Συν + Πλην: Ο Βαφτιστικός στην Εθνική Λυρική Σκηνή

Το έργο

Βασισμένος στο γαλλικό έργο των Ενεκέν-Βεμπέρ-Γκρος, ο Θεόφραστος Σακελλαρίδης συνθέτει το 1918 την τρίπρακτη οπερέτα του «Βαφτιστικού». Το έργο ανεβαίνει την ίδια χρονιά από τον θίασο του Γιάννη Παπαϊωάννου (καθοριστική μορφή της εποχής στην καθιέρωση του είδους) και μέλλει να έχει την πορεία ενός φαινομένου. Δεν επιβιώνει μόνο ως το δημοφιλέστερο της πλούσιας εργογραφίας του Σακελλαρίδη αλλά εκτοπίζει και τα δεκάδες άλλα έργα οπερέτας του Μεσοπολέμου που ανθεί ως είδος εκείνη την εποχή.

Ακολουθώντας τα πρότυπα της βιεννέζικης οπερετικής δημιουργίας, με ζωηρές και μελωδικές συνθέσεις, «Ο Βαφτιστικός» εμπεριέχει τραγούδια («Στο στόμα γλυκά φίλησε με», «Τον καιρό εκείνο τον παλιό», «Η καρδιά μου πονεί για εσάς») που σημειώνουν τεράστια επιτυχία παράλληλα με το ντεμπούτο του έργου στη σκηνή και βρίσκουν θαυμαστές σε όλα τα στρώματα της κοινωνίας καθώς ενσωματώνονται τόσο από την αστική όσο και από την λαϊκή κουλτούρα.

Η Λυρική Σκηνή ανεβάζει το έργο για πρώτη φορά, το 1946 (έξι χρόνια μετά την ίδρυση της) και θα είναι η πρώτη ελληνική οπερέτα που εντάσσεται στο ρεπερτόριο κρατικού οργανισμού. Έκτοτε, θα παρασταθεί σε 33 διαφορετικές παραγωγές και συμπεριλαμβανομένου της φετινής σε σκηνοθεσία του Σίμου Κακάλα, 34!

Πρόκειται για μια φάρσα ερωτικών και κοινωνικών ηθών που περιγράφει μια σειρά απολαυστικών παρεξηγήσεων οι οποίες ξεκινούν όταν ο στρατιώτης στο μέτωπο της Μικρασιατικής εκστρατείας αποφασίζει να υποδυθεί τον βαφτιστικό της ωραίας και συζύγου Ζαχαρούλη, Βιβίκας. Το σύντομο και ανώδυνο ειδύλλιο που αναπτύσσεται μεταξύ τους διαδέχονται νέες ανατροπές όταν ο πραγματικός βαφτιστικός εμφανίζεται και πολύ απέχει από την ηρωϊκή περσόνα που ο Χαρμίδης δήθεν πρεσβεύει…

«Ο Βαφτιστικός» εντάσσεται στο ισχυρό εκείνο ρεύμα των έργων που αξιοποιήθηκαν ως κυρίαρχα πρότυπα προς μια ευρωπαϊκή πολιτιστική κατεύθυνση, σε μια νεοσύστατη πρωτεύουσα που αναζητούσε ερεθίσματα και αναφορές για την αστικοποίηση της. Παράλληλα, συμπίπτει και με τις πρώτες επιτυχίες της ελληνικής εκστρατείας στο μέτωπο της Μικράς Ασίας, τις οποίες και αποτυπώνει σε πνεύμα εθνικής ανάτασης – αξία για την οποία ανασύρθηκε ξανά και ξανά τα επόμενα ταραχώδη χρόνια στην ελληνική ιστορία.

Τα Συν (+)

• Τα σκηνοθετικά ευρήματα. Ο Σίμος Κακάλας επεμβαίνει με τρόπο λεπτό και έξυπνο στην κλασική ατμόσφαιρα της οπερέτας, καταφέρνοντας ωστόσο να είναι επιδραστικός και να αφήνει την προσωπική του αφή σε ένα έργο με σπουδαία ιστορία. Οι κόμικ επινοήσεις που εφαρμόζει στις σκηνές κατά τον ερχομό του Βαφτιστικού στην οικεία Ζαχαρούλη, η χρήση της μάσκας (στοιχείο που έχει ταυτιστεί πλέον με την σκηνοθετική ματιά του), ακόμα και η ενδυματολογική λεπτομέρεια στα κοστούμια των τσολιάδων – ένας συνδυασμός φουστανέλας και φράκου – συνθέτουν ένα περιβάλλον, δηλωτικό μιας ανανεωτικής και μάλιστα κριτικής ματιάς, χωρίς να προσβάλλει την κλασική καρδιά του έργου. Κι αν η ανάθεση της σκηνοθεσίας του «Βαφτιστικού» στον Κακάλα θεωρείτο ενδιαφέρον πείραμα, τότε το πείραμα πέτυχε.

• Η μουσική διεύθυνση. Άψογη η εκτέλεση της μουσικής και των εμβληματικών τραγουδιών του έργου – που εν πολλοίς, ευθύνονται για την διαχρονικότητα του – από τους Γιώργο Αραβίδη και Ανδρέα Πυλαρινό, οι οποίοι μοιράζονται την μουσική διεύθυνση της παράστασης. Αποδοτική και η δουλειά του Αγαθάγγελου Γεωργακάτου στην διεύθυνση της Χορωδίας της ΕΛΣ.

•  Η ερμηνεία των τραγουδιών. Παρακολουθώντας την πρώτη διανομή της παραγωγής, σ’ ένα αρμονικό πλαίσιο συνόλου, ξεχωρίζουν η Αννα Στυλιανάκη στο ρόλο της άτακτης Βιβίκας, ο Δημήτρης Πακτσόγλου που είναι απολαυστικός στον ρόλο του σικέ Βαφτιστικού της – οι δυο τους συνυπάρχουν και σε εξαιρετικά ντουέτα – ενώ το ίδιο συμβαίνει και άμα τη εμφανίσει της Διαμάντης Κριστωτάκη ως δίδυμο με την Στυλιανάκη.

Τα Πλην (-)

• Τα προβλήματα στην πρόζα. Η πρόζα, είτε λόγω της φύσης της στο πλαίσιο της οπερέτας, είτε εξαιτίας των άτεχνων στιγμών που παρατηρούνται σε κύριες ή και δευτερεύουσες ερμηνείες, «ρίχνουν» κατά τόπους το αποτέλεσμα.

Το Άθροισμα (=)
Ευφρόσυνη και ευρηματική ανάγνωση από τον Σίμο Κακάλα της δημοφιλούς οπερέτας.