Fast Forward Festival 3 στη Στέγη: Ένας κόσμος χωρίς σύνορα

Μου πήρε πολλή ώρα να αποφασίσω για το κατά πόσο είναι «ελκυστικό» να ξεκινήσω το ρεπορτάζ του Fast Forward Festival 3, με μια φοβερά οδυνηρή αφήγηση: Κάπου στη Συρία του πρόσφατου παρελθόντος, μια γυναίκα γίνεται μάρτυρας της ταφής ενός αγοριού, από την ίδια του τη μητέρα, μέσα στον κήπο του ίδιου τους, του σπιτιού. Κι εκεί, χαράσσεται το σύνορο ανάμεσα στον κόσμο των ζωντανών και των νεκρών. Είμαι πια, σίγουρη πως όχι, δεν είναι «ελκυστικός» αλλά είναι ο αληθινός τρόπος.

Η καρδιά του Fast Forward Festival χτυπάει πάνω στις γραμμές των συνόρων – φυσικών, γεωγραφικών, χρονικών – που με σφοδρότητα καθορίζουν το συλλογικό παρόν μας.

Ειδικά, την στιγμή, που η καρδιά του Fast Forward Festival χτυπάει πάνω στις γραμμές των συνόρων – φυσικών, γεωγραφικών, χρονικών – που με σφοδρότητα καθορίζουν το συλλογικό παρόν μας. Στην Ευρώπη όπου γράφεται το τέλος των ανοιχτών συνόρων και των ευγενών ιδεωδών. Στην ματωμένη Μέση Ανατολή όπου γράφεται το τέλος για εκατομμύρια ανθρώπινες ψυχές και χώρες ολόκληρες.

Αναδεικνύοντας την έννοια του συνόρου ως κορυφαίο προβληματισμό της σύγχρονης πραγματικότητας, ακόμα και στο, μέχρι πρότινος, άβατο του δυτικού κόσμου, καλλιτέχνες από κάθε πληγείσα γωνιά του πλανήτη – ίσως οι μόνοι που ονειρεύονται ακόμα ένα κόσμο χωρίς σύνορα αφού με την δουλειά τους μοιραία τα καταργούν – έρχονται στην Αθήνα, προσκεκλημένοι της Στέγης του Ιδρύματος Ωνάση, επαναπροσεγγίζοντας την πολιτική και κοινωνική συγκυρία.

Είναι ο Γερμανός Τόμας Μπέλινκ που, έχοντας συνομιλήσει με Ελληνες και Ευρωπαίους πολιτικούς, ιστορικούς, ακτιβιστές στήνει ένα φανταστικό μουσείο Ευρωπαϊκής Ιστορίας στο, πάλαι ποτέ, κτίριο του Υπουργείου Εργασίας στην Πειραιώς 40 μέσα από το οποίο εξετάζει σενάρια κατάρρευσης της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Πεπεισμένος για τον λαϊκισμό που διέπει την επιχειρηματολογία της αριστερής και δεξιάς πτέρυγας στην Ελλάδα, δίνει στο «Σπίτι της Ευρωπαϊκής Ιστορίας στην εξορία» την δική του εκδοχή για το πως το ελληνικό χρέος και η αθρόα εισροή προσφύγων έχει εκθέσει ανεπανόρθωτα τους ευρωπαϊκούς μηχανισμούς στο ζήτημα διαχείρισης της κρίσης. «Φανταστείτε το σαν θεατρικό χωρίς ηθοποιούς. Σαν μια ατομική εμπειρία που εξάγει συλλογικές στιγμές. Ηθοποιοί θα είναι οι επισκέπτες και το Μουσείο θα εξετάζει το παρόν μέσα από το μέλλον μας» εξηγεί.

Είναι ο Νοτιαφρικανός Μπρετ Μπέιλι που παρότι ανατράφηκε μέσα στο ζόφο του Απαρτχάιντ καταδικάζει το «ανθρωπολογικό κατασκεύασμα» των φυλετικών διαφορών και τις πρακτικές των αποικιοκρατικών δυνάμεων που λεηλάτησαν χώρες, δολοφόνησαν εκατομμύρια και κατέστρεψαν κοινωνίες και παρουσιάζει την πολυταξιδεμένη εικαστική περφόρμανς «Exhibit B» στο κτίριο των Ανταποκριτών Ξένου Τύπου (Ακαδημίας 23). Αναπαριστά έτσι, μια αποικιοκρατικής λογικής έκθεση – τα ζωντανά «εκθέματα» της θα είναι 14 Αφρικανοί ή μετανάστες δεύτερης γενιάς της Αθήνας – όπου η μαύρη φυλή παρουσιάζεται δήθεν σαν μαρτυρία βαρβαρότητας προς έρευνα. «Τα απάνθρωπα στερεότυπα εμπότισαν τις συνειδήσεις μας μέσα στους αιώνες. Και στο ταραγμένο Τώρα αρνούμαστε να μάθουμε από την Ιστορία» σημειώνει ο Μπέιλι.

