Gkoultoura: Τέλος Σεζόν- 10 παραστάσεις που δεν πρέπει να χάσετε

1. (η σκοτεινή + αδυσώπητη + συγκινητική θεατρική εμπειρία)
 

Οι Αναστατώσεις του Οικότροφου Τέρλες (Τετάρτη και Κυριακή στο Πόρτα έως 24/4)
Σε ένα στρατιωτικό οικοτροφείο της Αυστροουγγαρίας, στην αυγή του 20ου αιώνα, μια παρέα από νεαρά αγόρια «συλλαμβάνουν» έναν συμμαθητή τους να κλέβει και αποφασίζουν να τον εκβιάσουν ώστε να γίνει «σκλάβος» τους. Τον βιάζουν, τον βασανίζουν, τον μηδενίζουν, έτσι ώστε μειώνοντας τον σε μια άφυλη μη-οντότητα να μην χρειάζεται να έρθουν αντιμέτωποι οι ίδιοι με τη σεξουαλικότητα τους που βράζει.

Στο κέντρο της ιστορίας, πρωταγωνιστής: όχι το θύμα, αλλά ένας από τους θύτες: ο νεαρός Τέρλες αντιστέκεται να ακολουθήσει τους φίλους του σε αυτό το βασανιστήριο. Η σκηνοθέτις Γεωργία Μαυραγάνη έχει καταφέρει να συνθέσει μια σειρά από ζωντανές εικόνες, μυστικές βίαιες εξομολογήσεις σε κλειστές κάμαρες φωτισμένες μόνο κάτω από θαμπές λάμπες. Μια αδιστακτη καταβυθιση στο σκοτάδι της εφηβικής σεξουαλικοτητας, με τους τοίχους του Οικότροφειου Αρρενων να σε πνίγουν, μαζί με τις ηθικές εντολές των αρχών του περασμένου αιώνα, της εποχής και κοινωνίας που γέννησε τον φασισμο. Η σημαντικότερη, συναισθηματικά, σε ένταση, σε ειλικρίνεια, σε ευθύτητα, σε ωμότητα, queer παράσταση φέτος – και η πιο αδυσώπητα έντονη θεατρική εμπειρία αυτή τη στιγμή.   

2. (η στόμα-με-στόμα πρωτοποριακή + κωμική επιτυχία)  
Ο Φιλιπ Γκλας Αγοράζει μια Φραντζόλα Ψωμί (Θέατρο 104 έως 19/4)

Τέσσερα μονοπρακτα-ΚΟΜΨΟΤΕΧΝΗΜΑΤΑ από τον Ives (Venus in Furs), το καθένα βασισμένο σε μια παρανοϊκή ιδέα. Τι σκέφτονται οι τρεις μαϊμούδες που είναι κλειδωμένες μέσα σε ένα δωμάτιο με γραφομηχανές, ενώ όλοι έξω τις περιμένουν να γράψουν eventually τον Άμλετ του Σαίξπηρ; Τι κάνει ο Τρότσκι όταν διαβάζει στο λήμμα με το όνομα του στην εγκυκλοπαίδεια ότι θα πεθάνει την επόμενη μέρα από ένα σκεπάρνι στο κεφάλι; Πως θα καταφέρει ένα ζευγάρι να κερδίσει το high score για το πιο τέλειο ραντεβου, με τη βοήθεια ενός buzzer τους αφήνει να γυρίσουν πίσω 3 δευτερόλεπτα και να ξαναδιατυπώσουν κάθε λάθος ατάκα και απάντηση; Και τι ακριβώς συμβαίνει με τον Φίλιπ Γκλας και τη φραντζόλα ψωμί;

Το θέατρο της Σοφίας Μαραθάκη και των Αtonaλ ξεχαρβαλωνει παιχνιδιαρικα τους κανόνες επικοινωνιας-λογου-θεατρου και τους μπερδεύει ξανά δήθεν τυχαία με τρόπο αδιανόητο, διασκεδαστικο, εντυπωσιακό, σαν αριστουργηματικη παρτιτούρα, σαν συμφωνικη ορχήστρα απο ηθοποιούς με όργανα εκφράσεις, κίνηση και συναισθήματα, σαν κονσέρτο σολίστ όπου κάθε νότα είναι λόγος, είναι γελοιοτητα, είναι παράνοια, είναι σκέψη.

3. (η γλυκιά + μελαγχολική κωμωδία)
 

Μπιλ & Λου (Skrow Theater έως 24/4)
Η παράξενη φιλία δια αλληλογραφίας ενός υπέρβαρου σαρανταρη νεοϋορκεζου με Ασπεργκερ, και ενος 8χρονου κοριτσιού στην Αυστραλία με εμμονή στο ζαχαρουχο γάλα – τους οποίους πρωτογνωρισαμε οι γκουλτουροφιλοι στην ταινία clay animation “Mary & Max”‬.

