Κωνσταντίνος Τζούμας: Δεν μιλάμε για wild sex. Άσε που ποιος το χρειάζεται μετά από μια ηλικία;

Ζέστη πολλή. Στο «Φίλιον» έχει καλοκαίρι. Οι ανεμιστήρες δουλεύουν στο φουλ. Αναγνωρίζεις τα πρώτα αναψοκοκκινισμένα πρόσωπα γύρω σου. Μόνο ο Κωνσταντίνος Τζούμας σου φαίνεται ατσαλάκωτος μέσα στο γκρίζο του σύνολο. 

«Πώς είσαι;» σε ρωτάει με ενδιαφέρον. Όταν θα αντιστρέψεις την ερώτηση στον ίδιο, η απάντηση, με χίλια παρακλάδια, θα διαρκέσει περισσότερο από μια ώρα. Θερμή κουβέντα, όπως και η ατμόσφαιρα της πόλης.

Η ερμηνεία του Κωνσταντίνου Τζούμα ως Καβάφης – τον οποίο υποδύεται ξανά μετά την περυσινή μεγάλη επιτυχία – μοιάζει με πρόσχημα. Είναι άλλωστε, ανεξάντλητο το υλικό με το οποίο τροφοδοτεί τη συζήτηση, χαρακτηριστικό γνώρισμα των γοητευτικών και χορτασμένων ανθρώπων. «Θέλω να πω εγώ ποιος είμαι κι όχι να μιλάει γα μένα οποιοσδήποτε άσχετος. Πρόσφατα μάλιστα, έμαθα ότι μέχρι τα χρόνια του Ναμπόκωφ οι ευγενείς στη Ρωσία όταν γνώριζαν ένα πρόσωπο που τους αφορούσε και ήθελαν να του συστηθούν του έγραφαν ένα βιογραφικό για τον πρότερο έντιμο ή άτιμο βίο τους» λέει. Μπαίνεις στον πειρασμό να του ζητήσεις να κάνει το ίδιο. «Δεν είμαι πολύ αφοσιωμένος, οι φτωχοί μου φέρνουν αλλεργία, απεχθάνομαι τα παιδιά» δηλώνει, προφανώς δίχως να τον απασχολεί το κόστος των λόγων του. «Όπως έχει πει και ο Χριστιανόπουλος ‘έχουμε υπογράψει κανένα συμβόλαιο με την μετριοπάθεια’;» απαντά. Τελικά, σ’ ένα κομμάτι λευκό χαρτί γράφει στα γρήγορα «Stay hungry γιατί όσο πιο πρόωρα χορταίνεις τόσο πιο βαρετή είναι η ζωή. Bang the drum slowly γιατί η ζωή θέλει μέτρο».

Αναγνωρίζετε στον εαυτό σας ένα brand name;
Για ανθρώπους που ασχολούνται με το ταμείο και τα λογιστικά όλοι έχουμε μια τιμή. Εγώ, ας πούμε, κάνω διαφημιστικά σπικάζ και διατηρώ μια καθημερινή ραδιοφωνική εκπομπή στον «Εν Λευκώ» που προσελκύει χορηγούς. Άρα το brand name φτιάχνεται από μόνο του.

Έχετε ποντάρει σε αυτό;
Αν είχα επενδύσει σε αυτό θα έχανα από την προσωπική μου ζωή, την οποία δεν αλλάζω για χάρη της τέχνης – ούτε για αστείο.

Δεν εγκρίνετε τον πρωταθλητισμό της τέχνης;
Ο πρωταθλητισμός δεν μου άρεσε γενικά. Να αναδειχθώ πρωταθλητής στην κούρσα της ζωής; Οχι! Καταρχάς είμαι τεμπέλης. Δεν υπάρχει περίπτωση να σκιστώ για να βγω πρώτος κάπου. Παρότι πέρασα από αθλήματα, μπάσκετ, βόλεϊ, τριπλούν, άλμα εις ύψος, 110 μ., μετ’ εμποδίων, πινγκ – πονγκ. Όλα αυτά τέλειωσαν μόλις στα 18 μου γνωρίστηκα με το rock and roll. Δεν κυνήγησα καριέρα. Είναι αυτό που λένε «I go with the flow». Αλλά όπως λέει και ο Πεσόα «δεν υπάρχει πιο ιερό πράγμα από το να μην έχεις άποψη».

Ο πρωταθλητισμός δεν μου άρεσε γενικά. Να αναδειχθώ πρωταθλητής στην κούρσα της ζωής; Οχι! Καταρχάς είμαι τεμπέλης.

Πώς το ερμηνεύετε αυτό;
Να καταφέρεις να είσαι λευκό χαρτί, ένα με το τοπίο.

