Το Τέταρτο Κουδούνι: Ik ben Belg… ή Μαθαίνοντας κατεπειγόντως φλαμανδικά ή «Μπορεί, όμως, να φταίει κι η μετάφραση» είπα…

Πάνω που βασανιζόμουνα κι ενώ ο υπουργός Πολιτισμού Αριστείδης Μπαλτάς έκανε μια μικρή διάλεξη περί Σπινόζα -καλά, Ολανδός δεν ήτανε αυτός;- συνδέοντάς τον με τον βέλγο καλλιτεχνικό διευθυντή, διάλεξη την οποία δεόντως επαίνεσε, κατόπιν, η κ. Κοσκινά, νάααατος κι ο Γιαν Φαμπρ, ο καλλιτεχνικός διευθυντής, που λέει ο λόγος (ο λόγος του υπουργείου). «Τώρα θα μας τα δώσει τα φώτα του» λέω. Εκείνος όμως μας άλλαξε τα δικά μας τα φώτα: «Εγώ δεν είμαι καλλιτεχνικός διευθυντής, είμαι curator» δηλώνει -«έφορος» το μεταφράζει στα ακουστικά η διερμηνέας…- κι εξηγεί γιατί δεν είναι και δε θέλει να ’ναι καλλιτεχνικός διευθυντής -επειδή είναι καλλιτέχνης και δεν έχει τα προσόντα, λέει. Δεν καταλαβαίνω καλά τι εννοεί -ή μάλλον τι εννοεί το υπουργείο-, «μπορεί, όμως, να φταίει κι η μετάφραση» είπα, αλλά, πριν κάνω μεγαλύτερη προσπάθεια να καταλάβω ,απανωτά μας ανακοινώνει ότι το «Ελληνικό Φεστιβάλ» που ’ναι γραμμένο φαρδιά-πλατιά σε μια οθόνη από πάνω του -δεν πρόκαναν να το αλλάξουν ή δεν ήξεραν;- δε θα ’ναι πια «Ελληνικό Φεστιβάλ» αλλά «Διεθνές Φεστιβάλ Αθηνών και Επιδαύρου».

Επειδή δεν ξέρει ο άνθρωπος ελληνικά, προφανώς δεν κατάλαβε -«μπορεί, όμως, να φταίει κι η μετάφραση» είπα- ότι ο χαρακτηρισμός «Ελληνικό» δεν αναφέρεται στις εκδηλώσεις του, που, εξήντα χρόνια τώρα, ειδικά τα τελευταία, δεν ήταν μόνο ελληνικές ήταν και διεθνείς, αλλά επιθετικός προσδιορισμός ως προς τη χώρα που διεξάγεται είναι.

Μετά μας είπε ανάκατα αυτά τα μπερδεμένα θεωρητικά του ντοσιέ κι αυτό που κατάλαβα είναι -«μπορεί, όμως, να φταίει κι η μετάφραση» είπα– πως ο πρώτος χρόνος, απ’ τους τέσσερις της θητείας του -ως καλλιτεχνικού διευθυντή που δε θέλει να τον λένε έτσι αλλά ψήφισαν και τροπολογία στην Βουλή για να δημιουργηθεί η θέση- θα ’ναι ένα αφιέρωμα στο Βέλγιο, την πατρίδα του. Χωρίς έλληνες καλλιτέχνες. Τα επόμενα δυο θα ’χουν «διεθνή προσανατολισμό» με «τουλάχιστον το ένα τρίτο απ’ τους καλλιτέχνες να ’ναι Έλληνες» ενώ η… τετραλογία του θα κλείσει με τη θεματική «Ελληνικό Matrix» με έλληνες καλλιτέχνες «να έχουν κεντρική θέση». Όσο για την Επίδαυρο, μόκο…

Όταν ρωτήθηκε αν το -τέως- «Ελληνικό Φεστιβάλ» έχει ξεχρεώσει όσους χρωστούσε -όχι γιατί έκανε «σπατάλες» ο Λούκος, αλλά γιατί το ΥΠΠΟΑ δεν έχει ακόμα δώσει τα, εντός του εγκεκριμένου προϋπολογισμού, χρήματα…- απάντησε: «Εγώ δεν ξέρω, είμαι απ’ την Βαρκελόνη» -έχει χιούμορ και αμεσότητα και είναι επικοινωνιακός- ξεχνώντας, όμως, πως σε συνέντευξή του είχε πει ότι δε θα αναλάβει αν το -τέως- «Ελληνικό Φεστιβάλ» δεν έχει ξεχρεώσει (μπορεί, όμως, να εννοούσε ότι δε θ’ αναλάβει καλλιτεχνικός διευθυντής, γι αυτό ανέλαβε curator). Οπότε παρενέβη ο πρόεδρος του Δου Σου του «Ελληνικού Φεστιβάλ» που θα το φωνάζουμε «Διεθνές Φεστιβάλ Αθηνών και Επιδαύρου», δικηγόρος Γεώργιος Αντωνακόπουλος ο οποίος μας διαβεβαίωσε πως η εξόφληση θα γίνει αμέσως -διαβεβαίωση που όλους μας καθησύχασε.

