Αφιέρωμα στην μεγάλη υψίφωνο Τερέζα Στράτας στη Λυρική Σκηνή

Η Τερέζα Στράτας διέγραψε σπουδαία καριέρα στην όπερα από το 1958, που πρωτοεμφανίστηκε στο Φεστιβάλ Όπερας του Τορόντο, έως την τελευταία της εμφάνιση επί σκηνής το 1995, στη Μετροπόλιταν Όπερας της Νέας Υόρκης. Την Ορχήστρα της ΕΛΣ θα διευθύνει ο Ηλίας Βουδούρης. Ερμηνεύουν οι υψίφωνοι Αλεξία Βουλγαρίδου, Μυρτώ Παπαθανασίου & ο τενόρος Άντρου Χάτζι.

Η Τερέζα Στράτας -κατά κόσμον Αναστασία Στρατάκη- πρωταγωνίστησε σε 385 παραστάσεις στην Μετροπόλιταν Όπερα της Νέας Υόρκης, ερμηνεύοντας 41 διαφορετικούς ρόλους μέσα στην 36χρονη σταδιοδρομία της, παράλληλα με τις εμφανίσεις της στα μεγαλύτερα Λυρικά θέατρα του κόσμου (Λονδίνο, Μιλάνο, Βιέννη, Βερολίνο, Παρίσι, Σάλτζμπουργκ, Αγία Πετρούπολη, Σαν Φρανσίσκο κ.α.). Οι κριτικοί την αποθέωσαν, ενώ δεν ήταν λίγες οι φορές που την περιέγραψαν ως την “ιδανική Μιμή” στη Μποέμ και την “απόλυτη Βιολέτα” στην Τραβιάτα. Οι συνεργασίες της με τα “ιερά τέρατα της όπερας” χρειάζονται σελίδες για να αναφερθούν. Δεν ήταν λίγες οι φορές που συνεργάστηκε με τον Λουτσάνο Παβαρότι, τον Πάθιντο Ντομίνγκο, καθώς και τον διάσημο Γάλλο συνθέτη και αρχιμουσικό Πιερ Μπουλέζ, υπό την διεύθυνση του οποίου άλλωστε ερμήνευσε τη Λούλου του Άλαν Μπεργκ στην όπερα του Παρισιού το 1981. Η ηχογράφηση που ακολούθησε της χάρισε το ένα από τα δύο βραβεία Γκράμμυ της καριέρας της. Το δεύτερο ήρθε το 1984 με την Τραβιάτα στην Μετροπόλιταν, υπό τη διεύθυνση του Τζέιμς Ληβάιν.

Η Στράτας, -μια πραγματική σταρ του λυρικού θεάτρου- σφράγισε το δεύτερο μισό του 20ού αιώνα 

Η Στράτας, -μια πραγματική σταρ του λυρικού θεάτρου- σφράγισε το δεύτερο μισό του 20ού αιώνα κάνοντας πολλούς να την συνδέσουν με την άλλη κορυφαία Ελληνίδα, την μοναδική Μαρία Κάλλας, όχι μόνο λόγω της κοινής τους καταγωγής, αλλά κυρίως λόγω της δραματικής έντασης των ερμηνειών της και της συγκλονιστικής ομορφιάς της.

Παιδί Ελλήνων μεταναστών από την Κρήτη, ξεκίνησε τη θριαμβευτική της πορεία το 1958 στο Τορόντο του Καναδά. Θεωρείται μια από τις κορυφαίες ερμηνεύτριες του 20ου αιώνα παγκοσμίως, αλλά και ένας μύθος της όπερας μιας και λόγω της μυθιστορηματικής της ζωής και της φιλανθρωπικής της δραστηριότητας δεν ήταν λίγοι αυτοί που την συνέκριναν με τις δραματικές οπερατικές ηρωίδες που ερμήνευσε συναρπαστικά.

