Γιάννης Φάγκρας: Κάποιοι μου έλεγαν πως αυτή η ταινία δεν μπορεί να γίνει

Πότε εμπνεύστηκες για πρώτη φορά την ιστορία του «Forget me not»;
Αρχικά ήταν η Αλάσκα που ήταν καρφωμένη στο μυαλό μου από την εποχή που σπούδαζα σκηνοθεσία στο πανεπιστήμιο της Νέας Υόρκης. Η Αλάσκα είναι για μένα το σύγχρονο φαρ ουέστ. Κάποιοι αμερικανοί τη θεωρούν, όχι άδικα, ως ιδανικό μέρος για πολλές ευκαιρίες. Είτε για να δουλέψει κάποιος, είτε για να πλουτίσει (κάποια εποχή το ψάρεμα καβουριών στην Αλάσκα ήταν πολύ επικερδές), είτε για να «εξαφανιστεί» αν τον κυνηγούσαν, είτε για να τα βρει με τον εαυτό του. Οπότε η Αλάσκα ήταν κάτι σαν μυθικός τόπος για μένα που έπρεπε να τον ανακαλύψω με κάποιο τρόπο. Αυτή λοιπόν ήταν το έναυσμα για να ξεδιπλωθεί η ιστορία της ταινίας.

Ως κινηματογραφικό είδος που κατατάσσεται η ταινία;
Όταν την ξεκίνησα δεν είχα ως στόχο να την κατατάξω κάπου. Ήθελα απλώς να αφηγηθώ μια ιστορία. Θα μπορούσες να την πεις περιπέτεια, χωρίς όμως να έχει τα κλασικά στοιχεία μιας περιπέτειας. Με την έννοια πως δεν υπάρχει ο συγκεκριμένος στόχος ή το σασπένς ή τα μοτίβα μιας κανονικής περιπέτειας.

Μια υπαρξιακή περιπέτεια ίσως;
Ναι, αυτό θα μπορούσες να το πεις.

Η Αλάσκα ήταν το φυσικό μέρος που έπρεπε να φιλοξενήσει το «Forget me not» για πολλούς λόγους. Ακόμη και για την περιπέτεια που ζει ο ήρωας ή και το ίδιο το συνεργείο. 

Περίγραψε μας τον ήρωα. Τι σε συγκινεί σε αυτόν;
Είναι ένας τύπος που έχει φύγει από την Ελλάδα κι έχουν εξαφανιστεί τα ίχνη του. Κάποια στιγμή παίρνει ένα μήνυμα από την πατρίδα και τη γυναίκα που αγαπά, το οποίο τον ξυπνάει από το λήθαργο του. Αλλά σαν κλασικός άντρας που αναζητάει την περιπέτεια και φοβάται την εξημέρωση του -φοβάται με άλλα λόγια τη δημιουργία οικογένειας- αντιστέκεται στα πραγματικά συναισθήματα του και το σκάει για άλλη μια φορά. Δεν είναι φυσικά καινούργια ιδέα αυτή. Την έχουμε δει αρκετές φορές στο σινεμά. Αλλά αυτό δεν είναι θέμα φύλου. Το ίδιο θα μπορούσε κάλλιστα να είχε πράξει και μια γυναίκα.

Θα μπορούσε να είχε γυριστεί κάπου αλλού η ταινία;
Με τίποτα. Μου έλεγαν για το Αιγαίο, για κάποιες άλλες τοποθεσίες αλλά δεν το συζητούσα καν. Η Αλάσκα ήταν το φυσικό μέρος που έπρεπε να φιλοξενήσει το «Forget me not» για πολλούς λόγους. Ακόμη και για την περιπέτεια που ζει ο ήρωας ή και το ίδιο το συνεργείο. Η αίσθηση που δίνει το μέρος εκεί δεν θα ήταν η ίδια με κάποια άλλη θάλασσα. Θεωρώ μάλιστα ότι αυτή η αίσθηση, με τις δοκιμασίες που ζήσαμε εκεί, με κάποιο τρόπο «περνάει» και μέσα στην ταινία.

