Στην Πρόβα#3: Οι γυναίκες της «Λυσιστράτης» αναρωτιούνται: Πάμε για επανάσταση;

Νομίζω δεν σκέφτομαι ποτέ τα πράγματα υπό τον όρο ”γυναίκα” ή ”εποχή”. Κάθε στιγμή, σε κάθε πλαίσιο ο άνθρωπος έχει λόγους να αντιδράσει. Με την έννοια του να προβάλλει και να υπερασπιστεί κάτι που του είναι απόλυτη ανάγκη.
Στ’ αλήθεια κατανοώ περισσότερο τα πράγματα που συμβαίνουν στο πολύ προσωπικό πλαίσιο του καθενός, που συμβαίνουν παράλληλα με τα λεγόμενα κρίσιμα ή επίκαιρα της κάθε εποχής.
Επαναστατική κίνηση για παράδειγμα, μου φαίνεται η προσπάθεια για τη διατήρηση ή την ανάδειξη της ομορφιάς, η ειλικρίνεια και η ευγένεια, ο κόπος για πραγματικές συναντήσεις και καλοδουλεμένες σχέσεις, το που και που να στέκεσαι και να παρατηρείς τον κόσμο και την θέση που έχεις εσύ μέσα σ’ αυτόν, η αντίσταση στη φθορά, τη μιζέρια και τη βλακεία, το έργο που προκύπτει από όλα αυτά.

Αθηνά Μαξίμου – «Έχω προσωπικό χρέος να υπερασπιστώ τη ζωή»

Προσωπικά δεν πιστεύω στις συλλογικές επαναστάσεις. Για μένα οι επαναστάσεις έχουν ταυτιστεί με τη βία· με άδικους ή πρόσκαιρα δίκαιους χαμούς ανθρώπινων ζωών. Η έννοια της επανάστασης ενός συνόλου μέσα μου δεν έχει διαφορά από την έννοια του πολέμου.
Νομίζω πως η ανθρώπινη ύπαρξη πρέπει να εφεύρει άλλους τρόπους αντίστασης. Ίσως η αντίσταση πριν γίνει συλλογική επιθυμία (γιατί πολλές φορές το συλλογικό διέπεται από  ένα ξέσπασμα ακατέργαστου πρωτογενούς θυμικού που ενώνεται, και βρίσκει συντροφιά), να πρέπει να γίνει προσωπική υπόθεση και κατά μόνας αντίσταση. Ναι, ίσως σ’ αυτήν την “προσωπική επανάσταση” μόνο πιστεύω. Και ναι σήμερα σαν γυναίκα μα κυρίως σαν άνθρωπος έχω πολλά για να “επαναστατήσω”, να αντισταθώ στην αδικία, στον τρόμο. Έχω προσωπικό χρέος να υπερασπιστώ τη ζωή, την διαφορετικότητα, την μοναδικότητα της ύπαρξης.

Ηλέκτρα Νικολούζου – «Η γυναίκα να επιστρέψει στην στρογγυλή της ενέργεια»

Να κηρύξει σήμερα επανάσταση μια γυναίκα; Θα έλεγα ότι διανύουμε μια εποχή που η γυναίκα το θηλυκό στοιχείο στην φύση, στην ζωή μας κυριάρχησε σε τέτοιο βαθμό ώστε κάποια στιγμή – κι αυτή η κάποια στιγμή είναι αυτή εδώ η στιγμή, τώρα, σήμερα – η αρσενική ενέργεια να έχει παραμεριστεί. Αν θα είχα την δυνατότητα να επαναστατήσω σήμερα έτσι ώστε να μπορέσω να αλλάξω ως γυναίκα κάτι, ναι, θα πάσχιζα (χωρίς φυσικά να γνωρίζω το πως να επαναφέρω τους ρόλους της γυναίκας και του άνδρα) ώστε να μπορέσει ξανά να υπάρξει η στοιχειώδης η πρωταρχική ισορροπία της θηλυκής και της αρσενικής ενέργειας.
Οφείλουμε εμείς οι γυναίκες να ησυχάσουμε επιτέλους μέσα στην υπέροχη φύση μας. Μέσα σε αυτήν την φύση που γεννά φέρνει την ομορφιά την αρετή το θάρρος την αγάπη, θα ήθελα η γυναίκα να επιστρέψει στην στρογγυλή της ενέργεια, γιατί εμείς είμαστε η φύση, η γλύκα και η πίστη.
Και νομίζω ότι  το αίτημα μιας επανάστασης έχει αξία μόνον αν υπάρξει η πράξη. Η πράξη κινεί την επανάσταση οποία κι αν είναι, ότι κι αν πρεσβεύει. Η πράξη ή οι πράξεις, αυτές οι μικρές λεπτομέρειες που οδηγούν στο μεγάλο. Αυτές «οι πολλές νύχτες αγρύπνιας» όπως λέει και η Λυσιστράτη. Εκεί στις λεπτομέρειες κρύβεται η επανάσταση.

