Κατερίνα Ευαγγελάτου: Δεν γυρεύω να βρεθώ στην Επίδαυρο
Σκηνοθετεί το «Ρήσο» στο Λύκειο Αριστοτέλη, εγκαινιάζοντας για πρώτη σειρά παραστάσεων μέσα σε αρχαιολογικό χώρο.
Τα καλοκαίρια της παιδικής κι εφηβικής της ηλικίας, τα έζησε μέσα σε αρχαία θέατρα κι αρχαιολογικούς χώρους. Εκεί μεγάλωνε και μαζί της οι μνήμες ανδρώνονταν σε κύτταρα της καλλιτεχνικής ζωής της. Βέβαια, τότε το παιχνίδι ήταν ένα παιδικό αντανακλαστικό, σήμερα είναι μια οργανωμένη τέχνη. Κι έτσι, το ζεστό απόγευμα που συναντάς την Κατερίνα Ευαγγελάτου στο Λύκειο του Αριστοτέλη σου δίνει την εντύπωση πως βρίσκεται στο φυσικό της χώρο, κάπου όπου ανήκει.
Χωρίς να αποχωρίζεται το καπέλο της, κάθεται σε ένα από τα κομψά παγκάκια του Λυκείου περικυκλωμένα από θάμνους και προστατευμένα από μεγάλα δέντρα. «Ανακάλυψα για πρώτη φορά τον χώρο πηγαίνοντας δίπλα στο Ωδείο για να διδάξω. Θυμάμαι πως κοντοστάθηκα, ανέβηκα στα κάγκελα για να μπορέσω να δω μέσα κι αμέσως σκέφτηκα ‘πω, πω, να κάνω εδώ μια παράσταση…’. Ο χώρος μου κέντρισε αρχικά το ενδιαφέρον και κατόπιν βρήκα το έργο – κάτι το οποίο δεν είναι μια τυπική διαδικασία. Πέρασε πολύς καιρός μέχρι να καταλήξω στο ‘Ρήσο’. Άρχισα να σκέφτομαι λοιπόν, τι γινόταν εδώ μέσα, τι εκπροσωπούσε ο τόπος τότε και σήμερα. Επέλεξα δηλαδή, ένα κείμενο που φέρει πολλά κοινά με το χώρο» λέει.
Το Λύκειο του Αριστοτέλη ήρθε στο φως το 1996 και διατέθηκε στο κοινό μόλις το περασμένο καλοκαίρι. Ελάχιστα πλέον και «ήσυχα» τα σωσμένα κατάλοιπα του, δεν δίνουν πλήρη εικόνα για την αρχαία σχολή που λειτουργούσε εκεί αλλά και για τα ευρήματα που χρονολογούνται σε μετέπειτα περιόδους.
Επειδή θεωρώ τον “Ρησο” ειδικό κείμενο δεν πιστεύω ότι είναι η αφετηρία μου στο αρχαίο δράμα. Είναι μάλλον ζέσταμα, ένα στάδιο σπουδής.
Αυτή η ευρηματική σύζευξη χώρου και κειμένου και τα άφθονα αποσιωπητικά γύρω από την ταυτότητα τους θα στεφανωθούν από την προσθήκη έργων του Αριστοτέλη (την πραγματεία επί Ενυπνίων, αποσπάσματα από τη Ρητορική και τα Φυσικά)• και θα κορυφωθούν ως ένα μια παράσταση «ύμνο στην ανθρώπινη βλακεία που συνεχίζει ένα πόλεμο όπως τον Τρωϊκό, χωρίς λόγο». Αλλά και σαν μια θεατρική εμπειρία, κάθε βράδυ για πέντε εβδομάδες (7/7 -9/8) και για 250 θεατές, περιπατητές ή επισκέπτες. Η’ όλα αυτά μαζί.