Και την αξία της τέχνης που την εντοπίζετε;
Η τέχνη έχει πολύ ενδιαφέρον, χαρίζει ωραία αισθήματα σε αυτούς που την βιώνουν αλλά αν σκεφτείτε πόσα αριστουργήματα υπάρχουν αυτή την στιγμή ανά τον κόσμο και πόσο άθλιος είναι ο πλανήτης, δεν αποδεικνύει και πολλά πράγματα υπέρ της τέχνης. Εκστασιαζόμαστε με ένα πίνακα ζωγραφικής, αισθανόμαστε ανάταση με ένα κονσέρτο αλλά ο κόσμος πάει από το κακό στο χειρότερο. Είχε ποτέ περάσει από το μυαλό σας ότι άνθρωποι θα βιντεοσκοπούσαν τον αποκεφαλισμό αθώων και θα το προέβαλλαν στην τηλεόραση; Νομίζαμε ότι στον πολιτισμένο πλανήτη υπήρχε κάπου ένα όριο. Όμως, το μενταμοντέρνο επιβάλλει την γενική ανοχή του «anything goes». Καθόμαστε λοιπόν εδώ και κάμποσα χρόνια και παρακολουθούμε εικόνες καταστροφής, ζόφου και εκθαμβωτικής ασχήμιας.

Καθόμαστε λοιπόν εδώ και κάμποσα χρόνια και παρακολουθούμε εικόνες καταστροφής, ζόφου και εκθαμβωτικής ασχήμιας.

Αποφεύγετε αυτές τις εικόνες;
Κάνω ότι μπορώ. Συναναστρέφομαι ανθρώπους που έχουν ομορφιά, μια ματιά για την ζωή ευαίσθητη και με χιούμορ. Δεν με ενδιαφέρει η βία και δεν κάνω διαχωρισμό σε καλή και κακή βία. Ανήκω στον χώρο των πολιτισμένων ανθρώπων. Δεν περιμένω να εκπολιτιστώ από φιλοσόφους της καταστροφής ή σκηνοθέτες του μεταμοντέρνου. Μάλλον, έχω ξεθωριασμένες, ουμανιστικές αξίες…

Αυτό όμως σημαίνει ότι κρατάτε απόσταση από τα πράγματα.
Τι άλλο μπορώ να κάνω; Δεν ενδίδω με ευκολία. Δεν μπορεί να με παρασύρει κάποιος να βγω στο δρόμο, να βανδαλίσω τον δημόσιο χώρο εν ονόματι μιας ιδεολογίας.

Και πώς αντιδράτε όταν γίνονται όλα αυτά μπροστά σας;
Δεν κλείνω τα μάτια αλλά έχω μάθει να ελίσσομαι. Στροβιλίζομαι με χάρη στην άκρη του γκρεμού κι αν είμαι τυχερός χαμογελάω, όχι από κυνισμό αλλά, από την ανάγκη της επιβίωσης. Δεν είμαι από τους ανθρώπους που αν καίγεται η Αθήνα το βρίσκουν θεαματικό επειδή πλήττουν. Όχι, εμένα με αφορά. Σε αυτούς τους δρόμους, έχω ερωτευτεί, έχω περπατήσει, έχω χαρεί, έχω συγκινηθεί, είναι η πόλη μου.

Ο ελιγμός μπορεί να προδίδει και μια ανεπάρκεια.
Μα είμαι ανεπαρκής φιλοσοφικά. Αλλά από την άλλη σκέφτομαι ότι δεν είμαι ο μόνος που δεν έχει επαρκή προσδιορισμό της πραγματικότητας. Οποιονδήποτε και να ρωτήσεις αυτήν την περίοδο ζει ένα μετεωρισμό. Ακόμα και οι ειδικοί σηκώνουν τα χέρια ψηλά. Δεν μιλάω καν για τους οικονομολόγους που οδηγούν μια κούρσα στα τυφλά.

Μήπως είναι και σκόπιμη η δημιουργία ενός θολού τοπίου;
Οπωσδήποτε. Υπάρχουν άνθρωποι που θολώνουν τα νερά για να φαίνονται πιο βαθυστόχαστοι. Ας πούμε η μεταμοντέρνα ασυναρτησία – που εγώ στην αρχή νόμιζα ότι ήταν μόνο η avant garde, με το μότο «anything goes». Ωστόσο, αυτό που έχω διαπιστώσει τελευταία είναι ότι το μεταμοντέρνο έχει εγκατασταθεί ως τακτική και στις πολιτικές σκέψεις και δράσεις και στις οικονομικές αναλύσεις. Όλοι αυτοσχεδιάζουν. Τρέχουν ο ένας κατά πάνω στον άλλο και φωνάζουν ακατανόητα συνθήματα. Συν την τρομερή μεταμφίεση του μετρίου σε πρώτο πράγμα και υψηλού γούστου.

