτή, τον Παναγιώτη Λουλάκη (Λουλοπανάγο) από την Εθιά του Ηρακλείου. Τότε ήταν 87 ετών και ακόμα χόρευε εκπληκτικά. Μου διηγήθηκε όλη την ζωή του. Από την πρώτη στιγμή που αντίκρυσα τον Πανάγο, τον ένιωσα δικό μου άνθρωπο. Τα μάτια του γαλάζια, φορούσε μαύρο κεφαλομάντηλο, γκιλότα και μαύρα στιβάνια. Έκατσα στο σπίτι του πολλές ώρες. Αισθανόμουνα σαν παιδάκι του δημοτικού που πηγαίνει πρώτη μέρα στο σχολείο. Με συγκλόνισε ο Πανάγος. Ήθελα να πηγαίνω συνέχεια στο σπίτι του. Μέσα στα πολλά, που μου εκμυστηρεύτηκε, κάποια στιγμή μου λέει: ”Στην ζωή μου δεν ήξερα τίποτα να κάνω, η γυναίκα μου δεν ξέρω γιατί με παντρεύτηκε, ίσως επειδή χόρευα καλά.” Ένα αρχοντικό νεύμα ικανοποίησης της γυναίκας του, με έκανε να καταλάβω τη μαγική τους σχέση. Το 2008 ο Πανάγος έφυγε από την ζωή αλλά θα μείνει για πάντα μέσα μου όπως και πολλοί άλλοι μερακλήδες που έχω γνωρίσει στις επιτόπιες καταγραφές μου στην Κρήτη.
Ποιος είναι ο στόχος σας στο απώτερο μέλλον; Με ποιον θα θέλατε να συνεργαστείτε και γιατί;
Είναι πάρα πολλά αυτά τα οποία λαχταρούμε να πραγματοποιήσουμε. Θέλουμε κάθε χρόνο να παρουσιάζουμε κάτι πολύ διαφορετικό σε επίπεδο παραστάσεων. Να παρουσιάσουμε την τέχνη του κρητικού χορού σε όσα περισσότερα σημαντικά θέατρα και σκηνές της Ελλάδας και του εξωτερικού. Να συνεργαστούμε και με άλλους σκηνοθέτες και φωτιστές για να ανεβάσουμε όσο μπορούμε την καλλιτεχνική αξία του κρητικού χορού. Θα θέλαμε να συνεργαστούμε με σπουδαίους χορογράφους και χορευτές άλλου χορευτικού είδους γιατί πιστεύουμε ότι η μινωική καταγωγή των κρητικών χορών μας επιτρέπει και μας ενθαρρύνει να πειραματιστούμε και να διαμορφώσουμε ένα καινούργιο είδος χορού το οποίο θα έχει πανάρχαιη ρίζα αλλά θα εκφράζει το σήμερα και θα ατενίζει το αύριο.
Το 1998, αποφασίσαμε πως ήρθε η ώρα να εκφράσουμε τα δικά μας συναισθήματα και τη δική μας αισθητική πάνω στη τέχνη του κρητικού χορού και ιδρύσαμε την Ομάδα Έκφρασης Κρητικών Χορών Γιάννη & Γιώργου Μεγαλακάκη. Όλες μας οι προσπάθειες κινητοποιούνταν από την έντονη αγάπη μας προς την κρητική παράδοση και πολιτισμό. Χωρίς καμία διάθεση νοσταλγικής, στείρας επιστροφής σ’ ένα παρελθόν που δεν υπάρχει, πιστεύουμε ότι μπορούμε με αφορμή την κρητική μουσική και τον χορό, να μιλήσουμε για την πιο άμεση, γνήσια και αποκαλυπτική σχέση με την τέχνη, για την συμμετοχή και τον αυτοσχεδιασμό. Προσεγγίζουμε την τέχνη του κρητικού χορού ως ένα ζωντανό στοιχείο, το οποίο από γενιά σε γενιά εκφράζεται με διαφορετικό τρόπο. Οι παλαιότεροι χορευταράδες ήταν αληθινοί όταν χορεύανε. Έτσι και εμείς σήμερα πρέπει να το παραδώσουμε στους επόμενους, με αγάπη και ειλικρίνεια.
