10 ταινίες για να (ξανά)ερωτευτούμε τον κινηματογράφο

Μια η σημασία τους: Το περιεχόμενο βρήκε την πιο κατάλληλη μορφή του στην πιο κατάλληλη χρονικά στιγμή. Βλέποντας αυτές τις ταινίες μπορούμε να συνεχίσουμε την μελέτη του κινηματογράφου και ο αρχικός έρωτας να μετατραπεί σε βαθιά αγάπη για το μέσο. Αν η τέχνη για κάποιον ακατανόητο λόγο απονεκρωνόταν, τούτες οι φιλμικές παρεμβάσεις θα την αναστήνανε.

“Bande a Part” του Jean-Luc Godard

Αν η freewheelin’ αισθαντικότητα του beat κινήματος εικονογραφούνταν σινεματικά, αν ήθελες στα ψυχικά χαλάσματα να επαναθεμελιώσεις την ζώσα ζωή, τότε απλά, Bande a part. Ηδονικά κινηματογραφικό παιχνίδισμα της ύπαρξης, ο έρωτας και η ομορφιά της ζωής που κρύβεται μα και ξεσκεπάζεται στην αλλόκοτη απλότητα της κινηματογραφικής κίνησης και των γοητευτικότατων ανθρώπινων φυσιογνωμιών. Ορμήνια γήινης δημιουργίας αυτή καθ’ αυτή. Όταν τα πάντα στην τέχνη και την ζωή μυρίζουν πτωμαΐνη, εδώ μυρίζει φρεσκοφυτρωμένος λουλούδι.

“Paris, Texas” («Παρίσι, Τέξας») του Wim Wenders

Όταν το road movie κατακτά την αριστουργηματική δομή προς αναζήτηση της ουσίας. Ο ψευδώς αποκαλούμενος ρομαντισμός χάνει μια και καλή το παιχνίδι ως έννοια, ο έρωτας καρδιοχτυπά σε θερμοπυρηνικούς βόμβους, και οι μνήμες, οι προσδοκίες, οι νοσταλγίες καίνε σε μια υψικάμινο εικαστικής πληρότητας. Μπρος στον εξομολογητικό διάλογο του τελικού μέρους – άρτια σύγκρουση χαρακτήρων και εσωτερικής διαπάλης – μένουμε ανίκανοι να παραδεχτούμε πως τούτη που μοιάζει να είναι (ίσως) η καλύτερη κινηματογραφικά συνομιλία που σκέφτηκε και δημιούργησε ο ανθρώπινος νους, αποτελεί του καθενός μας ανείπωτο γλυκοχάραμα.

“Les 400 Coups” («Τα 400 χτυπήματα») του Francois Truffaut

Το τελικό ενσταντανέ του Antoine Doinel, που μας κοιτά όλους μας με ευθύτητα στα μάτια, είναι η απόλυτη αίσθηση αβέβαιης ελευθερίας που είδαμε κινηματογραφικά και από μόνο του εναρκτήριο λάκτισμα για χιλιάδες ταινίες και ακόμα περισσότερους χιλιάδες συνειρμούς. Στον περήφανο σκουπιδότοπο που αποκαλούμε «κοινωνία», το παιδί και η εξεγερτική του αθωότητα ένα βήμα πάντα μπρος της σε σύγκρουση με τα πάντα και τους πάντες. 400 χτυπήματα αυτοί – ένα και να κουδουνίζει στους αιώνες ο Truffaut.

“Deserto Rosso” («Κόκκινη έρημος») του Michelangelo Antonioni

Ποίηση! Καμβάς που όλα πλάθονται και μεταπλάθονται σε μια αστείρευτη πηγή έμπνευσης και ουσιώδους μορφικού πειραματισμού. Μινιμαλιστική, απόκοσμη, διαλεκτικά υλιστική και πολιτικών όρων αφήγηση, λατρεία του κάδρου και το κόκκινο χρώμα ως ξεβαμμένο πάθος, ξεπλυμένο αίμα – ποτάμι αφαιρετικών ονειρικών συλλογισμών.

“A Clockwork Orange” («Το κουρδιστό πορτοκάλι») του Stanley Kubrick

Κοινωνιολογική και υπαρξιακή μελέτη – προκλητικό (anti)pop art μανιφέστο – αλάνθαστη στόχευση – ταινία που σε μπαγλαρώνει ξανά και ξανά βάζοντας δυναμίτες στα ερείπια ενός – διαχρονικά παρόντα – δυστοπικού αστικού κόσμου που στον επιθανάτιο ρόγχο του θα συνεχίζει να συστήνεται ως “Ήμουν εγώ ο Άλεξ…”. Αναριγάς και μόνο από το κόκκινο φόντο της εισαγωγής και την πρώτη νότα του μουσικού θέματος. Έννοια του κινηματογραφικού ρυθμού… σαν καλοκουρδισμένο ρολόι. Μια ταινία που επιδέχεται να μπαίνει σε replay. Σύγχρονη ακόμη και 200 χρόνια μπροστά μας.