Το μεταμοντέρνο έχει εγκατασταθεί ως τακτική και στις πολιτικές σκέψεις και δράσεις και στις οικονομικές αναλύσεις. Όλοι αυτοσχεδιάζουν…

Προσπαθούμε ίσως να καθησυχάσουμε τον εαυτό μας ότι κάτι σημαντικό μας συμβαίνει;
Είναι κι αυτό. Έχουμε ανάγκη να μιλούμε για σημαντικές πράξεις. Παλιά τις λέγαμε ηρωϊκές. Η δική μου η γενιά τις αρνήθηκε. Προτιμήσαμε τα μετόπισθεν, με τα γυναικόπαιδα. Κι εγώ δεν είμαι για συγκρούσεις. Μου αρέσει η ατμόσφαιρα των μετόπισθεν. Είχα συνηθίσει βλέπεις από το σπίτι μου, που μεγάλωνα με γυναίκες. Ο πατέρας απουσίαζε. Είναι δικό μου λοιπόν, αυτό, να είμαι πίσω, να περνάω ωραία και να προλαβαίνω να δω την ομορφιά, την πολυτέλεια και την φιληδονία.

Θέλει προσπάθεια για να ζει σήμερα κανείς σε ένα τέτοιο πλαίσιο;
Μα ούτε και παλαιότερα ήταν. Ειδικά τώρα που όλοι σε θέλουν ακτιβιστή, συμμετοχικό, να σου βάζουν 2000 ερωτήματα καθημερινά που ούτε τα έχεις σκεφτεί, ούτε τα έχεις προκαλέσει. Παρόλα αυτά, έχω στιγμές που πιστεύω ότι η ζωή είναι έως όμορφη. Κι επίσης συναντώ νέα πλάσματα με μια ματιά που μου λέει «μην είσαι κυνικός, βαριεστημένος, κακεντρεχής. Αυτό που νομίζεις ότι ξέρεις και το απαρνιέσαι ως γνωστό, συχνά είναι το άγνωστο. Πάμε από την αρχή, λοιπόν».

Είστε όντως κυνικός και κακεντρεχής;
Είναι αλήθεια πως έχω ένσημα στην ειρωνεία. Αλλά μπορεί να είναι και η άμυνα μου. Είναι γνωστό πως οι κυνικοί άνθρωποι είναι στο βάθος πολύ ευαίσθητοι.

Αν δεχθούμε ότι η εποχή που ζούμε είναι χαοτική θα ήθελα να μου πείτε τι κάνει τη μέρα σας καινούργια.
Να μπαίνω στην περιπέτεια. Ξαφνικά το τοπίο ομορφαίνει και με διαπερνάει μια αισιοδοξία. Κι άλλοτε συμβαίνει κάτι μαγικό. Οι νύχτες καταλήγουν σε υπαρξιακά αδιέξοδα, ανησυχία για την οικολογική καταστροφή, την οικονομική κρίση… Ζόφος. Όμως το πρωί με το που φοράω τα ακουστικά κι ακούω τις μουσικές της Κατερίνας Καφετζή αισθάνομαι ότι η μέρα θα είναι υποφερτή.

Σας συνοδεύει η εικόνα του ατσαλάκωτου. Χάνετε ποτέ την ψυχραιμία σας;
Ήμουν νευρικό παιδί• εκτιμούσα όμως τους ωραίους τύπους. Στο πέρασμα του χρόνου έμαθα να είμαι ψύχραιμος. Έχω πια την ψυχραιμία του ιστορικού, που δεν ιδρώνει το αυτί του.

Εχετε πολλά πρόσωπα…
Μεγάλωσα σε μια κοινωνία στον Πειραιά που τα πράγματα ήταν άσπρα ή μαύρα, αριστερός ή δεξιός. Ολο αυτό το βαριόμουνα. Κι ένας λόγος που αρνούμαι το ρόλο – είτε στο θέατρο είτε στη ζωή – είναι γιατί βαριέμαι να είμαι κάτι συγκεκριμένο. Θέλω να αλλάζω, να μπορεί να ανοίξει όλη η βεντάλια της ύπαρξης μου.

