Θεατής: “Adolf Hitler – Mein Kampf” από τους Rimini Protokoll στη Στέγη

Οι Rimini Protokoll δύο χρόνια μετά το Situation Rooms επιστρέφουν στη Στέγη με νέα πρόταση. Νέα τόσο ως προς το περιεχόμενο, όσο και από πλευράς θεατρικού χαρακτήρα. Τη φορά αυτή ακουμπούν το ηθικά κυρίως απομονωμένο δίτομο έργο του Αδόλφου Χίτλερ, «ο Αγών μου».

Τακτοποιώντας μια βιβλιοθήκη θα πέσουν πάνω στο βιβλίο και θα στήσουν όχι ακριβώς μια παράσταση, αλλά ένα ντοκιμαντέρ θεατρικά οπτικοποιημένο. Δε θα σταθούν τόσο στο περιεχόμενο του βιβλίου, όσο στον μύθο που το συνοδεύει και το καθιστά, αν και άτυπα απαγορευμένο ακόμα και σήμερα, σε ένα από τα μεγαλύτερα best seller όλων των εποχών.

Δεν στέκονται τόσο στο περιεχόμενο του βιβλίου, όσο στον μύθο που το συνοδεύει και το καθιστά, αν και άτυπα απαγορευμένο ακόμα και σήμερα, σε ένα από τα μεγαλύτερα best seller όλων των εποχών.

Μέσα από παιχνίδι λέξεων -εντυπωσιακό το hitech σκηνικό που ανάλογα προσαρμόζεται- στήνεται μια μεγάλη συζήτηση, πλαισιωμένη από επιχειρήματα, αυτοαναφορικά στοιχεία, μαρτυρίες, μάλιστα κάποιες επικεντρωμένες και σε ελληνικά περιστατικά. Στην κουβέντα αυτή δεν υπάρχει αυστηρή δομή, σημεία φαίνεται να προκύπτουν εκείνη τη στιγμή δίνοντας την αίσθηση αυτοσχεδιασμού. Άλλοτε εμφανίζονται οι αναμνήσεις που αφήνουν τα γεγονότα να μιλήσουν από μόνα τους. Ορισμένες φορές αυτό το συνεχές πισωγύρισμα δημιουργεί θέματα συντονισμού για την εξαγωγή -και δη ασφαλών- συμπερασμάτων. Αλλά και αυτά είναι προσωπική υπόθεση του καθενός, διαφορετικές είναι και οι εκδοχές για τους επί σκηνής, καθώς άλλος μπορεί να θεωρήσει το κείμενο ένα διαχρονικά επικίνδυνο μανιφέστο που ελλοχεύει απειλές ακόμα και σήμερα -γίνονται αναφορές και ταυτίσεις και με τις ιδεολογίες της Χρυσής Αυγής δίνοντας έτσι και μια τοπικότερη διάσταση- ή ως ένα κράμα παράτυπων και παρανοϊκών σκέψεων, πιθανόν και ξεπερασμένων.

Κατά τη διάρκεια επίσης της ανοικτής αυτής συζήτησης-πρό(σ)κλησης τίθενται ερωτήματα για τη λογοτεχνική, ιστορική και πολιτική αξία του γραφήματος-συμβόλου, τον προφητικό του χαρακτήρα, για να καταλήξει σε άλλα πιο θεμελιώδη που αφορούν στην έννοια της λογοκρισίας, στο κατά πόσο η εκάστοτε κοινωνία είναι σε θέση να υψώσει ανάστημα απέναντι στο έργο και να το αντικρούσει ή αντίθετα και να το “αξιοποιήσει” για να δικαιολογήσει (και) σύγχρονες ακόμα ακραίες συμπεριφορές.

Αξιοσημείωτη και η σύνθεση των ατόμων στη σκηνή. Δεν είναι επαγγελματίες ηθοποιοί που θα υποστηρίξουν ρόλους, είναι “ειδήμονες” που με λογικά μόνο επιχειρήματα -απουσιάζει κάθε συναισθηματισμός από το δρώμενο- θα εξηγήσουν τη θέση τους μέσα από ντοκουμέντα, παραδείγματα, συγκεκριμένες αναφορές. Νομικοί και ιστορικοί, ένας συντηρητής χειρογράφων, ένας τυφλός μουσικός παραγωγός, ένας Ισραηλινός και ένας Τούρκος ράπερ συνθέτουν την ιδιότυπη αυτή ομάδα εκπροσωπώντας ο καθένας μια διαφορετική μερίδα “θιγμένου” πληθυσμού.

Η παρέα αυτή μοιάζει έτοιμη να αντιπαρατεθεί στο βιβλίο πρεσβεύοντας ότι η καλύτερη άμυνα είναι η επίθεση. Το ίδιο θα ζητήσει από το κοινό, να τοποθετηθεί σε εκείνη τη λεπτή γραμμή της έμμεσης αντιπαράθεσης για να φτάσει στο αποτέλεσμα, την απομυθοποίηση, την απαλοιφή του φόβου που προκαλεί το διαβόητο έργο. Ένα από τα μελήματά της μάλιστα είναι να αναζητήσει το βιβλίο στη χώρα που βρίσκεται κάθε φορά και να το προσθέσει στην πλούσια συλλογή με τα ποικίλα μεταφράσματά του (λίγες ώρες πριν την πρεμιέρα είχαν βρει και την ελληνική εκδοχή, καταχωνιασμένη σε παλαιοπωλείο στο Μοναστηράκι).

Οι Rimini Protokoll με πυγμή στέλνουν ένα ξεκάθαρο αντιναζιστικό μήνυμα στο ερώτημα πόσο ζυγίζει η ζωή

Όσο και αν φαντάζει προκλητικό ένα τέτοιο εγχείρημα, όποιοι τυχόν συνειρμοί και αν δημιουργηθούν οι Rimini Protokoll με πυγμή στέλνουν ένα ξεκάθαρο αντιναζιστικό μήνυμα στο ερώτημα πόσο ζυγίζει η ζωή. Η απάντηση-δήλωση «Δεν μπαίνω στη λογική να υπολογίσω πόσο αξίζει, το απορρίπτω» δεν αφήνει κανένα περιθώριο παρερμηνείας.

Συνοπτικά λοιπόν έχουμε την σπάνια και ευτυχή περίπτωση ενός ιδιαίτερου δρωμένου με πρωτοποριακή για τα θεατρικά δεδομένα τεχνική που σίγουρα αξίζει κανείς να παρακολουθήσει.