“The Tenant” («Ο ένοικος») του Roman Polanski

Τρόμος της ύπαρξης, ενδόμυχος ψυχαναγκασμός, αφήγηση εσώκλειστη που καταλήγει σε ένα τσίρκο ανθρώπινης μοναξιάς, ανασφάλειας, αδιαφορίας και κοινωνικής εχθρότητας. Η αναπαραγωγή της κοινωνικής κανιβαλιστικής διαδικασίας γεννά τσακισμένες ανθρώπινες συνειδήσεις με τα ίδια φρικώδη της χαρακτηριστικά, που σε παραπέμπουν σε ένα φαύλο αδιέξοδο μονόλογο στα τσιμεντένια στεγνά δωμάτια του δυτικού «πολιτισμού». Και να που πέφτει, πέφτει και συγκρούεται…

“Alphaville” του Jean-Luc Godard

Ανθός της πρωτοπορίας, της κινηματογραφικής γραφής, του μοντάζ, της εικόνας – αφήγηση, του Μπρεχτισμού και ο Lemmy Caution, τσαμπουκαλεμένος noir άγγελος εξολοθρευτής της υποδούλωσης πνευματικής, συναισθηματικής, σωματικής, κοινωνικής στον παράδοξα εκφυλισμένο μελλοντικό – μα και τόσο παρόντα – κόσμο με τον όνομα Alphaville. «Occupé (Κατειλημμένο)» ακούμε μονότονα τον υπολογιστή Alpha-60 να λέει και το σινεμά, έκτοτε, είναι κατειλημμένο από την διανοητική έξαρση του κυρίου Godard, σε κάθε του βήμα και προβληματισμό. Μετά από αυτό, σταματάς την πραγματικότητα, κατεβαίνεις και θες να γυρνάς και εσύ ταινίες.

“Vargtimmen” («Η ώρα του λύκου») του Ingmar Bergman

Στην καλύτερη και ωριμότερη περίοδο του, περιτριγυρισμένο από ισοδύναμα αριστουργήματα, η απόλυτη τέχνη του Bergman βρίσκει την στιγμή να αγγίξει στην ολότητα τον Τρόμο εξπρεσιονιστικά και όλα μέσα μας αλληλοτρώγονται σε ένα άκρως θλιπτικό και φρικαλέο τερατούργημα της ματαιότητας, της αλλοτρίωσής και του θανάτου. Άσπρο και μαύρο σε τόνους πέραν της παλέτας. Αντίθεση στα όρια. Ένα μονολιθικό έκθεμα που στα μουσεία θα αρνούνταν, από φθόνο, την ύπαρξη του.

“Phantom de la Liberte” («Το φάντασμα της ελευθερίας») του Luis Bunuel

Ένοπλο αντάρτικο της φόρμας και του περιεχομένου. Ωριμότητα σουρεαλιστικής υπεροψίας, σάτιρα της νοσηρής αλλοτρίωσης του ανθρώπου και ένα ακατάπαυστο μαστίγωμα της αστικής τάξης, των αρχών και αξιών της, του συνόλου της ύπαρξης της. Ο δάσκαλος Bunuel δημιούργησε την απολαυστικότατη, σαρκαστικότατη αριστεία στον κινηματογράφο.

“Serpico” του Sydney Lumet

Ο Αμερικάνος κινηματογραφιστής που πήρε το Hollywood και το αναποδογύρισε – μαζί με το υπόλοιπο σινάφι του – στα… ίσια του, δημιουργεί την απόλυτη αίσθηση του ήρωα – αντιήρωα στην εμβληματική φυσιογνωμία του boheme μπάτσου Al Pacino και δίνει στην Νέα Υόρκη την σκληρή και ρομαντική εικόνα των 60s/70s που λατρέψαμε σχεδόν ερωτικά. Και με την ανυπέρβλητη μουσική του Μίκη Θεοδωράκη.

Και για τελευταία… 1900, One flew over the cuckoo’s nest, 8 ½, Taxi Driver, Annie Hall, Kes, The Shining, Rear Window, Hiroshima Mon Amour, Salo, Apocalypse Now, Le Samurai, Down by Law, French Connection, Come and See, Nostalghia, Once Upon A time in America, The Godfather και άλλα πολλά αστρικά καλλιτεχνικά διαμάντια μα αναγκάζομαι και πιάνω στην υποκειμενικά δομημένη τύχη το…

*ενδεικτικά πρόχειρη λίστα, δίχως σειρά προτίμησης κι ας με συγχωρήσουν οι γνώστες