Ο τρίτος άνθρωπος: Τρεις παραστάσεις για την προδοσία, την απιστία, το καταπιεσμένο πάθος

Ένα θέμα τόσο διαρκές στην ανθρώπινη συμπεριφορά, δεν θα μπορούσε να απουσιάζει από τα θεατρικά κείμενα, που αυτό ακριβώς αφουγκράζονται: τις ανθρώπινες συμπεριφορές. Και με άξονα αυτές τις συμπεριφορές του έρωτα, οι θεατρικοί συγγραφείς ανιχνεύουν και άλλου είδους συμπεριφορές, άλλου είδους καταστάσεις, καταγράφοντας τις κοινωνικές συνθήκες της εποχής που περιγράφουν.

Αυτή την περίοδο συμπίπτει να παρουσιάζονται τρία θεατρικά κείμενα που καταπιάνονται, είτε άμεσα είτε έμμεσα, με αυτό το θέμα.

«Το Kουκλόσπιτο» του Ερρίκου Ίψεν, «Η Δεσποινίς Τζούλια» του Αύγουστου Στρίντμπεργκ και η «Προδοσία» του Χάρολντ Πίντερ έχουν στο κεντρικό τους κάδρο ζευγάρια που βιώνουν είτε μια παράλληλη σχέση εντός γάμου, είτε μια μοιχεία, είτε αντιμετωπίζουν ένα καταπιεσμένο και κρυφό πάθος. Ρωτήσαμε τους σκηνοθέτες των τριών παραστάσεων να μας πουν τι διαβάζουν οι ίδιοι στις παραστάσεις που σκηνοθετούν, σ’ αυτό ακριβώς το σημείο.

Ο Γιώργος Σκεύας, η Λιλλή Μελεμέ και ο Γιάννης Μόσχος απαντούν στο monopoli.gr:

Στο Δημοτικό Θέατρο του Πειραιά, ο Γιάννης Μόσχος επιλέγει ένα σύγχρονο έργο, την «Προδοσία» του Χάρολντ Πίντερ, που βάζει στο μικροσκόπιο τις συμπεριφορές των ανθρώπων που επιλέγουν να ζήσουν μια παράλληλη σχέση εντός γάμου. «Όλοι προδίδουν όλους. Ένα πλέγμα προδοσιών διατρέχει το έργο: προδοσία της συζυγικής πίστης, της φιλίας, της εμπιστοσύνης, της αλήθειας, των νεανικών ιδανικών», λέει ο Γιάννης Μόσχος. «Αλλά κυρίως αλλού πιστεύω αναφέρεται ο τίτλος του: στην προδοσία που επιφυλάσσει ο χρόνος για τον καθένα από εμάς, στο πώς ο χρόνος διαβρώνει αυτό που είμαστε, πώς αλλάζει -χωρίς να το συνειδητοποιούμε- τα πιστεύω μας, τα ιδανικά μας, τα αισθήματά μας. Ο Πίντερ με την “ανάποδη” χρονολογική σειρά που χρησιμοποιεί -το έργο ταξιδεύει από το παρόν προς το παρελθόν- μας αποκαλύπτει, με σκωπτικό και καυστικό τρόπο, το πόσες πολλές εκδοχές του εαυτού μας υπάρχουν σπαρμένες μέσα στον χρόνο. Μια διαρκής προδοσία του ίδιου μας του εαυτού», συμπληρώνει.

_{Η «Προδοσία» παρουσιάζεται στο Δημοτικό Θέατρο του Πειραιά κάθε Σάββατο στις 6μ.μ., και Κυριακή, Δευτέρα και Τρίτη στις 9.30μ.μ. Πρωταγωνιστούν Γιώργος Γλάστρας, Μαρία Σκουλά, Νίκος Ψαρράς.}

Για την έντονη προσωπικότητα και τη δυνατή σχέση της Νόρας με τον σύζυγό της Τόρβαλντ στο «Κουκλόσπιτο» μιλάει ο Γιώργος Σκεύας «Εξαρτάται κανείς πώς βλέπει το ζήτημα της ύπαρξης της Νόρας, και σε ποιο τρίγωνο την εντάσσει. Υπάρχουν διάφορα τρίγωνα και η μία πλευρά του τριγώνου είναι η Νόρα», λέει ο σκηνοθέτης της παράστασης που έχει ήδη γοητεύσει το κοινό.