Ενήλικο παραμύθι, γλυκό σαν σοκολάτα, αλλά ταυτόχρονα υποχθονια αστείο, και δυστυχισμενο με έναν λυτρωτικο τρόπο. Ο Μαυρογεωργιου αστειρευτος animated αφηγητης, ο Ιακωβιδης ως Λου μια γκροτεσκα συμπαθητική Ποε-ικη φιγούρα και η Λυδία Τζανουδακη το πιο 8χρονο 8χρονο κοριτσάκι όλων των εποχών, σαν όλα τα 8χρονα κοριτσάκια του κόσμου να ενώθηκαν σε μια κριτική μάζα γλυκυτητας, adorable παιδικής αφέλειας και υπεροχης αβολοσυνης. Γελάσαμε (στόχος πάλι και αναφορά σε όλο το θέατρο), κλαψαμε, νιωσαμε. Θέατρο που χαίρομαι που υπάρχει και πάει καλά. 

4. (η αρχιδάτη + κωμική + ουσιώδης θεατρική ανατροπή που μισήθηκε και αγαπήθηκε εξίσου)  

O Πατέρας (Θέατρο 104 έως 21/4)
Εκεί όπου άλλοι βλέπουν έναν απροσπέλαστο τέταρτο τοίχο προς το κοινό, ο Χατζάκης έχει ήδη πάρει στο χέρι τη βαριοπούλα. Τίποτα δεν παραπλανεί περισσότερο από τον ίδιο τον τίτλο της παράστασης για το τι είναι τελικά. Αποτελεί κι αυτό κομμάτι της σκόπιμης παραπλάνησης που επιθυμεί για το κοινό της παράστασης ο σκηνοθέτης – να έρθουν περιμένοντας όντως ένα κάποιο ανέβασμα του Πατέρα του Στρίντμπεργκ, ώστε να βιώσουν όσα ακολουθήσουν σαν παράβαση πάνω σε ένα αληθινά ανυποψίαστο κοινό.

Έτσι κι αλλιώς, ό,τι και να λεγόταν, δεν θα μπορούσε να σε προϊδεάσει για αυτό το δίωρο παραλήρημα (και σπουδή) πάνω στο τι ακριβώς ήθελε να πει ο Στρίντμπεργκ με τον Πατέρα, ποιος είναι κατάλληλος να τα ανεβάσει σήμερα και γιατί θεωρούν πολλοί από αυτούς απαραίτητη αυτή τη σφιγμένη σοβαροφάνεια απέναντι τους. Αυτό που επικυρώνει είναι πως κάθε οπτική πάνω σε αυτά μπορεί για κάποιο κοινό κάπου να είναι σημαντική και εξίσου έγκυρη.  

5. (η θεατρική περιήγηση + οι εντυπωσιακές διακριτικές ερμηνείες)
 

Η Προδοσία (ΣΚΔΤ Δημοτικό Θέατρο Πειραιά έως 19/4)
Η ροη των σκηνών στο έργο του Πίντερ είναι αντίστροφη χρονολογικά, παρακολουθώντας την ιστορία μιας απιστίας από το τέλος προς την αρχή της. Ξεκινάει με τους δυο πρώην εραστές να συναντιώνται ξανά χρόνια μετά τον χωρισμό τους, προχωράει στον χωρισμό τους, την αποκάλυψη του παρανομου δεσμού, την ερωτική περιπέτεια, και τελειώνει με την αρχή της ερωτικής περιπέτειας.

«Όταν ένας ηθοποιός φεύγει από τον χώρο, πρέπει να σηκωθείτε και να τον ακολουθήσετε». O Γιάννης Μόσχος χρησιμοποιεί τους χώρους του ΔΘΠ έξυπνα για να απλώσει τη δράση του έργου και να ενισχύσει την αίσθηση του “deja vu”. Τα σκηνικά έχουν στηθεί και περιμένουν, άδεια, για να αναβιώσουν σαν αναμνήσεις όταν μπουν σε αυτά οι ηθοποιοί καθώς περπατούν μπροστά χωρικά και πίσω χρονικά. Ένα masterwork ερμηνείας από τους τρεις ηθοποιούς(Σκουλά, Ψαράς, Γλάστρας) σε τέλειο πάντρεμα μεταξύ τους, και masterwork σκηνοθεσίας που υπηρετεί πιστά το κείμενο, τους ηθοποιούς και τον χώρο με σαφές όραμα.    