Θεωρείται μια από τις κορυφαίες ερμηνεύτριες του 20ου αιώνα παγκοσμίως, αλλά και ένας μύθος της όπερας μιας και λόγω της μυθιστορηματικής της ζωής

Στην Ελλάδα εμφανίστηκε μόνο μια φορά το 1960 στο Ηρώδειο ερμηνεύοντας για πρώτη φορά παγκοσμίως τον ομώνυμο ρόλο στην όπερα της Γλάνβιλ Χικς Ναυσικά. Παράλληλα με την καριέρα της στο λυρικό θέατρο, πρωταγωνίστησε σε διάφορες εξαιρετικά επιτυχημένες προσαρμογές έργων της όπερας για τον κινηματογράφο, όπως η Σαλώμη (1976), οι Παλιάτσοι (1982), η Τραβιάτα (1983) κ.α., ενώ κορυφαία θεωρείται η ερμηνεία της στα τραγούδια του Κουρτ Βάιλ.

Δύο φορές ενώ βρισκόταν στην κορυφή της σταδιοδρομίας της ακύρωσε όλες της τις υποχρεώσεις, προκειμένου να βοηθήσει σε όλο τον κόσμο ανθρώπους που είχαν ανάγκη

Δύο φορές ενώ βρισκόταν στην κορυφή της σταδιοδρομίας της ακύρωσε όλες της τις υποχρεώσεις, προκειμένου να βοηθήσει σε όλο τον κόσμο ανθρώπους που είχαν ανάγκη: στην Καλκούτα εργάστηκε με τους «Ιεραπόστολους της Φιλανθρωπίας» της Μητέρας Τερέζας με άρρωστα παιδιά και στο «Σπίτι για τους ετοιμοθάνατους». Λίγα χρόνια αργότερα προσέφερε τις υπηρεσίες της ως εθελόντρια σε νοσοκομείο της Ρουμανίας, όπου φρόντισε ορφανά με Aids.

Στο αφιέρωμα της ΕΛΣ, δύο σπουδαίες και διεθνώς διακεκριμένες υψίφωνοι, με εμφανίσεις στα μεγαλύτερα λυρικά θέατρα του κόσμου, η Αλεξία Βουλγαρίδου και η Μυρτώ Παπαθανασίου θα ερμηνεύσουν τις άριες που σημαδεύτηκαν από την Στράτας. Μαζί τους ο καναδός τενόρος Άντρου Χάτζι στο πλαίσιο της πρώτης συνεργασίας της ΕΛΣ με την Όπερα του Καναδά. Την Ορχήστρα της ΕΛΣ διευθύνει ο καταξιωμένος αρχιμουσικός Ηλίας Βουδούρης.

Τιμές εισιτηρίων: €10 €12 €20 €30 €40 €60
Παιδικό & φοιτητικό: €10 /Θέσεις περιορισμένης ορατότητας: €8
Ταμεία θεάτρου Ολύμπια, Ακαδημίας 59 /T. 2103662100 /www.nationalopera.gr

Παράλληλες εκδηλώσεις:

• Προβολή ντοκιμαντέρ για την Τερέζα Στράτας – Κυριακή 24 Μαΐου στις 20.30 – Φουαγέ θεάτρου Ολύμπια / Είσοδος ελεύθερη
• Ανοιχτή συζήτηση για την Τερέζα Στράτας – Τρίτη 26 Μαΐου στις 12.00 – Φουαγέ θεάτρου Ολύμπια / Είσοδος ελεύθερη

Συμμετέχουν οι ομιλητές:
Ρόμπερτ Πέκ, Πρέσβης του Καναδά,
Μύρων Μιχαηλίδης, Καλλιτεχνικός Διευθυντής Εθνικής Λυρικής Σκηνής,
Πωλ Γκούμπερ, Εκτελεστικός Διευθυντής, υπεύθυνος Προγράμματος Σωματείου Φίλων της Μετροπόλιταν της Νέας Υόρκης
Θάνος Βερέμης, Επίτιμος καθηγητής τμήματος Πολιτικής Επιστήμης και Δημόσιας Διοίκησης του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών
Νίκος Μαλιάρας, Καθηγητής Ιστορικής Μουσικολογίας του Τμήματος Μουσικών Σπουδών της Φιλοσοφικής Σχολής του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών [Με ταυτόχρονη διερμηνεία στην ελληνική γλώσσα]

