Status Update: Πάνος Ηλιακόπουλος, σκηνοθέτης
Θεωρεί τον κινηματογράφο “ζωοφόρο σύμπαν”. Μετά από επτά μικρού μήκους ταινίες, δοκιμάζει τις δυνάμεις του στο θεατρικό στίβο που ο ίδιος αποκαλεί “μαραθώνιο” με το έργο “Άκουσε τα κύματα” της Σοφίας Ιόλης Μπούντα στο θέατρο Olvio.
Η σκηνοθεσία είναι το όργανο για να λειτουργήσεις σαν καταλύτης συναισθημάτων από το χαρτί στη δράση. Το θέατρο, το σινεμά ή η τηλεόραση λειτουργούν ως μέσο έκφρασης αυτής της χημικής ένωσης. Για μένα το κάθε εκφραστικό μέσο καλύπτει διαφορετική δημιουργική ανάγκη.
Το θέατρο είναι ένας μαραθώνιος, μια ασταμάτητη πάλη με την πραγματικότητα γιατί τεστάρει τις αντοχές και τις δυνάμεις του. Το θέατρο είναι ένας ζωντανός οργανισμός που γεννιέται στην πρώτη ανάγνωση, μεγαλώνει μέσα από τις πρόβες και ανθίζει και να εξελίσσεται από παράσταση σε παράσταση. Εκεί, ο κάθε σκηνοθέτης παίρνει τεράστια μαθήματα για το πως να επικοινωνεί, να εμπνέει και να κατευθύνει έναν ηθοποιό. Το θέατρο είναι ένα σύμπαν που το ανακαλύπτω σιγά σιγά έχοντας ως εφόδια την φαντασία μου, την ανάγκη για έκφραση και την ζωντανή επαφή με τον θεατή κάθε βράδυ. Είναι πολύ νωρίς για να αποφασίσω ποιο θέατρο με αφορά, αλλά το μόνο σίγουρο είναι ότι θα ήθελα να πειραματιστώ και να αγγίξω και άλλα είδη θεάτρου.
Ο κινηματογράφος για εμένα είναι ένα ζωοφόρο σύμπαν. Η δημιουργία μιας ταινίας είναι ένα πολύπλοκο puzzle με άπειρες συνιστώσες. Η αφήγηση της ιστορίας, η αστικοποίηση του σεναρίου, η ανακάλυψη της αλήθειας του κάθε χαρακτήρα μέσα από κάθε ηθοποιό, η σύνθεση κάδρων, η δημιουργία ατμόσφαιρας, η εύρεση του ρυθμού (και αυτή λίστα δεν τελειώνει ποτέ) είναι κομμάτια της δουλειάς που με γεμίζουν απίστευτα και λατρεύω να κάνω στον κινηματογράφο.
Η διαφορά της τηλεόρασης σε σχέση με τον κινηματογράφο είναι ότι λειτουργεί συνήθως σαν το ραδιόφωνο με τις εικόνες: πρέπει να γνωρίζεις ότι ακόμα και το τηλεοπτικό πρόγραμμα που σε καθηλώνει απευθύνεται σε άτομα που επειδή νοιώθουν οικειότητα στον χώρο τους καθώς και ασφάλεια, αδυνατούν να έχουν 100% την προσοχή τους στραμμένη σε μια οθόνη. Το μυστικό της επιτυχίας της τηλεόρασης είναι να συνδυάσεις όσα έχεις μάθει από τις δύο παραπάνω τέχνες και να λειτουργήσεις με πρόσθεση έντασης αλλά αφαίρεση υπερβολικών αφηγηματικών πειραμάτων που δεν υποβοηθούν την ροή του προγράμματος.
Το έργο “Άκουσε… τα κύματα” είναι μια αλληγορία για τα όρια της ανθρώπινης φύσης και τί συμβαίνει όταν κάποιοι τα ξεπερνάνε.
Η παράσταση καταπιάνεται με τη ζωή 5 τροφίμων ενός ψυχιατρείου που προτιμούν να βρίσκονται μέσα σε αυτό παρά στον έξω κόσμο καθώς ο “κανονικός κόσμος” τους φαντάζει πιο παρανοημένος, περισσότερο ανήθικος. Μέσα από τις σχέσεις τους και τις ιστορίες τους ανακαλύπτουμε πόσο σκληρή μπορεί να είναι η ζωή για έναν στιγματισμένο άνθρωπο με κάποιο ψυχικό νόσημα. Το κείμενο όμως έχει μια εσωτερική αισιοδοξία που πηγάζει από την ίδια την αλληγορία του τίτλου αφού οι “ήρωες-αντιήρωες” όταν ακούσουν τα κύματα που εκπέμπουν οι άνθρωποι γύρω τους μπορούν να βρουν την δύναμη να ονειρευτούν, να ζήσουν, να σωθούν.