6. (η κακώς περιορισμένη ως «παιδική» παράσταση που διασκέδασε + εντυπωσίασε όλους)
 

Πιάνω Παπούτσι Πάνω στο Πιάνο (Κυριακή στο Πόρτα έως 24/4)
Μια αριστουργηματικη, μαγική, ενήλικη (και αρκετά queer) εκδοχή της Σταχτοπουτας, με πέντε ηθοποιούς πάνω σε ένα πιάνο και μια Σταχτοπουτα κάτω στις σταχτες, με μοναδική μουσική του Prokofiev, με ευρηματικό καυστικο χιούμορ και φανταστικές σωματικες συνθέσεις, με με με…

Μία από τις καλύτερες παραστάσεις της χρονιάς αυτοπαρουσιαζεται σαν “παιδική”, αλλά είναι ευφανταστα περισσότερα. Ενώ όλα τα παιδικά θέατρα στην Αθήνα είναι επίπεδο πολύχρωμος κλόουν στο πανηγύρι, αυτό εδώ είναι μια ολοκληρωμενη δουλειά που κάνει τους μεγάλους ξανά παιδιά και κάνει τα παιδιά να ερωτευτουν το θέατρο.   

7. (η μέηνστρημ δραματική + κωμική επιτυχία – η μόνη φέτος)  

Ο Θεός της Σφαγής (Θέατρο Αθηνών έως 24/4)
Γιατί να την πληρώνουν πάντα τα λουλούδια; Η πολυβραβευμένη διεθνώς κοινωνική κωμωδία της Γιασμίνα Ρεζά επιστρέφει στην Αθηναϊκή σκηνή με (επιτέλους) ένα all-star cast από τα μεγάλα αστέρια του «σοβαρού» εμπορικού: Γουλιώτη, Μαρκουλάκης, Παπασπηλιόπουλος, Λουκία Μιχαλοπούλου.

Έτσι είναι πως θα έπρεπε να ανεβαίνει αυτό το έργο. Η Γουλιώτη με τη Μιχαλοπούλου έχουν χτίσει πολλαπλά επίπεδα στους χαρακτήρες τους χωρίς να φοβούνται να τσαλακωθούν αλλά και χωρίς να φτηναίνουν το έργο για εύκολη κωμωδία. Η αλλοπροσαλλοσύνη της κατάστασης αρκεί από μόνη της και ο Μαρκουλάκης σαν ρολος και σαν σκηνοθέτης ξέρει καλά τις ισορροπίες εδώ.

8. (το σκληρό + ανθρώπινο θέατρο της αλήθειας γύρω μας που αγνοούμε)
 

Παράσιτα (Θέατρο του Νέου Κόσμου)
Ηρωίνη & Spice Girls. Η Ρόλλυ έχει βγει από τη φυλακή, έχει απεξαρτηθεί και εμφανίζεται στο διαμέρισμα της αδερφής της Πινκ, έγκυος, για να τη στηρίξει στη νέα της προσπάθεια για μια νέα σταθερή αρχή. Η Πινκ όμως είναι μια (αυτό- και αλληλο-) καταστροφική δύναμη που ποτέ δεν συγχώρεσε την μικρή αδερφή της επειδή την παράτησε μόνη της στο ορφανοτροφείο και θα κάνει ό,τι μπορεί, ύπουλα, εξυπνακίστικα, για να την κρατήσει κοντά της στο περιθώριο. Πώς μπορείς να σταθείς στα πόδια σου κουβαλώντας το ασήκωτο βάρος της ύπαρξης ενός δικού σου ανθρώπου;

Το μικρό διαμέρισμα της Πινκ, φτιαγμένο από πεταμένα αφρολέξ, και οι εντυπωσιακοί φωτισμοί και απόκοσμοι ήχοι ανασκαλεύουν τραυματικές μνήμες ή σύγχρονες καταστάσεις δίνουν στο μεδούλι σου αυτή την αίσθηση… μουδιάσματος, και άβολης κοινωνικής συνενοχής. Ανατριχίλας. Πρωταγωνιστούν η Κόρα Καρβούνη και η Ιωάννα Κολλιοπούλου σε δύο γενναία αληθινές ερμηνείες. Συνδυάζοντας το επίπονο δράμα και τους ρεαλιστικούς μαννερισμούς με κοφτερό χιούμορ, χιομοριστικά αθώα ημιμάθεια και παιδικά όνειρα για κόκκινα γοβάκια Πουθένα-Σαν-Στο-Σπίτι, δημιουργούν αληθινούς χαρακτήρες εκεί που έχεις συνηθίσει να νομίζεις πως υπάρχουν μόνο… «ανθρώπινα σκουπίδια». Όσο σκληρές-αληθινές κι αν είναι οι ερμηνείες, ξέρεις -νιώθεις άβολα- πως η αλήθεια έξω είναι ΠΙΟ σκληρή. 