Είναι ο Λευκορώσος (από το Ισραήλ) Αρκάντι Ζάιντες που αντλώντας υλικό από το αρχείο της Οργάνωσης Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων της Δυτικής Όχθης στην Παλαιστίνη, δημιουργεί ένα χορευτικό σόλο για το λεξιλόγιο της βίας. Στο «Archive» ο Ζάιντες μιμείται την εχθρική κινησιολογία των Ισραηλινών εις βάρος των Παλαιστινίων, αναπαριστώντας πλάνα από αυτό το τεράστιο ψηφιακό αρχείο που ο ίδιος θεωρεί «μια πράξη αντίστασης στην ισραηλινή κατοχή».

Είναι η Τάνια Ελ Χούρι με τους «Ομιλούντες κήπους» που καταγράφει, με σπαρακτικό και βιωματικό τρόπο, τις ιστορίες δέκα νεκρών Σύριων που χάθηκαν στα πρώτα χρόνια της επανάστασης κατά του Άσαντ. Είναι ο Βρετανός Τιμ Ετσελς των «Forced Entertaiment» που «αφισοκολλεί» στο project «And for the rest» το κέντρο της Αθήνας με πλήθος αιτημάτων διατυπωμένα από διάφορες κατηγορίες πολιτών της οι οποίοι, με τον ένα ή τον άλλο τρόπο, έχουν αποκλειστεί από την εκλογική διαδικασία.

Είναι ο Αυστραλός Μπρους Γκλάντγουιν που καταλαμβάνει τον χώρο της πλατείας Συντάγματος με τα «Small metal objects», μια προσπάθεια δημόσιας αλληλεπίδρασης των θεατών, των ηθοποιών (επαγγελματίες ηθοποιοί με νοητική στέρηση) και των ανυποψίαστων περαστικών. Είναι – τέλος – η Ουγγαρέζα Εντι Κάλντον που θεατροποιεί το δίκτυο της πανευρωπαϊκής μας δυσαρέσκειας (μέσα από post και δημοσιεύσεις στα social media) καταγράφοντας ιδέες για μια καλύτερη κοινωνική πραγματικότητα στο «Web of Trust».

Κάτια Αρφαρά: οι καλλιτέχνες φιλοδοξούν να δημιουργήσουν έναν χώρο ενδιάμεσο που έρχεται σε αντίθεση με κάθε έννοια συνόρου και ελέγχου, αφού δεν ανήκει σε κανέναν και την ίδια στιγμή ανήκει, ισότιμα, σε όλους».

Όλοι τους, σύμφωνα με την Κάτια Αρφαρά, την καλλιτεχνική διευθύντρια του FFF3 και του τμήματος Θεάτρου και Χορού της Στέγης δεν φιλοδοξούν ν’ ασκήσουν πολιτική. Φιλοδοξούν ωστόσο να δημιουργήσουν «έναν νοητό, «εξω-εδαφικό» χώρο, έναν χώρο δηλαδή φανταστικό και μεταβατικό, σε διαρκή κίνηση και μεταμόρφωση, έναν χώρο ενδιάμεσο που έρχεται σε αντίθεση με κάθε έννοια συνόρου και ελέγχου, αφού δεν ανήκει σε κανέναν και την ίδια στιγμή ανήκει, ισότιμα, σε όλους».

Το Fast Forward Festival των «αποσπασματικών εικόνων, των θραυσμάτων ιστοριών και επιθυμιών που δεν ακούστηκαν ποτέ από τα μίντια, των ιστορικών και κατασκευασμένων ντοκουμέντων, των ουτοπικών και δυστοπικών σεναρίων» κορυφώνεται σε ένα διήμερο συμπόσιο συζητήσεων (θα φιλοξενηθεί τόσο στη Στέγη όσο και στο Μπάγκειον) με θέμα την «Τέχνη στα σύνορα» και τις χωρικές, πολιτικές και μετα-αποικιακές στρατηγικές στη Μέση Ανατολή – για το οποίο έχει συνεργαστεί και ο καθηγητής Ανθρωπολογίας Μασιμιαλιάνο Μολόνα.

Η διοργάνωση ανοίγει την επόμενη Δευτέρα στις 16 και ολοκληρώνεται στις 31 Μαΐου. Καθώς η πλειονότητα των παραγωγών φιλοξενείται σε ειδικά διαμορφωμένους χώρους, η χωρητικότητα για κάθε παράσταση θα είναι περιορισμένη, κάτι που σημαίνει ότι επείγει η εξασφάλιση των εισιτηρίων. Το εισιτήριο – για όσες εκδηλώσεις δεν είναι δωρεάν – κοστίζει 5 ευρώ.

Αναλυτικό το πρόγραμμα και οι ημερομηνίες των περφόρμανς και εκδηλώσεων του FFF3 στο http://www.sgt.gr/gre/SPG1558/