Αξιολογείς τον «Ρήσο» ως την πρώτη σου επαφή με το αρχαίο δράμα;
Πράγματι, είναι η πρώτη φορά που με τράβηξε ένα κείμενο του αρχαίου ελληνικού δράματος – αν και ήταν φυσικά καιρός που το σκεφτόμουν αλλά πίστευα ότι δεν είχε φτάσει η ώρα να το κάνω. Κατέληξα ωστόσο, στο «Ρήσο» εξαιτίας της ιδιομορφίας του. Θέλω να πω, δεν είναι τυχαίο ότι από όλα τα έργα διάλεξα αυτό, ακριβώς επειδή δεν αποτελεί τυπικό δείγμα της αρχαίας θεατρικής παραγωγής. Ίσως ένιωθα ότι μου αφήνει περισσότερες ελευθερίες. Δεν πρόκειται για τραγωδία, δεν πρόκειται για κωμωδία, ακόμα και οι ίδιοι οι μελετητές ερίζουν για την καταγωγή του, είναι γεμάτο παράδοξα, αντιφάσεις και δραματουργικά λάθη. Επειδή λοιπόν, το θεωρώ ειδικό κείμενο δεν πιστεύω ότι είναι η αφετηρία μου στο αρχαίο δράμα. Είναι μάλλον ζέσταμα, ένα στάδιο σπουδής.
Αυτό καθ’ αυτό το είδος της αρχαίας τραγωδίας σε απασχολεί;
Φυσικά αλλά μέχρι τώρα δεν είχα νιώσει την ανάγκη να καταθέσω κάτι πάνω σε αυτό.
Πάντως, φαίνεται πως σε ενδιαφέρει να εγκαινιάζεις το καινούργιο, το άπιαστο.
Υπάρχει μια τέτοια σύνδεση στην πλειονότητα των παραστάσεων που έχω κάνει, είναι αλήθεια. Είτε πρόκειται για την «Εκδίκηση» του Τόμας Κιντ είτε πέρυσι για τον «Ιδομενέα» του Σιμελπφένιχ. Όμως, δεν τα κανονίζω, συμβαίνει να μου αρέσουν σπάνια ανεβασμένα έργα ή πρωτοεμφανιζόμενα. Θέλω να πω, δεν είναι αυτοσκοπός.
Ακούγεσαι σαν να μην κυνηγάς την επόμενη μέρα. Ας πούμε εργάζεσαι για μια καριέρα εκτός Ελλάδος;
Πολύ θα ήθελα αλλά δεν είμαι τέτοιος τύπος, δεν είναι στη φύση μου, δεν έχω το ταλέντο που έχουν άλλοι συνάδελφοι μου. Δεν το κυνηγάω, δεν έχω ατζέντη, δεν έχω website, δεν κυκλοφορώ σε ευρωπαϊκά φεστιβάλ για να κάνω γνωριμίες. Κακώς, αλλά δεν… Ο,τι έχει έρθει ως τώρα στην πορεία μου με διεθνή χαρακτήρα έχει έρθει από μόνο του.
Δεν θα «κυνηγούσες» ούτε μια Επίδαυρο;
Δεν γυρεύω να βρεθώ στην Επίδαυρο. Αν υπάρξει λόγος και ένα έργο που με ενδιαφέρει να το ερευνήσω, φυσικά και θα σκηνοθετήσω. Είχα την τύχη να βρεθώ στην Επίδαυρο τόσο ως ηθοποιός όσο και ως βοηθός σκηνοθέτη του Λευτέρη Βογιατζή στην «Αντιγόνη». Αγαπώ αυτό το θέατρο, όλα μου τα παιδικά χρόνια είναι συνυφασμένα με την Επίδαυρο, ξέρω την κάθε της γωνιά και νιώθω πως έχει ένα προσωπικό βάρος για μένα. Ίσως γι’ αυτό την αναγνωρίζω ως ένα σημαντικό βήμα και θεωρώ πως πρέπει να συντρέχουν οι σωστοί λόγοι για να σκηνοθετήσω εκεί.
Δεν κυνηγάω τη διεθνή καριέρα. Δεν έχω ατζέντη, δεν έχω website, δεν κυκλοφορώ σε ευρωπαϊκά φεστιβάλ για να κάνω γνωριμίες. Κακώς, αλλά δεν…
Φαντάζομαι πως θα επιδίωκες ο πατέρας σου Σπύρος Ευαγγελάτος να γίνει θεατής μιας παράστασης σου στην Επίδαυρο.
Φυσικά! Περισσότερο για τον πατέρα μου, που αγαπάει ερωτικά την Επίδαυρο. Σίγουρα θα είχα μεγάλη αγωνία αν συνέβαινε αυτό. Βέβαια και με το «Ρήσο» κάτι παρόμοιο μου συμβαίνει γιατί είναι το πρώτο έργο που επιλέγω ενώ το έχει σκηνοθετήσει και ο ίδιος το 1981.