Ρώτησα μετά κι εγώ ο έρ’μος γι αυτό που ο ένας λέει «καλλιτεχνικός διευθυντής», ο άλλος «curator» πώς ακριβώς το εννοούν, ρώτησα ποιος θα ’ναι, αφού θεσμοθέτησαν θέση καλλιτεχνικού διευθυντή, ο διοικητικός/εκτελεστικός διευθυντής, ρώτησα και ποιος ενέκρινε τις ΗΔΗ ανακοινωθείσες παραστάσεις των δυο κρατικών θεάτρων στην Επίδαυρο και τους έδωσε και ημερομηνίες και, καταλήγοντάς, εξέφρασα την απορία, παραφράζοντας τον παλαιό Καραμανλή, «ποιος κυβερνάει αυτό το Φεστιβάλ;». Ο Γιαν Φαμπρ κάτι αόριστα είπε που δεν τα κατάλαβα -«μπορεί, όμως, να φταίει κι η μετάφραση» είπα- και μετά πήρε το λόγο ο προαναφερθείς δικηγόρος, πρόεδρος του Δ.Σ., που διευκρίνισε (;) πως καμιά σημασία δεν έχει αν θ’ αποκαλούμε τον Γιαν Φαμπρ «curator» ή «καλλιτεχνικό διευθυντή» -«τότε, γιατί έγινε τόσος κόπος και ψηφίστηκε ολόκληρη τροπολογία» σκέφτηκα εγώ- και πως για τα διοικητικά θα υπογράφει το Δ.Σ. «Έγινα σαφής;» ρώτησε. Δεν έγινε. Αλλά τι να πω εγώ; Δε μπορούσαμε και ν’ ανοίξουμε διάλογο. Μετά έπεσε, συμβολικά, και μια διαφάνεια με την –πολυπολιτισμική- Εθνική ομάδα ποδοσφαίρου του Βελγίου, κάτι είπε κι ο παρών, λόγω φιλίας, προφανώς, με τον ΥΠΠΟΑ, Γιώργος Βέλτσος -χωρίς μετάφραση- και μπερδεύτηκα ακόμα περισσότερο -την έχασα την μπάλα.

Μετά έφυγα και πήγα σπίτι μου και μελέτησα επισταμένως τον «ενημερωτικό φάκελο δημοσιογράφων» αλλά πάλι δεν κατάλαβα πολλά -άλλα έλεγε ο ένας, άλλα ο άλλος, άλλα γράφανε εδώ, άλλα εκεί… «Είναι εκ του προχείρου και εντελώς τσαπατσούλικος» σκέφτηκα. Ή «μπορεί, όμως, να φταίει κι η μετάφραση» είπα. Και τότε το αποφάσισα: άρχισα κατεπειγόντως να μαθαίνω φλαμανδικά (Η πρώτη, πάνω, φωτό, της Εύης Φυλακτού).

Αν θα γινόμουν σοβαρός -μολονότι, μέσα στην περιρρέουσα φαιδρότητα, σοβαρά μου φαίνονται κι αυτά που ’γραψα όπως τα ’γραψα, θα ’λεγα ότι γι αυτό το εγωκεντρικό φεστιβαλικό πρότζεκτ, όπως λέμε, που με Φαμπρ ξεκινάει και σε Φαμπρ τελειώνει, με καμιά εκατονταριά και βάλε αναφορές στ’ όνομά του στις 20 σελίδες του φακέλου -έως και για «εγκαίνια της έκθεσης με την παρουσία του Γιαν Φαμπρ» διάβασα (!) ενώ λείπουν τα βασικά, τελικά, δε φταίει ο ίδιος.

Οι ανίδεοι που έσπευσαν να υιοθετήσουν την ιδέα να τον καλέσουν για να μας ρίξουν στάχτη στα μάτια μετά τη δια κιτρίνων μεθόδων εκπαραθύρωση του Γιώργου Λούκου, που μηχανεύτηκαν, και τη σωρεία των αντιδράσεων που αυτή προκάλεσε, ως ανίδεοι, τίποτα δεν προσυζήτησαν με τον καλλιτέχνη -για το πώς αντιλαμβάνεται το όλο πράγμα. Και τώρα έχουν διορίσει τους αντ’ αυτών -όπου χάνει η μάνα το παιδί και το παιδί τη μάνα- για να βγάλουν τα κάστανα απ’ τη φωτιά. Αλλά μου φαίνεται πως, τελικά, μαζί τους θα καούν κι οι ίδιοι. Διότι -για να παραφράσω και πάλι- είναι πολλές οι γκάφες Άρη… Πολλές και μεγάλες. Και αλλεπάλληλες.

Διαβάστε περισσότερα στο Τέταρτο Κουδούνι