Δημήτρης Καραντζάς & Δημήτρης Καμαρωτός ξανά κάτω απ’ την ίδια Στέγη!
Ο σκηνοθέτης και ο μουσικός που επιμένουν να δημιουργούν από κοινού μια αντισυμβατική φόρμα δουλειάς για τα δεδομένα του ελληνικού θεάτρου.
Κατά την διάρκεια των προβών, στην πρώτη τους συνεργασία, τον «Κυκλισμό του τετραγώνου» της Στέγης, ο Δημήτρης Καραντζάς θα αποθήκευε μια εικόνα που έμελλε να καθορίσει την ακρίβεια και την συγκέντρωση που επιδιώκει όταν δουλεύει: Ήταν ο Δημήτρης Καμαρωτός που καθημερινά και σχολαστικά καθάριζε την κονσόλα του ήχου με ένα πινελάκι για να μην σκονίζεται. Το ομολογεί τώρα, τρία χρόνια και πολλές συνεργασίες μετά- τώρα που δουλεύει και πάλι με τον Καμαρωτό στα «Κύματα» και στους επερχόμενους «Νεκρούς» του Ιψεν.
Ένα κοινό ραντεβού τους στα Εξάρχεια εν ώρα δουλειάς. Με Janis Joplin στα ηχεία. Με στάχτες πάνω στην οθόνη του tablet. Και κατακάθι από espresso στα φλιτζάνια. Παραγγέλνουν δεύτερο. Τα τελευταία χρόνια έχουν δουλέψει για επτά παραστάσεις on the road, χωρίς ανάσα. Η σχέση τους έχει ξεπεράσει τα όρια της τακτικής συνεργασίας – ακούγεται πιο κοντά στη φιλία αυτό που περιγράφουν.
«Δεν μπορεί να υπάρξει τυπική επαγγελματική σχέση όταν ετοιμάζουμε μια παράσταση. Μοιραζόμαστε τον ενθουσιασμό, την πίστη σε κάτι, ακόμα κι αν υπάρχουν συγκρούσεις ή προβληματισμοί» εξηγεί ο Δημήτρης Καμαρωτός.
Τα ίδια ή παρόμοια αιτήματα στην Τέχνη θα μπορούσε να είναι ένας καλός λόγος για να αιτιολογήσει το, μεταξύ τους, «συμβόλαιο» που ολοένα, μέσα σε πυκνά διαστήματα, ανανεώνουν. Όμως, ούτε ο Δημήτρης (Καραντζάς) ούτε ο Δημήτρης (Καμαρωτός) δουλεύουν με ένα προβλέψιμο τρόπο.
«Δεν ξεκινάμε ποτέ μια παραγωγή όπου εγώ λέω “θα σκηνοθετήσω έτσι” και ο Δημήτρης λέει “θα βάλω αυτούς τους ήχους” ξεκαθαρίζει ο πρώτος. «Δεν μου αρκεί να συνθέσω ένα ωραίο κομμάτι για πιάνο και να πω στο σκηνοθέτη “ορίστε πάρτο”, ούτε να συμμετέχω σε μια παράσταση στην οποία θα σπείρω σκόρπιους ήχους» λέει ο δεύτερος. Σε άλλη περίπτωση αυτό θα είχε δημιουργήσει εμπλοκή από την πρώτη στιγμή. Εδώ όμως μοιάζει να είναι το ζωοποιό στοιχείο της δουλειάς τους. Ο ένας τροφοδοτεί τον άλλο με έμπνευση, σχεδόν σαν να είναι αναπόσπαστο κομμάτι της.
Δημήτρης Καραντζάς: Στο τέλος χάνεται μέσα στο κεφάλι μου από που μπορεί να προέκυψε μια ιδέα. Παίρνω κάτι δικό του, εκείνος κάτι δικό μου κι όλο αυτό λέγεται μάλλον έμπνευση
Δημήτρης Καμαρωτός
Ο Δημήτρης Καμαρωτός δίνει από την πρώτη στιγμή το παρών στην πρόβα του Καραντζά. Έχει την ελευθερία να μελετάει την δραματουργία, να εμπλέκεται ενεργά σε αυτήν, να προτείνει. Στο παρελθόν βεβαίως υπήρχαν σκηνοθέτες που δεν ενέκριναν την στάση του. «Με καλούσαν να δουλέψουμε μαζί γιατί τους άρεσε η μουσική μου, όμως η συνεργασία κατέληγε σε αποτυχία γιατί δεν καταλάβαιναν πως το κλειδί βρισκόταν στην τόλμη να ανοίξουν την δραματουργία» σημειώνει. Αυτός ο σκηνοθέτης όμως ήρθε για να επιβεβαιώσει την εξαίρεση. «Από τις πρώτες συναντήσεις μας, μέχρι τις πρόβες και την παραμονή της πρεμιέρας ξεκινάει μια αλληλεπίδραση – με την πιθανότητα πάντα να καταργηθούν κάποια πράγματα» λέει ο Δημήτρης Καραντζάς. «Στο τέλος χάνεται μέσα στο κεφάλι μου από που μπορεί να προέκυψε μια ιδέα. Κάποια πράγματα, πάνε τόσο μαζί, παίρνω κάτι δικό του, εκείνος κάτι δικό μου κι όλο αυτό λέγεται, μάλλον, έμπνευση».