Πως πιστεύετε ότι εξελίσσεται το κρητικό τραγούδι;
Ένα στοιχείο το οποίο έχει βοηθήσει στο να ξεχωρίσει η μουσική της Κρήτης, είναι ότι οι καλλιτέχνες κάθε νέας γενιάς, συνθέτουν καινούργια μουσικά κομμάτια, με αποτέλεσμα την ουσιαστική ανανέωση και εξέλιξη της. Οι μελωδίες, οι ρυθμοί αλλά και οι μαντινάδες μιλάνε απευθείας στην ψυχή και στην καρδιά κάθε ανθρώπου ανεξάρτητα από την καταγωγή και την ηλικία του και αυτό έχει ως αποτέλεσμα το κοινό που ακούει κρητική μουσική, συνεχώς να αυξάνεται. Επίσης κάποιοι κρητικοί καλλιτέχνες όπως ο Νίκος Ξυλούρης, ο Κώστας Μουντάκης, ο Ψαραντώνης, ο Βασίλης Σκουλάς, ο Μιχάλης Τζουγανάκης, ο Γιάννης Χαρούλης και πολλοί άλλοι έχουν καταφέρει με την μουσική τους διαδρομή να ξεπεράσουν τα όρια της Κρήτης και να έχουν αγαπηθεί από ένα πολύ μεγάλο κοινό που ακούει ποιοτική ελληνική μουσική.
Τα τελευταία χρόνια, όλο και περισσότερο πληθαίνουν τα κρητικά γλέντια και χοροί, σε μαγαζιά εστίασης-διασκέδασης, που οφείλεται αυτό;
Ο τρόπος διασκέδασης των Κρητικών εκφράζει και ενθουσιάζει όλους τους ανθρώπους ανεξάρτητα από την καταγωγή τους. Επίσης η κρητική κουζίνα έχει λατρευτεί και είναι πολύ λογικό να αυξάνονται συνέχεια τα κρητικά γλέντια και τα μαγαζιά με θέμα την Κρήτη. Είναι ένα γεγονός το οποίο μας δίνει μεγάλη χαρά.
Πείτε μας λίγα λόγια για την παράσταση «Εν Χορώ & Οργάνοις – Ο ΛΟΓΟΣ του Νίκου Καζαντζάκη». Γιατί να έρθει κάποιος να την δει;
Όποιος έχει διαβάσει έστω και ένα κείμενο του Νίκου Καζαντζάκη έχει συνειδητοποιήσει το μεγαλείο της σκέψης του. Αναγνωρίζεται ως ένας από τους σημαντικότερους σύγχρονους Έλληνες λογοτέχνες και ως ο περισσότερο μεταφρασμένος παγκοσμίως. Προσωπικά, μου έχει διαμορφώσει την σκέψη μου και τον τρόπο που αντιλαμβάνομαι την ζωή και τις αξίες της. Στην παράσταση έχουμε την μεγάλη τιμή και χαρά να συνεργαστούμε επί σκηνής με έναν σπουδαίο ηθοποιό, τον Βασίλη Βασιλάκη ο οποίος έχει κάνει διατριβή στα έργα του Νίκου Καζαντζάκη και αυτό μας εμπνέει και μας δίνει μεγάλη χαρά! Μαζί με τους επίλεκτους χορευτές μας και τους εξαιρετικούς μουσικούς μας έχουμε ετοιμάσει δυνατές χοροθεατρικές στιγμές οι οποίες θα κατακλύσουν με έντονα συναισθήματα την θεατρική σκηνή του Ιδρύματος Μιχάλη Κακογιάννη. Σπουδαία αποσπάσματα από τον “Ζορμπά”, τον “Βραχόκηπο” και τον “Καπετάν Μιχάλη” θα ανταμώσουν και θα συμπράξουν με τον Συρτό, τον Μαλεβιζιώτη, την Σούστα, τον Πεντοζάλη, την Ρουματιανή Σούστα, τον Ανωγειανό Πηδηχτό, τον Λαζώτη και πολλούς άλλους χορούς από ολόκληρη την Κρήτη καθώς και με δύσκολους αυτοσχεδιασμούς. Επίσης είναι για εμάς μεγάλη τιμή και χαρά που θα συνεργαστούμε σε αυτή την παράσταση με την Κατερίνα Μαραγκουδάκη (σχεδιασμος φωτισμών), την Κική Μπάκα (κινησιολογική επιμέλεια) και την Γιούλα Ζοϊοπούλου (κουστούμια). Στην παράσταση θα δώσουν το στίγμα τους δύο σπουδαίες γυναικείες φωνές, η Γεωργία Νταγάκη και η Καλλιόπη Βέτα.