Αναλυτικό βιογραφικό Τερέζας Στράτας
Η Στράτας, κατά κόσμον Αναστασία Στρατάκη, γεννήθηκε από Κρητικούς γονείς που είχαν μεταναστεύσει στην Oshawa, κοντά στο Τορόντο του Οντάριο. Σε ηλικία 20 ετών, η Στράτας έκανε το επαγγελματικό της ντεμπούτο στο Toronto Opera Festival ερμηνεύοντας την Μιμή στην Μποέμ. Ένα χρόνο αργότερα, το 1959, μοιράστηκε το πρώτο βραβείο των Ακροάσεων του Εθνικού Συμβουλίου της Metropolitan Opera και αργότερα την ίδια χρονιά εμφανίσθηκε στη Metropolitan Opera υποδυόμενη την Pousette στην Manon. Το 1961, ενσάρκωσε τον πρωταγωνιστικό ρόλο στη Ναυσικά της Peggy Glanville-Hicks στο Ωδείο Ηρώδου του Αττικού στην Αθήνα. Την ίδια χρονιά έκανε την πρώτη της εμφάνιση στο Covent Garden ως Μιμή, ενώ το 1962 έκανε το ντεμπούτο της στη Σκάλα του Μιλάνου ως Isabella στην Ατλαντίδα του Manuel de Falla. Συνέχισε τη σταδιοδρομία της στην Metropolitan Opera, ερμήνευσε κορυφαίους ρόλους και συνέπραξε με τις σημαντικότερες όπερες του κόσμου όπως η Όπερα του Θεάτρου Bolsoi, η
Κρατική Όπερα της Βιέννης, η Όπερα του Βερολίνου, η Κρατική Όπερα της Βαυαρίας (Μονάχου), η Όπερα των Παρισίων, η όπερα του Σαν Φρανσίσκο, καθώς και το Φεστιβάλ του Σάλτσμπουργκ.

Το ρεπερτόριό της περιέλαβε ακόμη τις Zerlina στον Ντον Τζιοβάννι, Despina στο Έτσι κάνουν όλες, Cherubino και Susanna στους Γάμους του Φίγκαρο, Liù στην Τουραντότ, Cio-Cio-San στην Μαντάμα Μπάτερφλαϊ, Micaëla στην Κάρμεν, Marguerite στον Φάουστ, τον πρωταγωνιστικό ρόλο στην Λα Περισόλ, Gretel στο Χάνσελ και Γκρέτελ, Lisa στην Ντάμα Πίκα, τον Συνθέτη στην Αριάδνη στη Νάξο, Antonia στα Παραμύθια του Χόφμαν, Mélisande στο Πελλέας και Μελισσάνθη, Marenka στην Πουλημένη Μνηστή, Δυσδαιμόνα στον Οθέλλο, Madame Lidoine στους Διαλόγους των Καρμηλιτισσών, τους πρωταγωνιστικούς ρόλους της Σαλώμης και της Λούλου στα ομώνυμα έργα, Jenny Smith στην Άνοδο και Πτώση της Πόλης Μαχαγκόννυ (σε σκηνοθεσία John Dexter) και Marie Antoinette στην όπερα του John Corigliano Τα Φαντάσματα των Βερσαλλιών. Θεωρείται ως μία από τις κορυφαίες λυρικές ερμηνεύτριες του εικοστού αιώνα.

Μεταξύ των κορυφαίων στιγμών της σταδιοδρομίας της ήταν η ερμηνεία της στον ρόλο της Sardulla στην πρεμιέρα της όπερας Ο Τελευταίος Απολίτιστος του Menotti στις ΗΠΑ (Metropolitan Opera, 1964). Το 1974, υποδύθηκε τη Σαλώμη του Strauss σε κινηματογραφική ταινία (σε σκηνοθεσία Götz Friedrich) με τη Φιλαρμονική της Βιέννης υπό τη διεύθυνση του Karl Böhm. Ο Pierre Boulez την επέλεξε να τραγουδήσει τον πρωταγωνιστικό ρόλο στην πρώτη παράσταση της ολοκληρωμένης εκδοχής της Λούλου του Alban Berg (Παρίσι, 1979). Το 1981 ερμήνευσε το ρόλο της Μιμής στην Μποέμ στη Metropolitan Opera της Νέας Υόρκης. Στις 26 Σεπτεμβρίου 1989, τραγούδησε και τους τρεις ρόλους για υψίφωνο στο Τρίπτυχο του Puccini-Giorgetta στον Μανδύα, Angelica στην Αδελφή Αγγελική και Lauretta στον Τζιάννι Σκίκι (Metropolitan Opera). Στην πρώτη παράσταση της Metropolitan Opera το 1994, τραγούδησε την Nedda από τους Παλιάτσους με τον Luciano Pavarotti και την Giorgetta από τον Μανδύα με τον Plácido Domingo.

