Άγγελος Φραντζής: Το δίπολο ενόρμηση και Λόγος, όσο το αντιμετωπίζουμε ως δίπολο θα μας στοιχειώνει…

Τι ήταν αυτό που σας ενέπνευσε να γυρίσετε μία ταινία, που όπως λέτε, έχει να κάνει “με όλα όσα νομίζουμε ότι είναι ο διάβολος”;

Η καταγωγή των επιθυμιών, δηλαδή το τι σε παρακινεί να κάνεις κάτι -πόσο μάλλον μια ταινία-, είναι μια λαβυρινθώδης διαδρομή που αμφιβάλω αν έχει ένα και μοναδικό σημείο εκκίνησης. Στην προκειμένη περίπτωση, κάποια παράξενα και πολύ προσωπικά όνειρα με οδήγησαν στην ανάγκη να διερευνήσω την ιδέα του τί είναι το κακό, αν υπάρχει, αν είναι υποκειμενικό ή κοινωνικό κατασκεύασμα, τί ρόλο παίζει ή έπαιξε στην ανάπτυξη των πολιτισμών, ποια είναι τα συμπτώματα της αντιμετώπισης του, αν υπάρχει στη φύση ή αν είναι μια ανθρώπινη επινόηση. Για μένα, κάθε ταινία είναι και μια έρευνα για κάτι. Μια θεματική που με παρακινεί και με οδηγεί να εφεύρω μια φόρμα. Πολλές φορές όμως η αφορμή δεν είναι κάτι εγκεφαλικό, αλλά μια αίσθηση ή μια εικόνα που δεν λέει να ξεκολλήσει από το μυαλό σου.

Πώς ταίριαξαν στην ιδέα που είχατε για το «Σύμπτωμα» η Αμοργός και η Τήνος, όπου είναι γυρισμένη η ταινία;

Η Αμοργός είναι για μένα ένα νησί καταφύγιο. Είναι από αυτά τα μέρη στον κόσμο με τα οποία συνδέεσαι με έναν μη εξηγήσιμο ορθολογικά τρόπο. Από την πρώτη στιγμή που γεννήθηκαν οι πρώτες εικόνες της ταινίας στο μυαλό μου ήξερα ότι ήθελα να φιλμάρω το χειμωνιάτικο φως αυτού του νησιού. Η Τήνος προέκυψε στην συνέχεια σαν μια ανάγκη ορισμένων χώρων που ψάχναμε και κυρίως του σπιτιού, που δεν το βρίσκαμε αλλού και ευτυχώς η Μαρί Λουίζ Βαρθολομαίου μας άνοιξε τις πόρτες του δικού της. Κι ήταν υπέροχο να γυρνάμε αυτήν την ταινία σε ένα σπίτι όπου νιώθαμε την παρουσία του Νίκου Νικολαΐδη. Πόσο μάλλον που το σπίτι αυτό, στην ταινία, ανήκει στην μητέρα που υποδύεται η Μισέλ Βάλεϊ.

Ο Χατζιδάκις έλεγε ότι “Όταν συνηθίζεις το τέρας αρχίζεις να του μοιάζεις”. Ταιριάζει αυτή η προσέγγιση του κακού στην περίπτωση της ταινίας;

Το τέρας στο «Σύμπτωμα» είναι κατά την γνώμη μου ενδογενές και όχι εξωγενές. Υπάρχει δηλαδή ήδη μέσα στην ηρωίδα της ταινίας. Στο δικό της υποσυνείδητο βυθίζεται η ταινία. Για αυτό και δεν λέω, ότι είναι μια ταινία για το διάβολο, αλλά για όλα όσα νομίζουμε ότι είναι ο διάβολος. Το τέρας για το οποίο μιλάει ο Χατζιδάκις υποθέτω ότι είναι αυτό που μας επηρεάζει από έξω προς τα μέσα. Αυτό που πρέπει να μην το συνηθίσουμε και να του αντισταθούμε και όχι αυτό που ίσως πρέπει να συμφιλιωθούμε μαζί του.

Το τέρας στο «Σύμπτωμα» είναι κατά την γνώμη μου ενδογενές και όχι εξωγενές

Πώς ορίζετε τη συμφιλίωση αυτή;

Στην σκηνή του δείπνου στην ταινία, οι συνδαιτυμόνες λένε ότι το αρνητικό κομμάτι του εαυτού μας είναι εκεί όχι για να το κρύψουμε αλλά για να το καταλάβουμε, να το αποδεχθούμε και να προσπαθήσουμε να το μαλακώσουμε αγκαλιάζοντας το με αγάπη. Τι γίνεται όμως όταν ένα κομμάτι μας πληγώνει θανάσιμα κάποιον άλλο; Η ηθική του αυθορμητισμού, της παρόρμησης και της σύμπλευσης με την επιθυμία του σώματος είναι όντως ο δρόμος της απελευθέρωσης από τους δαίμονες; Και τι είναι αυτοί οι δαίμονες; Υπάρχουν ή είναι κατασκευάσματα του μυαλού μας που είναι εκεί για να μας παγιδεύουν στα παιδικά μας τραύματα;

Ποιος είναι ο προσωπικός δαίμονας της κεντρικής ηρωίδας στην ταινία (Κάτια Γκουλώνη) που την διχάζει ως προς το πώς να δράσει;

Είναι ακριβώς αυτή η σύγκρουση ανάμεσα στην ενόρμηση και τον Λόγο. Είναι ένα από τα μεγάλα κατασκευασμένα δίπολα του δυτικού κυρίως πολιτισμού. Η ζωή μας είναι χτισμένη πάνω σε αυτά τα δίπολα και όσο τα αντιμετωπίζουμε ως τέτοια δεν θα πάψουμε ποτέ να διχαζόμαστε από αυτήν την σύγκρουση. Αυτός ο διχασμός παράγει ενοχή. Η ηρωίδα που ερμηνεύει, με αυτόν τον μοναδικό τρόπο κατά την γνώμη μου, η Κάτια Γκουλιώνη σπαράζει από αυτόν τον διχασμό. Και αυτός ο διχασμός στοιχειώνει και όλη την ταινία. Δεν είναι τυχαίο που στο «Σύμπτωμα» υπάρχουν δυο εντελώς διαφορετικές φορμαλιστικές προσεγγίσεις. Η μια ακουμπάει πιο πολύ στο σινεμά του φανταστικού και η άλλη έχει να κάνει με το σινεμά βεριτέ και την προσέγγιση του ρεαλισμού. Άλλος ένας ενδογενής διχασμός του ίδιου του κινηματογράφου. Οι αδερφοί Λυμιέρ και ο Μελιές.

Εσάς πώς σας γεννήθηκε η επιθυμία να ασχοληθείτε με τον κινηματογράφο;

Η βασική ενασχόληση του ανθρώπου θα έπρεπε να είναι το παιχνίδι. Δεν υπάρχει πιο πλήρες παιχνίδι από τον κινηματογράφο. Είναι για μένα ο καλύτερος τρόπος να πειραματίζομαι με διαφορετικά πράγματα γιατί βαριέμαι εύκολα στον ίδιο δρόμο.

Αυτήν την περίοδο που ετοιμάζετε την καινούρια σας ταινία μεγάλου μήκους, το Virus, τι είναι αυτό που σας δίνει ώθηση να συνεχίζετε;

Ο έρωτας.