Η Γεωργία Μαυραγάνη μας συστήνει τους 4 μαθητές των «Αναστατώσεων του Οικότροφου Τέρλες»
Η Γεωργία Μαυραγάνη σκηνοθετεί 4 νέους ηθοποιούς στην αγαπημένη μας παράσταση της σεζόν, μια καθηλωτική καθήζηση στα σκοτεινά βάθη της ανθρώπινης ψυχής. Είχαμε την τιμή να μιλήσουμε μαζί της για τους 4 ιδιαίτερους χαρακτήρες του μυθιστορήματος του Ρόμπερτ Μούζιλ και τη δουλειά που έκανε με κάθε ένα ηθοποιό χωριστά για αυτό το ανέβασμα.Πηγή: Gkoultoura
Σ’ ένα στρατιωτικό οικοτροφείο της Αυστροουγγαρίας οι νεαροί οικότροφοι θα «συλλάβουν» τον συμμαθητή τους να κλέβει. Δεν θα τον παραδώσουν όμως για να τιμωρηθεί αλλά αντίθετα θα βρουν την ευκαιρία να τον «χρησιμοποιήσουν ως όργανο» ξεσπώντας πάνω του -σχεδόν-ασυνείδητα όλη τους την καταπιεσμένη ορμή και σεξουαλικότητα.
Μπορείς να μας συστήσεις τους τέσσερις κεντρικούς ήρωες της ιστορίας;
Και οι τέσσερις είναι παιδία κάλων οικογενειών και οι τέσσερις είναι συγχυσμένοι και καταπιεσμένοι και οι τέσσερις βρίσκονται σε μια συνθήκη βίαιης ανωνυμίας (ένα στρατιωτικό οικοτροφείο) και προσπαθούν ο καθένας με τον τρόπο του να επιβιώσουν μεσα σε αυτό. Και οι τέσσερις νιώθουν το σαρωτικό ξύπνημα της εφηβείας.
Ο Μπάινεμπερκ (Βασίλης Σαφός) έρχεται από μία στρατιωτική οικογένεια προσπαθεί να οχυρωθεί πίσω από τις αμάσητες θεωρίες του Πατέρα του. Με το που πέφτει στα χέρια του ο Μπαζίνι γνωρίζει χωρίς να το αντιλαμβάνεται απόλυτα τη σκοτεινή ηδονή της βίας και του βασανισμού. «Τακτοποιεί» μέσα του τις πράξεις του χωρίζοντας τους ανθρώπους σε κατηγορίες ανώτερων και κατώτερων. Ότι κάνει απευθύνεται ασυνείδητα στον πατέρα του. Με τον Βασίλη διερευνήσαμε πολύ αυτό το θέμα. Προσπαθήσαμε ν’ αναδείξουμε χωρίς να κρίνουμε αυτή την πλευρά του ψάχνοντας μέσα μας τη δική μας εκδοχή του.
Ράιτινγκ
Ο Ράιτινγκ (Μπλεριμ Δαμπιράι) είναι φαινομενικά πιο βίαιος και απότομος. Έχει πάνω του το βάρος των προσδοκιών της Μητέρας του (ο πατέρας τους έχει εγκαταλείψει) χρησιμοποιεί την πονηριά του για να επιβιώσει και να επιβληθεί στη σχολή. Με τον Μπλερίμ σκύψαμε πάνω στην ασυνείδητη ανάγκη του για τρυφερότητα.
Τέρλες
Ο Τέρλες (Βαγγέλης Αμπαζής) περιγράφεται διεξοδικά στο βιβλίο παρόλα αυτά είναι πολύπλοκος χαρακτήρας καθώς κουβάλα και όλες τις εκ των υστέρων διαπιστώσεις του Μούζιλ. Μοιάζει να βουλιάζει μέσα σε μια θάλασσα αισθημάτων και ονειροπολήσεων. Μέσα του γίνεται μια μάχη αν και φαινομενικά δείχνει αδιάφορος. Βιώνει το κάθετι στο τέρμα του αλλά δύσκολα εκφράζεται. Εγκλωβίζεται στην αυτό παρατήρησή του. Και είναι τόσο δειλός όσο όλοι μας. Είναι ένας «σοβαρός» αστός που όταν χρειαστεί θα θυμηθεί να κρατήσει τα προσχήματα. Με τον Βαγγέλη προσπαθήσαμε να αναδείξουμε την ένταση αλλά και τον φόβο που νιώθει για τον έρωτα που ο Μπαζίνι του ξυπνά.