9. (η ποίηση σαν θεατρική εμπειρία)
 

10. Holy Beat (Bios έως 26/4)
Άγιο! Άγιο! Άγιο! Άγιο! Άγιο! Είδα τα καλύτερα ταλέντα της γενιάς μου, να ονειρεύονται, να εκτίθενται, να κάνουν θαύματα – μέσα στην κάπνα, σε υπόγεια και αποθήκες.

Το ποίημα-μανιφέστο της beat generation, το εμβληματικό Ουρλιαχτό (Howl) του Γκίνσμπεργκ, δραματοποιείται στην κεντρική σκηνή του Bios. Η ποίηση, η ανησυχία, η ελπίδα ως άμεση, ζωντανή τέχνη, σαν φυσικό σύμπαν. ένα βρώμικο, καπνερό μπαράκι, στο οποίο εισέρχεσαι, το οποίο νιώθεις στα πόδια σου, στην κομμένη σου ανάσα, ως εμπειρία και βίωμα.

Οι πρώτοι στίχοι στα μικρά τευτεράκια των τριών εκδοχών του ποιητή Γκίνσμπεργκ ταυτίζονται. Ξαφνιάζουν ο ένας τον άλλο, χαίρονται και λυπούνται ξαναανακαλύπτοντας τις λέξεις τους, με νέα ορμή. Είναι μια αργή καύση, με τους πρώτους στίχους να προϊδεάζουν για μια αναμενόμενη ανάγνωση, φτάνοντας όμως στο εμβληματικό Μολώχ, στο Άγιο, Άγιο, Άγιο, στο Ρόκλαντ, κάθε ένας από τους τρεις ηθοποιούς/ποιητές είναι πλέον ηλεκτρισμένος από αυτές τις λέξεις, και είναι μια ενέργεια, ονείρου, ελπίδας, που λες και είναι απτή μέσα στον χώρο.

(αυτή με τον ατέλειωτο*)
 

Κατερίνα (Νέο Θέατρο Βασιλάκου΄έως 26/4)
*Κι όμως μας διαβεβαίωσαν πως όντως τελειώνει η Κατερίνα, και all joking aside, είναι μια αξιόλογη παράσταση που σχολιάστηκε και αγαπήθηκε από το κοινό όσο καμιά άλλη τα τελευταία δυο χρόνια.

Ο Αύγουστος Κορτώ στο «Βιβλίο της Κατερίνας» γράφει έναν μονόλογο από την άποψη της διπολικής μητέρας του, λίγες στιγμές μετά την αυτοκτονία της. Η Κατερίνα έχει μόλις αυτοκτονήσει και αρχίζει να αφηγείται την καταραμένη ζωή της και συνθέτει επί σκηνής, με τη συνοδεία της πρωτότυπης μουσικής του Λόλεκ, την χαοτική πραγματικότητα της ηρωίδας που παλεύει με τη διπολική διαταραχή και γραπώνεται από όποιον μπορεί, με αποτέλεσμα να παρασύρει μια ολόκληρη οικογένεια στη δίνη της αρρώστιας της.

«Ο γιος μου με βρήκε», επαναλαμβάνει ξανά και ξανά σε αμέτρητες βασανιστικές εκδοχές η Λένα Παπαληγούρα. Καμιά μόνη της δεν μπορεί ποτέ να περικλείσει την αβάσταχτη αλήθεια που ουρλιάζουν αυτές ο έξι συλλαβές όταν τις ανταμώνεις τυπωμένες πάνω σε ένα κομμάτι χαρτί, γραμμένες από το ίδιο αυτό παιδί της – όλες μαζί όμως σε βυθίζουν στην απόγνωση. Ο σκηνοθέτης Γιώργος Νανούρης βγάζει την Κατερίνα από το βιβλίο της και προσπαθεί με ένα φακό χειρός να φωτίσει τις πολλές και συχνά αντικρουόμενες πτυχές μιας χαοτικής και βασανισμένης από την αρρώστια της γυναίκας: τους έρωτες της, τα χάπια, τις εκρήξεις βίας και χαράς, τις αποτυχημένες εγκυμοσύνες, τις απόπειρες αυτοκτονίας αλλά κυρίως τον μικρό της Πέτρο και την υπέροχα αληθινή/συγκινητική της αντίδραση όταν μια μέρα εκείνος της εξομολογήθηκε πως γουστάρει τα μπούτια… ενός συμμαθητή του.