Το έργο είναι στημένο έτσι ώστε να μην έχει συγκεκριμένο χώρο και χρόνο. Ο καθένας μπορεί να τοποθετήσει αυτό που βλέπει με την δική του φαντασία σε οποιαδήποτε χώρα και σε οποιαδήποτε σημείο της σύγχρονης παγκόσμιας ιστορίας. Ένας δρόμος με μια στάση λεωφορείου, μια αίθουσα ψυχιατρείου και τα σπίτια των ηρώων μέσα στα οποία βιώνουμε κομβικές αναμνήσεις για τις ζωές τους. Μία μαθηματική ιδιοφυΐα που ούτε η οι δικοί του άνθρωποι δεν αντέχουν το υπέροχο μυαλό του, μια ευαίσθητη κόρη που ποτέ δεν έλαβε την αγάπη και την αποδοχή της μητέρας της όπως την ήθελε, ένας βετεράνος πολέμου που η φρίκη του πολέμου δεν τον εγκατέλειψε ποτέ, ένας υπέρμετρα θρήσκος νεαρός που δεν βρήκε απαντήσεις αλλά πόνο στους κόλπους της και μια γόνος πλούσιας οικογένειας που η έλλειψη πατρικής αγάπης και στοργής την οδήγησε σε υπέρμετρη χρήση ουσιών και αλλαγής σεξουαλικών συντρόφων. Κάθε ένας από αυτούς πάσχει από μία συγκεκριμένη ψυχιατρική πάθηση. Είναι ένα απίθανα εκρηκτικό μείγμα όταν αυτοί οι μοναδικοί χαρακτήρες συγκατοικούν.
Tο έργο αρχικά έμοιαζε με ένα σουρεαλιστικό μη αφηγηματικό κείμενο στη γραμμή του Μπέκετ. Με ιντρίγκαρε. Ήθελα να το ανακαλύψω και να του δώσω θεατρική μορφή και σκηνοθετική ανάγνωση.
Αυτό που μου κέντρισε το ενδιαφέρον στο κείμενο της Σοφίας Ιόλης Μπούντα ήταν η ικανότητα της να μιλάει αφαιρετικά για άκρως προσδιορισμένα συναισθήματα. Σε μια πρώτη ανάγνωση πιστεύεις ότι το κείμενο αιωρείται, αυτό όμως από μόνο του είναι το κλειδί μιας δημιουργικής σκηνοθεσίας: να σου κινητοποιεί την φαντασία και να επαναπροσδιορίζεις την αρχική εικόνα που είχες. Αρχικά έμοιαζε με ένα σουρεαλιστικό μη αφηγηματικό κείμενο στη γραμμή του Μπέκετ. Με ιντρίγκαρε. Ήθελα να το ανακαλύψω και να του δώσω θεατρική μορφή και σκηνοθετική ανάγνωση.
Πάντα δουλεύω συλλογικά αξιοποιώντας την φαντασία και τα θέλω για δημιουργία των συνεργατών μου. Η δυνατότητα να μπορώ να προσεγγίσω αφοσιωμένους και πολυτάλαντους συνεργάτες ήταν ένας σημαντικός παράγοντας στο να θέλω να σκηνοθετήσω αυτό το έργο. Τέλος η απόλυτη εμπιστοσύνη στο όραμα και την σκηνοθετική μου φαντασία που η Σοφία Ιόλη μου έδωσε εξαρχής έπαιξαν πολύ βασικό ρόλο στο να αποφασίσω να ακούσω τα κύματα του έργου.
Το βασικό ερώτημα που τίθεται μέσα από αυτό το έργο είναι κατά πόσο μπορούμε να ακούσουμε τους ανθρώπους γύρω μας. Όταν η εσωτερική μας φωνή (ή και σε μερικές περιπτώσεις κραυγή) εκτεθεί, τότε μπορούμε να κρίνουμε με μεγαλύτερη αυστηρότητα την απάντηση που ήδη γνωρίζουμε αλλά αποφεύγουμε να δώσουμε στον εαυτό μας. Ο διάλογος με τον εαυτό μας είναι αυτό που μας οδηγεί σε ανακωχή με το θυμωμένο παιδί που κρύβουμε μέσα μας.
Μετά την παράσταση θα θελα ο θεατής να φύγει γεμάτος με συναισθήματα και με προβληματισμό. Το ιδανικό θα ήταν όλα όσα τον αγγίξουν να τον οδηγήσουν στο να μπορέσει να κοιτάξει τους ανθρώπους που έχει κοντά του αλλά και τον εαυτό του, όχι με θυμό αλλά με πρόθεση να κατανοήσει όσα κρύβονται πίσω από τα έκρυθμα συναισθήματα του.