Μπαζίνι
Ο Μπαζίνι (Γρηγόρης Μπαλλάς) δεν είναι μόνο θύμα. Βρίσκεται σε αυτή τη θέση άθελα του καθώς στην προσπάθεια του να επιβιώσει στη σχολή μοιάζει να προσφέρει τον εαυτό του χωρίς να αντιλαμβάνεται τις μετέπειτα συνέπειες κι αυτό τον κάνει να μοιάζει φαινομενικά κουτός ενώ είναι ακριβώς το αντίθετο. Με το Γρηγόρη ψάξαμε πολύ το τι τον κάνει να υπομένει αυτή την ιστορία αλλά και την όποια ικανοποίηση παίρνει μέσα από αυτή.
Θέλω να σας πω πως είμαι πολύ τυχερή που συνεργάζομαι με αυτούς τους ηθοποιούς. Αγαπούν πραγματικά τη δουλειά τους και στις πρόβες δεν δίστασαν καθόλου να εκτεθούν και να ανοιχτούν. Είμαι πραγματικά πολύ τυχερή και ευγνώμων.
Στην παράσταση σου κρατάς τη φόρμα της λογοτεχνικής αφήγησης αντί για μια άμεση δραματοποίηση. Είναι με κάποιο τρόπο ο Μούζιλ, ο αφηγητής, άλλος ένας χαρακτήρας στην παράσταση;
Ναι ακριβώς Ο Μούζιλ είναι ένας επιπλέον χαρακτήρας στην παράσταση –όπως και στο βιβλίο- και για μένα αυτή ήταν η βασική η πρόκληση: να καταφέρω να υπάρξει από σκηνής. Τα όσα διαπιστώνει και εκφέρει μέσα στο βιβλίο είναι και ο βασικός λόγος που θέλησα να το ανεβάσω. Γι’ αυτό ούτε που μου πέρασε από το μυαλό να δραματοποιήσω το βιβλίο με άλλο τρόπο. Αντιθέτως αν είχα επιπλέον γνώση και ικανότητες θα πρόσθετα ίσως και κάποια περισσότερα αποσπάσματα από την οπτική του. Η αφοπλιστική ειλικρίνεια και ακρίβεια του και όχι τόσο η υπόθεση η ίδια είναι το ιδιαίτερο σε αυτό το βιβλίο και ελπίζω και στη παράσταση. Άλλωστε πάντα προσπαθώ να διερευνώ τις αντοχές και τα περιθώρια της θεατρικής μηχανής. Είναι το αγαπημένο μου παιχνίδι.
Στη δραματοποίηση ενός μυθιστορήματος υπάρχει ένα τεράστιο ποσοστό «πληροφορίας» το οποίο αναγκαστηκά αφαιρείς για να πεις την ιστορία που εσύ θέλεις στο θέατρο… Τι γνώμονα είχες;
Αρχικά προσπάθησα να δώσω τις απαραίτητες για την κατανόηση του τι συμβαίνει πληροφορίες (ποιος πότε που). Έπειτα κράτησα την υπόθεση Μπαζίνι δίνοντας βάση στο πως ο κάθε ήρωας προσπάθησε να τον χρησιμοποιήσει αλλά και τι αποκαλύπτει αυτή τους η ενέργεια για τον βαθύτερο κόσμο τους.
Η ιστορία του Τέρλες είναι ένα σκληρό ψυχολογικό θρίλερ, μια πολιτική αλληγορία ή μια ερωτική/ρομαντική ιστορία;
Ο Μούζιλ είναι μια ιδιάζουσα περίπτωση συγγραφέα. Δεν είναι αυτό που λέμε «μονοθεματικός» θέλει να αρθρώσει με απόλυτη ακρίβεια και ειλικρίνεια τα πάντα που συνέβησαν σε αυτή την ιστορία συμπεριλαμβάνοντας και τις εκ των υστέρων διαπιστώσεις και σκέψεις του ίδιου γι’ αυτή. Για μένα το κλειδί βρίσκεται στην ερωτική αφήγηση και ιστορία. Ο τρόπος που βιώνει ο κάθε ήρωας τον «πόθο» του καθώς επίσης και το πώς αποφασίζει να τον τακτοποιήσει μέσα του είναι αποκαλυπτικός σε συμβολικό επίπεδο του τι επακολούθησε στην τότε Ευρώπη. Με αυτή την έννοια για μένα είναι πιο σημαντική και αποκαλυπτική η ερωτική ιστορία. Ό,τι κανείς στον έρωτα κάνεις και στη ζωή σου.