Το σκόπελο του ονόματος, ότι είσαι η κόρη του Σπύρου Ευαγγελάτου και της Λήδας Τασοπούλου, τον έχεις προσπεράσει;
Δεν ήταν ακριβώς σκόπελος. Καταλαβαίνω ότι στο ξεκίνημα μου, δημιουργούσε ένα πέπλο δυσπιστίας για κάποιους. Όμως είμαι πολύ περήφανη για την οικογένεια από την οποία κατάγομαι• φυσικά και με έχει καθορίσει – δεν θα μπορούσε να έχει συμβεί αλλιώς – κι ευλογώ την τύχη μου. Δεν αρνούμαι ότι η δυσπιστία είναι κάτι επίμονο αλλά μάλλον αυτοί που την υιοθετούν δεν έχουν παρακολουθήσει την δουλειά και τις επιλογές μου• δεν είναι δηλαδή, πραγματικοί θεατρόφιλοι.
Κοντεύεις να συμπληρώσεις μια δεκαετία από την πρώτη σου σκηνοθεσία κι όμως συγκαταλέγεσαι ακόμα στους νέους σκηνοθέτες. Η νεότητα στάθηκε εμπόδιο κάποια στιγμή;
Το θέμα της νεότητας δεν προβλήθηκε στην δική μου περίπτωση, όπως σε άλλους συναδέλφους μου. Παρότι ξεκίνησα να σκηνοθετώ σε ηλικία 26 ετών, κάνοντας μάλιστα το ντεμπούτο μου στο Εθνικό θέατρο. Σε άλλες περιπτώσεις θα ήταν σκανδαλώδες θέμα συζήτησης: Μια νέα κοπέλα, χωρίς προηγούμενο δείγμα γραφής, να της δίνεται βήμα στο Εθνικό. Θυμίζω ότι με προσκάλεσε ο Στάθης Λιβαθινός, ως τότε διευθυντής της Πειραματικής Σκηνής στο project «Δέκα εντολές». Αυτό ήταν το βάπτισμα μου, όχι στο «Αμφιθέατρο» όπως κάποιοι νομίζουν. Παρόλα αυτά, η νεότητα μου δεν απασχόλησε ποτέ, ίσως γιατί υπήρξαν άλλα θέματα πιο ζουμερά, όπως το επίθετο μου.
Στο διάστημα που έχει μεσολαβήσει αισθάνθηκες ποτέ την ανάγκη να κόψεις τον ομφάλιο λώρο;
Από την αρχή οι επιλογές μου ήταν αρκετά διαφορετικές• αλλά από την άλλη δεν θα ήταν αυτές που είναι αν δεν είχα γεννηθεί μέσα σε αυτό το πλαίσιο, από αυτούς τους γονείς. Δεν ένιωσα ποτέ την ανάγκη να αποκοπώ από τον ομφάλιο λώρο σαν να ήμουν εξαρτημένη ή ετεροπροσδιορισμένη. Αυτό που είμαι είναι ένα αποτέλεσμα της οικογένειας, του περιβάλλοντος, των προσωπικών μου βιωμάτων και εμπειριών, των σπουδών μου και σχηματίζουν κάτι καινούργιο. Αν ήταν μια μιμητική κατάσταση γύρω από την δουλειά του πατέρα μου δεν θα είχε επιβιώσει.
Παρόλα αυτά, υπάρχουν πράγματα δικά του, πατρικά που δουλεύουν μέσα σου σε συναισθηματικό επίπεδο;
Ναι, αναφορές μοιραία υπάρχουν γιατί μεγάλωσα μέσα στα θέατρα, στις πρόβες. Όμως είναι πράγματα τόσο βαθιά ριζωμένα που σχεδόν δεν τα διακρίνεις. Είμαι εγώ αυτά.
Κρατάς στο μυαλό σου εικόνες με τους γονείς σου εν ώρα δημιουργίας;
Είμαι γεμάτη από τέτοιες: Εγώ να παίζω σε αρχαία θέατρα, με παιδιά άλλων καλλιτεχνών ή ντόπιων μέσα ή πίσω από τα αρχαία ερείπια. Γι’ αυτό και ο «Ρήσος» επειδή ανεβαίνει σε έναν αρχαιολογικό χώρο μου έχει ξυπνήσει μια έντονη νοσταλγία από τέτοιες αναμνήσεις. Επί τούτου δε, η παράσταση θα έχει μια ατμόσφαιρα 50s.