Και συνεχίζει: «Μ’ ενδιέφερε το δίπολο Νόρας-Τόρβάλντ, ήθελα να διερευνήσω αυτή τη σχέση του ζευγαριού και το τρομερό στον Ιψεν είναι ότι η Νόρα φεύγει στο τέλος, όχι εξαιτίας του έρωτα, κι αυτό το θεωρώ μεγαλοφυές. Φεύγει για να βρει για πρώτη φορά τον εαυτό της. Δημιουργείται μια νέα συνθήκη, και είναι τόσο ολικό αυτό που της συμβαίνει και δεν μπορεί παρά να πράξει αυτό. Μια φυγή μέσα στο σκοτάδι που είναι και φως απόλυτο. Είναι απόλυτος έρωτας αυτός που αισθάνεται η Νόρα με τον Τόρβαλντ και το αντίστροφο. Στο τέλος του έργου είναι δύο σώματα σε ένα, που πρέπει να αποκολληθούν. Κι αυτός ο πόνος είναι τρομερός. Είναι πολύ βαθιά εξάρτηση των δύο αυτών προσώπων. Σε κάνει να πιστεύεις στη δύναμη του έρωτα αυτό το έργο. Ο Τόρβαλντ την αγαπούσε βαθιά, με τον τρόπο του, και δεν ήξερε τι χάνει. Όσο για τον γιατρό, εξαρχής τον συνέδεα με τον Τσέχωφ, από τη στιγμή που άρχισα να δουλεύω τη μετάφραση. Τι θα έλεγε ο Τσέχωφ, που παρακολουθούσε τον Ιψεν πάρα πολύ, πώς θα αισθάνθηκε; Σίγουρα είδε μια εικόνα του εαυτού του. Ο έρωτας του γιατρού έχει κάτι τόσο βαθιά μοιραίο και απελπισμένο… Ζει μέσω της Νόρας. Πηγαίνει κάθε μέρα στο σπίτι για να ζήσει. Οταν το όριο όμως πάει να ξεπεραστεί, δεν μπορεί να το αντέξει, και γι’ αυτό κάνει πίσω. Ο γιατρός, μέσω της Νόρας, ρουφάει τη ζωή. Γιατί ζει με το θάνατο από την πρώτη στιγμή που κατάλαβε τον εαυτό του. Προσέξατε ότι το ραβδί του έχει μια νεκροκεφαλή; Είναι ένας άνθρωπος που ζει με την ιδέα του θανάτου…», λέειο Γιώργος Σκεύας.

_{Το «Κουκλόσπιτο» παίζεται από τις 3 Φεβρουαρίου στο Θέατρο της Οδού Κυκλάδων Τετάρτη και Κυριακή στις 8μ.μ. και Πέμπτη, Παρασκευή και Σάββατο στις 9μ.μ. Η παράσταση θα συνεχιστεί για δύο εβδομάδες μετά το Πάσχα, περίπου μέχρι τα μέσα Μαΐου. Στο ρόλο της Νόρας η Αμαλία Μουτούση και στο ρόλο του Τόρβαλντ, ο Αρης Λεμπεσόπουλος.}

Στο έργο του Αύγουστου Στριντμπεργκ «Δεσποινίς Τζούλια» η σύγκρουση δεν είναι μόνο ερωτική. Συμβολίζει πολλές και διαφορετικές συγκρούσεις, κοινωνικές, ταξικές… Η σκηνοθέτιδα της παράστασης, Λιλλή Μελεμέ εντοπίζει όμως κι άλλες πτυχές: «Στο έργο δεν θα έλεγες ότι το κυρίαρχο είναι το ερωτικό τρίγωνο, γιατί υπάρχουν τρεις που εμπλέκονται με ερωτική σχέση. Υπάρχει αυτό, αλλά δεν είναι το κυρίαρχο, όσο είναι, κυρίως, στη μάχη αρσενικού/θηλυκού, ισχυρού/ανίσχυρου. Είναι ένα παιγνίδι αποπλάνησης, φλερτ και γιορτής και καταλήγει σ’ ένα σημείο υπέρτατου εξευτελισμού, όταν πέφτουν οι μάσκες, και οι δύο αποδεικνύονται κατώτεροι των περιστάσεων. Η Κριστίν, το τρίτο πρόσωπο είναι αυτή που έχει τον ρόλο του παρατηρητή, και όταν μαθαίνει την αλήθεια κάνει μια πολύ συγκεκριμένη πρόταση στον Ζαν (γάμο κ.λπ.). Το τρίτο πρόσωπο λειτουργεί περισσότερο περιφερειακά, ξέρει τα πάντα, κάνει συνειδητή επιλογή ζωής, όταν η πρότασή της δεν γίνεται αποδεκτή τραβάει το δρόμο της και είναι η μόνη που θα επιβιώσει, σ’ έναν κόσμο που αλλάζει διαρκώς. Είμαστε τέλος 19ου αι. Η Κριστίν θα συμβιβαστεί, θα προσαρμοστεί, θ’ αλλάξει. Επιλέγει να τα καταπιεί, κι αυτό έχει και μια μνησικακία. Το γεγονός ότι ξέρει και παρ’ όλα αυτά του κάνει πρόταση γάμου, σημαίνει ότι κρατάει κι έναν άσσο στο μανίκι. Αν γινόταν αυτός ο γάμος, η Κριστίν θα του το κρατούσε, κι αυτό είναι μέσα στα πλαίσια της ανθρώπινης συμπεριφοράς, αλλά όταν συμβαίνει είναι τόσο θλιβερή».

_{Η παράσταση «Δεσποινίς Τζούλια» παρουσιάζεται στο Νέο Θέατρο Βασιλάκου την Πέμπτη και την Κυριακή 9.15μ.μ. Και το Σάββατο στις 7μ.μ. Τελευταία παράσταση την Κυριακή 10 Απριλίου. Παίζουν: Μαρία Κίτσου, Ορέστης Τζιόβας, Αμαλία Αρσένη.}