Η Δεύτερη Μάνα
Πολυβραβευμένο, εξαίσιο φιλμ της Anna Muylaert, μιας βραζιλιάνας σκηνοθέτιδος η οποία μέσα από μια απλή φαινομενικά ιστορία μιλάει για την οικογένεια, τις ταξικές ανισότητες και την αρχιτεκτονική!
Η Val (Regina Case) αφήνει την κόρη της Jessica στα χέρια της γιαγιάς και πηγαίνει στο Σάο Πάολο για να βρει δουλειά. Εκεί εργάζεται ως οικονόμος σε ένα μεγαλοαστικό σπίτι και ουσιαστικά αναλαμβάνει τη φροντίδα του μικρού γιου της οικογένειας, Fabinho. Δεκατρία χρόνια αργότερα, η Val δέχεται ένα τηλεφώνημα από την κόρη της Jessica (που έχει πολύ καιρο να δει), η οποία της ανακοινώνει ότι πρόκειται να έρθει στο Σάο Πάολο για να δώσει εισαγωγικές εξετάσεις στο πανεπιστήμιο. Οι εργοδότες συμμερίζονται τον ενθουσιασμό της Val, η οποία μένει σε ένα μικρό δωμάτιο του σπιτιού τους και της προτείνουν να φιλοξενήσουν την κόρη της…
«Γιατί θες να σπουδάσεις αρχιτεκτονική;» ρωτούν τα αφεντικά της Val την νεοφερμένη κόρη της, την 17χρονη Jessica. Εκείνη αναφέρει διάφορους λόγους: την ικανότητα της στο σχέδιο, τη δημιουργία, την ομορφιά, τη διακόσμηση. Η τελευταία εξήγηση όμως είναι και η πιο ουσιαστική στο ασχημάτιστο ακόμη κόσμο της νεαρής. Η αρχιτεκτονική ως μέσο κοινωνικών αλλαγών. Αυτό είναι και το θέμα της ταινίας που ξεκινάει ως βραζιλιάνικη σαπουνόπερα (μια μάνα που εγκαταλείπει το παιδί της για να μπορέσει να επιβιώσει είναι σίγουρο στοίχημα για πολύ… κλάμα) αλλά ποτέ δεν γίνεται μελό και μεταμορφώνεται σε κινηματογραφικό επίτευγμα.
Η σκηνοθέτιδα αρχικά βασίζεται σε ένα άψογα γραμμένο σενάριο που τη βοηθάει να προσεγγίσει το θέμα της μεθοδικά – σαν να πρόκειται για αρχιτεκτονικό πρότζεκτ- αποφεύγοντας με δεξιοτεχνία την παγίδα των κλισέ και τις ευκολίες της συγκίνησης. Το δεύτερο ισχυρό όπλο της είναι η παρουσία της καταπληκτικής Regina Case που γίνεται ένα με τον χαρακτήρα της Val. Μια ερμηνεία τόσο αληθινή και τέλεια που πρέπει να διδάσκεται στα εργαστήρια υποκριτικής.
Η ταινία είναι μια φρέσκια, πρωτότυπη και πλούσια σε συναίσθημα και ιδέες δημιουργία, που σχολιάζει με απρόβλεπτα γλυκόπικρο τρόπο όλα τα θέματα που βάζει στο τραπέζι. Η Βραζιλία της ευφάνταστης αρχιτεκτονικής και του σύγχρονου «οικονομικού θαύματος» (οι εργοδότες της Val αντιπροσωπεύουν μια ελίτ εισοδηματιών, φιλότεχνων και μοντέρνων μεγαλοαστών), το αγεφύρωτο χάσμα μεταξύ των κοινωνικών τάξεων, οι διαλυμένοι οικογενειακοί δεσμοί με το εναλλακτικό μοντέλο των δανεισμένων «μανάδων», το καταπιεσμένο σεξουαλικό ένστικτο, το αποικιοκρατικό παρελθόν της χώρας κ.α.
Πριν και πάνω από όλα όμως η ταινία θίγει διεξοδικά και απόλυτα ένα προαιώνιο θέμα: η σχέση μητέρας-παιδιού είναι η βάση στην οποία χτίζονται όλα τα επόμενα «αρχιτεκτονικά» οικοδομήματα της ζωής που ακολουθεί.
Βραβείο Ερμηνείας στο Sundance Film Festival 2015 για την Regina Case και βραβείο Κοινού στο Πανόραμα του Berlin Film Festival 2015.
Κωνσταντίνος Καϊμάκης