Δημήτρης Καμαρωτός: Η συνθήκη της πρόβας είναι σπάνια ήσυχη και ομαλή. Ο Δημήτρης μου δείχνει πως ο μόνος τρόπος για να δημιουργήσεις κάτι είναι η υπομονή και η επιμονή
Μοιραία, αμφότεροι, παρατηρούν κι εκτιμούν τον τρόπο λειτουργίας του άλλου– θεωρώντας εξίσου καταλυτική για τον εαυτό τους την τέχνη που ο καθένας υπηρετεί. Ο μουσικός που έψαχνε ένα χώρο για να φιλοξενήσει την μουσική έκφραση και την βρήκε στο θέατρο. Ο σκηνοθέτης που αξιολογεί τη μουσική σαν μια ανεξήγητη αναγκαιότητα. Καμιά αναρώτηση λοιπόν, γιατί επιδιώκουν να συνεργάζονται σε αυτή τη συχνότητα. Το ενδιαφέρον – ίσως και το αστείο – είναι πως και οι δύο έχουν εντοπίσει ένα κοινό χαρακτηριστικό που αναβαθμίζει την επαγγελματική τους σχέση. Και λέγεται ησυχία. «Αυτό που με ανακουφίζει πολύ όταν βρίσκομαι σε μεγάλη νευρικότητα είναι η παρουσία του Δημήτρη που μου εξασφαλίζει μια μεγαλύτερη ησυχία και ασφάλεια» ομολογεί ο Καραντζάς για να εισπράξει κάτι αντίστοιχο από τον Καμαρωτό. «Η συνθήκη της πρόβας είναι σπάνια ήσυχη και ομαλή – ακόμα και σε σύγκριση με την διαδικασία που ακολουθούν άλλοι σκηνοθέτες με, επίσης, εξαιρετικό παραστατικό αποτέλεσμα. Ο Δημήτρης μπορεί να έχει την εσωτερική αγωνία του αλλά δεν την καταθέτει ποτέ στους άλλους. Μου δείχνει πως ο μόνος τρόπος για να δημιουργήσεις κάτι είναι η υπομονή και η επιμονή».
Τα Κύματα της Βιρτζίνια Γουλφ
Η πιο πρόσφατη “παραδομένη” δουλειά τους (αφού έρχεται και το ανέβασμα του «Οταν ξυπνήσουν οι νεκροί» στο Θέατρο Τέχνης) είναι τα «Κύματα», το ποιητικό άσμα της Βιρτζίνια Γουλφ που ανεβαίνει στην Εφηβική Σκηνή της Στέγης. Για κάποιο λόγο, αυτή μοιάζει να είναι και η πιο προσωπική τους συνεργασία – ίσως γιατί η αξία της φιλίας υμνείται εδώ με χίλιους τρόπους. Και γιατί δεν υπάρχει πιο εγγυημένος τρόπος για να μάθουμε τους εαυτούς μας παρά μέσα από τους άλλους. «Φυσικά, ακόμα και με την τριβή παράγεται θερμότητα. Θέλω να πω, ότι η φιλία είναι χημική αντίδραση» συμφωνεί παρασυρμένος από την ποιητική ορμή της Γουλφ, ο Δημήτρης Καμαρωτός.
Παύει να είναι σύμπτωση που και ο Δημήτρης Καραντζάς αναφέρεται στα «Κύματα» με μια λέξη: Θέρμη. «Μα δεν μπορείς να το δεις αλλιώς, να μείνεις αμέτοχος σε αυτό. Με πολύ λεπτό αλλά οξύ τρόπο, η Γουλφ αγγίζει όλες τις εκφάνσεις της ύπαρξης. Και παρότι σκάβει ως τα τρίσβαθα της απελπισίας, το κείμενο της δεν κρύβει απαισιοδοξία, παρά μια τεράστια προσπάθεια συμφιλίωσης με τα “μεγάλα”, τη ζωή και το θάνατο».