Συν + Σπλην: Ο Αρχοντοχωριάτης του Μολιέρου στο θέατρο Βρετάνια
Θετικές και αρνητικές σκέψεις για την παράσταση που σκηνοθετεί ο Γιάννης Μπέζος.
Το έργο
Η πλέον δημοφιλής κωμωδία του Μολιέρου, γραμμένη το 1670, έρχεται σε συνέχεια της μολιερικής αντίληψης των πραγμάτων – μετά τον «Δον Ζουάν», τον «Φιλάργυρο» και το «Μισάνθρωπο» που χρονολογικά έχουν προηγηθεί – για την κατάσταση του ανθρώπινου παραλογισμού.
Ήρωας του «Αρχοντοχωριάτη» είναι ένας λαϊκός, εν πολλοίς αμόρφωτος, αλλά ευκατάστατος έμπορος, ο Ζουρντέν (ή Ιορδάνης αλά ελληνικά) που θέλει να ενσωματωθεί στην αριστοκρατική τάξη. Με τη μεγαλομανία του και το ναρκισσισμό να τον οδηγούν εργάζεται γι’ αυτό με τυφλή μανία: Ντύνεται με την τελευταία λέξη της μόδας, παίρνει μαθήματα ξιφασκίας και φιλοσοφίας, φλερτράρει απροκάλυπτα με ξεπεσμένες αριστοκράτισσες – αν και παντρεμένος – μέχρι που σχεδιάζει να παντρέψει την κόρη του με ένα δήθεν ευγενή. Τελικά, το μόνο που καταφέρνει είναι να πιθηκίζει πρακτικές και συμπεριφορές που ελάχιστα κατανοεί και να γελοιοποιείται μπροστά στα μάτια όλων• παρότι εκείνος αισθάνεται ότι έχει κάνει τα πάντα για να πετύχει το στόχο του.
Ο Μολιέρος γράφει με πρόθεση να καυτηριάσει φαινόμενα νεοπλουτισμού της εποχής του, σχολιάζοντας, επί της ουσίας, την ανθρώπινη φιλαυτία και ματαιοδοξία• συνθήκες διαχρονικές που κατέταξαν το έργο στον πυρήνα των κλασικών και τροφοδότησαν με αντίστοιχα παραδείγματα ακόμα και την εγχώρια θεατρική παραγωγή (βλέπε «Μαντάμ Σουσού» του Δημήτρη Ψαθά).
Τα Συν (+)
- Τα καμώματα του Γιάννη Μπέζου. Ως έμπειρος γνώστης των μολιερικών χαρακτήρων, ενεργοποιεί το ταμπεραμέντο του για να ερμηνεύσει τον Ιορδάνη – μολονότι γνώριμο και αναμενόμενο.
Τα Πλην (-)
- Η δραματουργική επεξεργασία. Αγνώριστο καθιστά τον «Αρχοντοχωριάτη» η διασκευή του Γιάννη Μπέζου• με λίγα λόγια του αλλάζει τα φώτα σε μια παράσταση που ρέπει προς την επιθεώρηση παρά σε κλασικό κείμενο. Ο Ιορδάνης του Γιάννη Μπέζου έχει αστόχως επικαιροποιηθεί: Θέλει να γίνει trendy, να γίνει hipster, να δηλώσει συμμετοχή στο «Dancing with the stars», να κάνει μαθήματα zumba. Κάποιοι θα το χαρακτήριζαν αποδομητική ερμηνεία του έργου, εμείς πάλι θα το ονομάζαμε ευκαιριακή και αγοραία ανάγνωση του.
- Η σκηνοθεσία. Χωρίς ρυθμό και νεύρο καταλήγει σε ένα αδιάφορο αποτέλεσμα.
- Μια κωμωδία χωρίς γέλιο. Οι υπερβολές, οι υστερικές φωνές, οι κλισέ και ξεπερασμένες λύσεις στερούν κάθε δυνατότητα από την παράσταση να γίνει τουλάχιστον αστεία.
- Η θυσία καλών ηθοποιών. Χαρισματικοί κωμικοί όπως ο Τάσος Γιαννόπουλος ή ο Κώστας Φλωκατούλας, όμορφα «καίγονται».
Το Άθροισμα (=)
- Ευκαιριακή, στα όρια του σαχλού, ερμηνεία ενός κλασικού έργου.