Στην ιστορία του Μούζιλ, πρωταγωνιστής δεν είναι το θύμα του bullying/βιασμού, αλλά ο συμμαθητής του ο οποίος βρίσκεται στη θέση να γίνει ένας από τους θύτες. Γιατί είναι σημαντική αυτή η ανατροπή του Μούζιλ;
Γιατί η πραγματική βία δεν βρίσκεται στο τι παθαίνει Ο ΜΠΑΖΊΝΙ αλλά στο πως ο Τέρλες και οι υπόλοιποι ερμηνεύουν αυτή την ιστορία την ώρα που συμβαίνει αλλά και εκ των υστέρων. Μοιάζει να μας λέει ο συγγραφέας ότι το σημαντικό δεν είναι το τι συνέβαινε εξωτερικά αλλά αυτό που συστηματικά αποκρύπτεται δηλαδή η εσωτερική μάχη και αντίφαση που βιώνει ο Τέρλες και κάθε Τέρλες που παρακολουθεί και συμμετέχει σε μια τέτοια ιστορία. Για να το πω απλά, δεν πρόκειται για ένα ρεαλιστικό νατουραλιστικό δράμα που ο θεατής θα πει “πω πω τι κακά πράγματα συμβαίνουν στον κόσμο” αλλά “πω πω ποιος είναι τελικά αυτός ο άγνωστος που τον αποκαλώ και εαυτό και κάνω και πως τον ξέρω”.
Είναι και ο ίδιος ο Ταίρλες θύμα σε αυτή την ιστορία;
Και οι τέσσερις ήρωες είναι θύματα αυτής της ιστορίας άσχετα πως το χειρίζονται έπειτα. Είναι τέσσερα παιδιά που βρίσκονται σε μια συνθήκη που τους αποκαλύπτει περίτρανα τις πληγές και τις ρωγμές τους ενώ το υπόλοιπο περιβάλλον απαιτεί από αυτούς να είναι ατσάλινοι. Νιώθουν την καυτή ανάσα της υποκρισίας στο πετσί τους. Τώρα πως το διαχειρίζονται έπειτα αυτό είναι μια άλλη ιστορία.
Πως συμβιβάζεις τις ευάλωτες στιγμές τους με τις κτηνώδεις πράξεις τους;
Είναι παιδιά αυτό σημαίνει ότι έχουν πρώτες αντιδράσεις δεν μπορούν στην πραγματικότητα να κρυφτούν. Τα κίνητρα τους είναι τα ίδια στην ουσία τους. Μιμούνται τα μοτίβα των ενηλίκων.
Σκηνογραφικά, επιλέγεις μια μινιμαλιστική εικόνα με μόνο σκηνικό στοιχείο μια σειρά από λάμπες…
Όλο το βιβλίο είναι γεμάτο από περιγραφές του φωτός. Το σκοτεινό καμαράκι της σχολής οι ημιφωτισμένοι θάλαμοι. Μόλις διάβασε το βιβλίο η Αρτεμις Φλέσσα (σκηνογράφος) είχε αυτή τη λαμπρή και πολύ απλή ιδέα που πραγματικά μου έλυσε τα χέρια και μου υπέδειξε πως θα κινηθώ σκηνικά.
Ο Ρόμπερτ Μούζιλ έγραψε τον «Νεαρό Ταίρλες» το 1906, και θεωρείται οτί προέβλεπε μέσα από το έργο του την ακόλουθη άνοδο του φασισμού στη Γερμανία. Πιστεύεις οτί η τεχνη έχει αυτή τη δυνατότητα πλέον να αφυπνίσει και να προλάβει μια νέα άνοδο του φασισμού;
Η τέχνη έχει τη δύναμη να προβλέπει, δυστυχώς δεν μπορεί να προλάβει.
Στο ταμείο του θεάτρου υπάρχει μια προειδοποίηση για εικόνες και θεματικές που μπορεί να σοκάρουν. Πως γίνεται να σοκάρει ακόμα και σήμερα ένα έργο που γράφτηκε 110 χρόνια πριν, τόσο ώστε να χρειάζεται ειδική σήμανση για το κοινό; Τι λέει αυτό για την κοινωνία μας;
Ότι η τέχνη δεν μπορεί να προλάβει.