Πιστεύετε ότι η πολιτεία στηρίζει επαρκώς τη διατήρηση και προώθηση της πολιτιστικής – κρητικής κληρονομιάς;
Πρέπει το οργανωμένο κράτος να ενσκύψει σε αυτή την προσπάθεια, της προώθησης του πολιτιστικού μας πλούτου. Το φολκλόρ και η κακή αισθητική, είναι ο μεγαλύτερος εχθρός της τέχνης. Για μας ο χορός είναι τρόπος να εκφραζόμαστε. Το μουσειακό κομμάτι και η επιφανειακή- τουριστική απόδοσή του δεν μας αφορά.
Ποια είναι τα μελλοντικά σας σχέδια;
Πρέπει να διατηρήσουμε μια δημιουργική σχέση με το παρελθόν και τους προγόνους μας και διδασκόμενοι απ’ αυτό να προχωρήσουμε στο μέλλον. Έχουμε πραγματοποιήσει πολλά σεμινάρια κρητικών χορών σε πολλές περιοχές της Ελλάδας και του εξωτερικού. Στα πλαίσια της παγκόσμιας περιοδείας μας, στην οποία έχουμε στόχο να μεταφέρουμε και να διαδώσουμε την μουσικοχορευτική παράδοση της Κρήτης πραγματοποιούμε Σεμινάρια Κρητικών Χορών συνεργαζόμενοι με πολιτιστικούς φορείς και οργανισμούς με τους οποίους έχουμε κοινούς στόχους και οράματα. Οι νέοι άνθρωποι αγαπούν τον παραδοσιακό χορό και διψούν για γνώση, έμπνευση και συγκίνηση. Το όραμά μας είναι να δημιουργηθεί ένας φορέας που να βγάζει χοροδιδασκάλους των παραδοσιακών χορών. Γιατί στο μπαλέτο, στο λάτιν, στο φλαμένκο, στο ταγκό, παίρνεις πτυχίο για να γίνεις χοροδιδάσκαλος και δεν γίνεται αυτό στους ελληνικούς χορούς – όταν μάλιστα από τους πρώτους χορευτές στον κόσμο ιστορικά είναι οι Έλληνες; Άλλο χορευτής, άλλο χοροδιδάσκαλος. Άλλο χορεύω επειδή μ’ αρέσει κι άλλο θέλω να μεταφέρω τον πολιτισμό μέσω του χορού στη νέα γενιά. Όταν διδάσκω, αισθάνομαι δέος, αισθάνομαι βάρος. Είναι βαριά η έννοια του χοροδιδασκάλου.
Πληροφορίες
Η παράσταση «O ΛΟΓΟΣ του Νίκου Καζαντζάκη-“Εν Χορώ & Οργάνοις” θα παρουσιαστεί στις 23 και 24 Μαρτίου στο Ίδρυμα Μιχάλης Κακογιάννης (Πειραιώς 206 (ύψος Χαμοστέρνας), Ταύρος, Αθήνα – τηλ. 210 3418550)
Ώρα έναρξης: 21:00
Τιμές εισιτηρίων: 15 € (γενική είσοδος) 12 € (μειωμένο)