Πες μας για τα δύσκολα γυρίσματα εκεί. Πότε έγιναν;
Τον Οκτώβρη του 2008. Πήγαμε εκεί για ένα μήνα – εγώ είχα πάει νωρίτερα για να βρω τις τοποθεσίες, το πλοίο κλπ- και τα είδαμε… όλα. Μηχανήματα που περιμέναμε να έρθουν να μην φτάνουν ποτέ, πλοίο ακυβέρνητο, τρικυμίες, αληθινά ναυάγια.

Ο μύθος της Αλάσκας είναι εξαιρετικά συμβολικός. Πέρα από το επιβλητικό τοπίο, είναι και το τέλος του κόσμου. Το σημείο που βρίσκεται ανάμεσα στη Δύση και την Ανατολή. 

Μοιάζει η Αλάσκα σαν να είναι ο βασικός πρωταγωνιστής του φιλμ.
Σίγουρα είναι βασικό δραματουργικό στοιχείο του φιλμ. Ο μύθος της Αλάσκας είναι εξαιρετικά συμβολικός. Πέρα από το επιβλητικό τοπίο, είναι και το τέλος του κόσμου. Το σημείο που βρίσκεται ανάμεσα στη Δύση και την Ανατολή. Εκεί που τελειώνει η Αμερική κι αρχίζει η Ασία.

Ποια ήταν η μεγαλύτερη απογοήτευση που έζησες όλα αυτά τα χρόνια στην προσπάθεια σου να πάρει σάρκα και οστά η ταινία;
Η μεγαλύτερη απογοήτευση μου ήταν όταν κατάλαβα ότι κάποιοι, όχι όλοι, ντόπιοι παράγοντες δεν ήθελαν να γίνει η ταινία. Μου έλεγαν «δεν γίνεται αυτό». Δυσκολεύομαι να καταλάβω γιατί αντιμετώπισαν έτσι την ταινία μου.

Μετά από την ολοκλήρωση της όμως και έχοντας απόσταση από τις άσχημες αυτές καταστάσεις, ποια εξήγηση δίνεις για αυτή τη στάση τους;
Ακόμη δεν έχω καταλάβει γιατί συμπεριφέρθηκαν έτσι. Αν και δυσκολεύομαι να το εξηγήσω, μια πιθανή εξήγηση που δίνω τώρα εκ των υστέρων, είναι πως δεν θέλουν να γίνονται τέτοια πράγματα.

Δηλαδή;
Τους ενοχλεί μάλλον που παίρνει κάποιος την παραγωγή από την Ελλάδα και την πάει έξω, με κίνδυνο να χαθεί η ελληνική ταυτότητα της. Για μένα δεν συμβαίνει κάτι τέτοιο. Απεναντίας θεωρώ την ταινία πολύ ελληνική. Εκτός από την οδύσσεια, αυτό το λίγο ελληνικό που έχει η ιστορία (η νοσταλγία του Έλληνα μετανάστη που ζει στο εξωτερικό) στην πραγματικότητα είναι ο ισχυρός πόλος του έργου.

Θέλω να επιμείνω λίγο στο «δεν γίνεται αυτό». Πιο συγκεκριμένα τι εννοούσαν με αυτή τη φράση;
Τεχνικά μιλώντας ήθελαν να μου δείξουν ότι κάποια πράγματα δεν μπορούσαν να πραγματοποιηθούν. Μου έλεγαν χαρακτηριστικά «πού θες να πας, στον Βόρειο Πόλο, δεν γίνεται αυτό. Τρελός είσαι»;

Κάποιοι μου έλεγαν χαρακτηριστικά «πού θες να πας, στον Βόρειο Πόλο, δεν γίνεται αυτό. Τρελός είσαι»;

Να πού όμως τα κατάφερες κι απέδειξες ότι τελικά γίνονται και γυρίσματα στο Βόρειο Πόλο…
Αυτό τους λέω και γω τώρα. Ελάτε να δείτε το φιλμ για να δείτε τελικά πως όλα γίνονται. Μέχρι κι ελληνική ταινία γυρισμένη στην Αλάσκα!

Τι ακολουθεί μετά;
Ακόμη δεν γνωρίζω. Όμως κάποια στιγμή θα ήθελα να κάνω μια ταινία για την Ικαρία.