Λένα Παπαληγούρα – «Ο έρωτας και η επανάσταση κρύβουν μιαν απειλή και μιαν ελπίδα»

Τα θεμελιώδη ζητήματα για τα οποία ο άνθρωπος εν γενεί,  ανέκαθεν επαναστατούσε παραμένουν ίδια. Οι γυναίκες στη Λυσιστράτη επαναστατούν διεκδικώντας ειρήνη επειδή γνωρίζουν ότι η Ειρήνη είναι προϋπόθεση για να έχουν ελευθερία, για να μην υπάρχει βία, για να έχουν σχέση με τους άνδρες τους, για να έχουν αξιοπρέπεια στην καθημερινότητα τους.
Λόγοι σήμερα για επανάσταση υπάρχουν πολλοί. Και μπορεί λέγοντας τη λέξη αυτή να μας γοητεύει να φανταζόμαστε γενικευμένες εξεγέρσεις, λάβαρα και σημαίες όμως  οι ζωές των ανθρώπων είναι σημαδεμένες από μικρές αναγκαίες επαναστάσεις. Για να μπορέσει ο κάθε άνθρωπος να σταθεί στα πόδια του, για να βρει τον εαυτό του οφείλει να χαθεί σε σκοτάδια και να διεκδικήσει τον τρόπο που θα ξαναγεννηθεί. Και αυτές οι μικρές επαναστάσεις είναι διόλου ασήμαντες και για μένα πολύ συγκινητικές. Μια γυναίκα σήμερα επαναστατεί για την ελευθερία και την αξιοπρέπεια της. Επαναστατεί όταν αδικείται, όταν προσβάλλεται, όταν νιώθει ότι είτε εκείνη είτε κάποιος που αγαπά κακοποιείται. Μπορεί να επαναστατεί για την ισότητα και την αγάπη. Αυτά βέβαια, όταν μιλάμε για το δυτικό κόσμο όπου τουλάχιστον στη θεωρία τα θέματα επιβίωσης έχουν λυθεί.
Υπάρχουν όμως και οι μεγάλες επαναστάσεις. Αυτές που είναι δημόσια γεγονότα, αυτές που διεκδικούν ριζικό μετασχηματισμό των θεσμών της κοινωνίας.
Νιώθω ότι οι επαναστάσεις για τα κοινωνικά θέματα δεν είναι πια θέμα φύλου. Ο ρατσισμός, η ανισότητα, η βία, η ψαλίδα μεταξύ αυτών που έχουν και εκείνων που δεν έχουν που συνεχώς διευρύνεται, είναι θέματα που αφορούν το σύνολο της κοινωνίας.
Ο σκοπός και το αίτημα είναι που προσδίδουν αξία στην επανάσταση, αλλά αξία στην επανάσταση προσδίδει και ο τρόπος. Για την διεκδίκηση των αιτημάτων υπάρχουν τρόποι αποτελεσματικότεροι από την καταστροφή των ανθρώπων.
Το ιδιοφυές που κάνει ο Αριστοφάνης είναι ότι μιλά για την ανάγκη να σταματήσει ο πόλεμος χρησιμοποιώντας τους όρους της φύσης. Το σεξ, εν προκειμένω η αποχή από το σεξ, είναι το μέσο. Και οδηγεί στην ειρήνη ακριβώς γιατί κανείς δε μπορεί να πάει κόντρα στη δύναμη του και την κυριαρχία της φύσης.
Ο τρόπος που προτείνουν οι γυναίκες είναι αφοπλιστικός και αυτό εξυψώνει την επανάσταση τους αφού είναι μια επανάσταση χωρίς όπλα, χωρίς βία.. Είναι λοιπόν ένας τρόπος πολύ γυναικείος!!!
Αν ζούσα στην εποχή του Αριστοφάνη θα ‘θελα να έχω τη διαύγεια της Λυσιστράτης να οραματιστώ ένα τόσο ιδιοφυές σχέδιο επανάστασης. Σήμερα παλεύω για τις μικρές καθημερινές μου επαναστάσεις και βαθιά μέσα μου πιστεύω ότι θα επαναστατούσα με όποιο κόστος αν χρειαζόταν να διεκδικήσω την ειρήνη και την ελευθερία.
Κάποτε, κάπου διάβασα πως «Ο έρωτας και η επανάσταση κρύβουν μια απειλή και μια ελπίδα». Μου άρεσε και το σημείωσα σ’ ένα χαρτάκι. Στις πρόβες μας το ξαναθυμήθηκα. Νομίζω θ’ άρεσε και στη Λυσιστράτη.

Μαρία Σκουλά – «Η επανάσταση είναι αντίδραση σε οτιδήποτε θεωρείται παράλογο»

Θα επαναστατούσα ενάντια σε οποιαδήποτε μορφή βίας η οποία εκπορεύεται από την πεποίθηση εκείνου που την ασκεί ότι είναι “ανώτερος”.  Στην σημερινή εποχή η γυναίκα επιλέγει τον τρόπο ζωής της και είναι ανεξάρτητη. Παρόλα αυτά, θεωρείται ακόμη “ανήλικη” και ότι χρειάζεται προστασία και καθοδήγηση. Αυτό δεν ανταποκρίνεται στην πραγματικότητα.
Ο παλιός αυτός φόβος που τον μετατρέπαμε σε θαυμασμό προς τους “ανώτερους”   για να αντέξουμε, να δικαιολογήσουμε  την καθημερινότητα πρέπει να πάρει ένα τέλος γιατί πραγματικά δεν υπάρχει. Το αίτημα και η πράξη της επανάστασης ταυτίζονται, η επανάσταση είναι αντίδραση σε οτιδήποτε θεωρείται παράλογο.