Εκεί αποδίδετε ότι και στην τέχνη υπήρξατε επισκέπτης;
Οχι, αλλά στη ματαιότητα που με επισκέφθηκε πολύ νωρίς, γύρω στα 30 μου, στη Νέα Υόρκη. Στα διπλανά τραπέζια έβλεπα φυσιογνωμίες της παγκόσμιας τέχνης, σε κατάσταση υπαρξιακού βατερλό. Κι εκεί αποφάσισα πως θα συνεχίσω τη ζωή μου χωρίς μεγάλες προσδοκίες αλλά φροντίζοντας να κάνω με τρομερή συνέπεια ότι αναλάμβανα. «Θα απλώνω τα δίχτυα μου, καραδοκώντας την χρυσή ψαριά» που λέει και ο Πίτερ Μπρουκ. Καμιά φορά βέβαια, τα δίχτυα πιάνουν σαγιονάρες, γυαλιά ηλίου, σουτιέν, ότι μπορείς να φανταστείς…

Απορώ πάντως για το πως είναι δυνατόν να δοκιμάζεις κάτι, να το αγαπάς και να το εγκαταλείπεις πριν εκπέσει.
Από τα πιο δύσκολα πράγματα. Ξεκινάς με δεδομένο ότι κάτι σου αρέσει πολύ κι όσο υπάρχει απόσταση από αυτό το επιθυμείς βαθιά. Κάθε στιγμή που γίνεται δικό σου, διαπιστώνεις ότι δεν ήταν και τόσο σπουδαίο όσο νόμιζες. Ετσι γεννιέται, λόγω απόστασης, και ο μύθος. Το γεγονός, για παράδειγμα, ότι ο Μάρλον Μπράντο ζούσε σε ένα νησί και δεν τον έβλεπες κάθε μέρα στο σούπερ μάρκετ έφτιαχνε ένα μύθο.

Εσείς ωστόσο, που κανείς σας συναντά συχνά μέσα στην πόλη, συντηρείτε το προφίλ μιας φυσιογνωμίας.
Υποθέτω ότι αυτό που λέτε σημαίνει πως είμαστε έρμαια των φιλότεχνων. Μας φαντάζονται όπως θέλουν. Κι εγώ το κάνω. Βλέπω μια γυναίκα να περνάει στην απέναντι πλατφόρμα του Μετρό και φαντάζει στα μάτια μου θεά όσο παραμένει μακρινή. Όταν την γνωρίσω και η προφορά της ή η μυρωδιά της δεν μου αρέσει μπορεί μέσα σε κλάσματα δευτερολέπτου να την έχω απομυθοποιήσει. Παρόλα αυτά μου έχει συμβεί να με αντιμετωπίζουν σαν ιδιαίτερη φιγούρα αλλά όταν γνωριστήκαμε διαπιστώσαμε ότι δεν υπάρχει κανένας λόγος για να μυθοποιήσουμε εαυτούς.

Δεν λέω να συμφωνήσω με την ληξιαρχική πράξη της γέννησης μου

Να υποθέσω ότι εξακολουθείτε να επιδιώκετε το φλερτ.
Οι άνδρες καθώς μεγαλώνουμε δεν εγκαταλείπουμε την ιδέα του καμακιού, παρότι δεν το έχουμε ανάγκη πια. Υπάρχει όμως η κεκτημένη ταχύτητα. Η ανάγκη να παραμείνουμε στο παιχνίδι. Το ίδιο συμβαίνει κι όταν μια γυναίκα «κρατιέται καλά» στα 60. Και καλά κάνει. Ποια θα ήταν η εναλλακτική της; Να κλειστεί σε έναν οίκο ευγηρίας και να νοσταλγεί τα περασμένα μεγαλεία; Για τους ανθρώπους κάθε ηλικίας, υπάρχει συντροφιά. Δεν μιλάμε για wild sex. Άσε που ποιος το χρειάζεται μετά από μια ηλικία;

Γενικά είστε ικανοποιημένος ερωτικά;
Πάντα υπάρχει το ανεκπλήρωτο. Όπως και με τα έργα τέχνης• δεν σου προκύπτουν 100% όπως τα είχες φανταστεί.

Αισθάνεστε νέος;
Δεν λέω να συμφωνήσω με την ληξιαρχική πράξη της γέννησης μου γιατί μου έρχεται στο μυαλό μια φράση του Τένεσι Γουίλιαμς. «Το πόσο χρονών είναι οι άνθρωποι το καταλαβαίνεις όχι από την ταυτότητα τους αλλά από το πόσο σάπιοι είναι μέσα τους». Κι επειδή όσο περνάει ο καιρός διαπιστώνουμε πολλή σαπίλλα, καταλαβαίνουμε γιατί οι άνθρωποι γύρω έχουν γεράσει. Προσωπικά ελπίζω να έχω αντοχές για να μπορώ να κάνω πράγματα που μου αρέσουν.

Ιnfo: H παράσταση Κ.Π.ΚΑΒΑΦΗΣ- ΑΥΤΟΒΙΟΓΡΑΦΟΥΜΕΝΟΣ παρουσιάζεται 13- 31 Μαϊου στο Θέατρο Δημήτρης Χορν (Αμερικής 10, Κολωνάκι 210 3612500)