Το Τέταρτο Κουδούνι: Του Φαμπρ η φάμπρικα… ή Έγκλημα χωρίς τιμωρία

Εγώ, πάντως, την είδα την παράσταση καθώς ασχολούμαι με τη «δυμοτική». Και, συγκινημένος, θυμήθηκα πότε «πρωτοδιάβασα» – ή μάλλον πότε πρωτογνώρισα…- το έργο και, γενικώς, τον Ντοστογιέφσκι: παις ων εν τοις «Κλασικοίς Εικονογραφημένοις» της «Ατλαντίδος». Διότι η παράσταση τα «Κλασικά Εικονογραφημένα» ανακαλεί… Με σκηνικά της Έρσης Δρίνη που θυμίζουν Καραγκιόζη -δεξιά το σαράι, αριστερά η καλύβα του Καραγκιόζη-, μόνο που ο μπερντές έχει στηθεί πίσω, φόντο, με κάτι πετρουπολίτικους(;) τρούλους.

Τώρα γιατί ο Σωτήρης Χατζάκης επέλεξε για την παράστασή του την -εκ του γαλικού προφανώς- και εις βυζαντινίζουσαν καθαρεύουσαν -1889 ήταν, βλέπετε, που την έκανε…- του Αλέξανδρου Παπαδιαμάντη; Άβυσσος η ψυχή του ανθρώπου… «Λόγω γλώσσας και λόγω τελεστικού πυρήνα, σε περιοχές ιερής πράξης», λέει -στο υπό τον τίτλον «Βίβλος πεπτωκότων αγγέλων» (σ.σ. σώσον Κύριε…) σημείωμά του στο πρόγραμμα. Και δώστου οι μάσκες, και δώστου τα φαντάσματα -αδυναμία τούς έχει ο σκηνοθέτης, και στην «Λωξάντρα» του πηγαινοέρχονταν φαντάσματα στη σκηνή-, και δώστου τα αίματα, κι οι κόκκινες κορδέλες και τα τεντωμένα κόκκινα μπουρνούζια (!), και δώστου κάτι «υπερυψωμένα» καπέλα α λα… Μαγκρίτ (!!!), και δώστου τα καλογεράκια και τα κεράκια -μπαταρίας, με ηλεκτρική φλόγα…

Και δώστου να μιλούν οι ηθοποιοί μια γλώσσα που δε μιλιέται, τεχνητή και που δεν μπορούν και δεν ξέρουν να τη μιλήσουν ούτε ο σκηνοθέτης ξέρει να τους τη διδάξει, και δώστου ν’ ακούω κάτι ελληνικούρες του στιλ «αι σοροί ΗΤΟ καλυμμέναι με αίμα» που να μην ξέρω σε ποιον να τις αποδώσω: στον Παπαδιαμάντη, στο διασκευαστή για το θέατρο Σωτήρη Χατζάκη -διότι ο λόγος που ακούγεται, τελικά, ΔΕΝ είναι του Παπαδιαμάντη, του Σωτήρη Χατζάκη είναι, που εκείνος έκανε τη θεατροποίηση και μετέτρεψε το πεζό σε μυξοκαθαρευουσιάνικους διαλόγους- ή σε σαρδάμ των ηθοποιών;… Έγκλημα. Χωρίς τιμωρία. Και να κουβαλούν τα σχολεία για να γνωρίσουν τον Παπαδιαμάντη…

Κι οι ηθοποιοί, ο σώζων εαυτόν σωθήτω… Κι αν ο Θέμης Πάνου είναι πολύ καλός ως Πορφύριος Πετρόβιτς ή αν η Μελισσάνθη Μάχουτ είναι καλή επιλογή για Σόνια ή αν η Ταμίλα Κουλίεβα πάσχει εκ βαθέων ως Κατερίνα Ιβανόβνα (διατηρώ τη μεταγραφή των ονομάτων στα ελληνικά της εποχής της μετάφρασης, όπως την έχει κάνει ο Παπαδιαμάντης και την έχει κρατήσει ο Χατζάκης), υπάρχουν πολλοί που ατυχούν: υπερβολές, παλιό θέατρο, μούτες όταν σιωπούν επί σκηνής σα για να προσελκύσουν την προσοχή, λάθος τονισμοί, απεγνωσμένες ορθοφωνικές προσπάθειες…

Όσο για τον καινούργιο Γιάννη Νιάρρο, ηθοποιός με προσόντα φαίνεται αλλά είναι τόσο επιφανειακός ο… Ροδίων Ρωμάνοβιτς Ρασκολνικώφ του (άκουγα τα ονόματα κι όλο περίμενα από κάπου να εμφανιστεί κι η Ευαγγελία Παρασκευοπούλου -ή, έστω, το φάντασμά της…) -μια μαγκιά βγάζει κι η καθαρεύουσα στο στόμα του ηχεί σαν τσίχλα που τη μασάει χωρίς να του αρέσει. Περιμένω να τον δω σκηνοθετημένο από άλλο σκηνοθέτη, σε ομιλούμενα ελληνικά.

Διαβάστε περισσότερα στο Τέταρτο Κουδούνι