Κατά τη διάρκεια της 36χρονης σταδιοδρομίας της στη Metropolitan Opera εμφανίσθηκε σε 385 παραστάσεις σε 41 διαφορετικούς ρόλους. Οι ρόλοι που ερμήνευσε πιο συχνά περιλαμβάνουν την Liu στην Τουραντό (27 ερμηνείες μεταξύ 1961 και 1995), την Nedda στους Παλιάτσους (27 ερμηνείες μεταξύ 1963 και 1994) και την Μιμή στην Μποέμ (26 ερμηνείες μεταξύ 1962 και 1982). Η τελευταία της εμφάνιση στη σκηνή της Metropolitan ήταν στις 9 Δεκεμβρίου 1995, ως Jenny στην Άνοδο και Πτώση της Πόλης του Μαχαγκόννυ. Την περίοδο 1996-97, ενώ προοριζόταν να τραγουδήσει την Marenka σε μια αναβίωση της Πουλημένης Μνηστής, αποσύρθηκε πριν την πρεμιέρα από όλες τις παραστάσεις και έκτοτε δεν επέστρεψε ποτέ.

Το 1979, και ενώ έκανε πρόβες για το Μαχαγκόννυ, η Stratas συνάντησε την πρώτη διδάξασα του ρόλου, Lotte Lenya, που υπήρξε και σύζυγος του Kurt Weil. Η Lenya της έδωσε παρτιτούρες ανέκδοτων τραγουδιών του Weil που είχε συγκεντρώσει, μερικά από τα οποία αργότερα η Στράτας ηχογράφησε σε δύο συλλογές, Ο Άγνωστος Kurt Weil και Η Stratas τραγουδά Weil. Επίσης, πρωταγωνίστησε σε διάφορες προσαρμογές έργων της όπερας για τον κινηματογράφο, όπως η Σαλώμη (1976), Ο Αμάλ και οι Νυχτερινοί Επισκέπτες (1978), Η Πουλημένη Μνηστή (1978), Παλιάτσοι (1982) και Τραβιάτα (1983).

Το 1988, ηχογράφησε τον ρόλο της Julie la Verne στην έκδοση από 3 CD -παραγωγής EMI- της ολοκληρωμένης παρτιτούρας του κλασικού μιούζικαλ των Kern και Hammerstein, Show Boat, υπό τη διεύθυνση του John McGlinn. Μαζί της πρωταγωνιστούν οι Frederica Von Stade ως Magnolia, Jerry Hadley ως Gaylord Ravenal και Bruce Hubbard ως Joe. Αυτή ήταν και η πρώτη ολοκληρωμένη ηχογράφηση του έργου, όπου χρησιμοποιήθηκαν οι πρωτότυπες ενορχηστρώσεις του 1927 από τον Russel Benett, η φωνητική εναρμόνιση του Will Vodery και το μη λογοκριμένο σύνολο των στίχων του Oscar Hammerstein II. Οι κριτικοί την ανακήρυξαν ως την αρτιότερη ηχογράφηση του Show Boat που έγινε ποτέ.
Τη δεκαετία του 1980, η Stratas ταξίδεψε στην Καλκούτα και εργάστηκε με την αείμνηστη Μητέρα Τερέζα σε ένα ορφανοτροφείο και στον Οίκο Καλιγκάτ για τους Θνήσκοντες. Τη δεκαετία του 1990, διέκοψε ξανά τη σταδιοδρομία της για να βρεθεί σε ρουμανικό νοσοκομείο όπου καθάριζε κούνιες και έπλενε και φρόντιζε άρρωστα ορφανά στα πρόθυρα του θανάτου.

Στο video η Teresa Stratas ερμηνεύει τη “Μιμή” στην όπερα του Puccini “La Bohème” το 1982