H έκθεση “Documenta 14” ξεκινά με δημόσιες δράσεις στο Πάρκο Ελευθερίας
Με το σύνθημα «Μαθαίνοντας από την Αθήνα» η διάσημη έκθεση Σύγχρονης Τέχνης Documenta 14 θα διεξαχθεί την ερχόμενη άνοιξη ταυτόχρονα στη γερμανική πολη Κασέλ και στην ελληνική πρωτεύουσα.
Μια πρώτη γεύση για το τί θα δουμε στο πλαίσιο της έκθεσης, θα μας προσφέρουν οι δημόσιες δράσεις -οι 34 Ασκήσεις Ελευθερίας” που ανοίουν στο κοινό από τις 14 έως τις 24 Σεπτεμβρίου στο Πάρκο Ελευθερίας, ένα χώρο που η ιστορία του συνδέθηκε με τα βασανιστήρια της χούντας των Συνταγματαρχών
Όσα πρόκειται να συμβούν το προσεχές δεκαήμερο δεν θα είναι ούτε συνέδριο μα ούτε έκθεση, κι αυτό διότι το “πρόδωσε” σήμερα η χωροταξία στο Κέντρο Τεχνών του Δήμου Αθηναίων, όπου πραγματοποιήθηκε η συνέντευξη Τύπου. Δεν υπήρχαν ούτε ατομικά καθίσματα, ούτε μια σταθερή αρχιτεκτονική της Βουλής των Σωμάτων, παρά μαλακά “ερείπια” πάνω στα οποία οι παρευρισκόμενοι παρακολουθούσαν με ενδιαφέρον τους διοργανωτές.
Η ιδέα της Documenta γεννήθηκε στην ερειπωμένη -μετά τον B’ Παγκόσμιο Πόλεμο- πόλη Κασελ, με κύριο όραμα τη δημιουργία μιας έκθεσης σύγχρονης τέχνης ώστε να μεταμορφωθεί η πόλη πάνω στα ερείπιά της.
Ο καλλιτεχνικός διευθυντής της documenta 14, Adam Szymczyk
“Στο χώρο αυτό γίνεται για πρώτη φορά κάτι που δεν έχει γίνει στο παρελθόν” είπε ο Adam Szymczyk, καλλιτεχνικός διευθυντής της documenta 14, καθότι “η documenta 14 ξεκινά σε μία άλλη πόλη από το μόνιμο οικοδεσπότη της στο Κάσελ της Γερμανίας. Η ιδέα γεννήθηκε από ανθρώπους που βρίσκονταν στην ερειπωμένη πόλη μετά τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο, με κύριο όραμα τη δημιουργία μιας έκθεσης σύγχρονης τέχνης ώστε να μεταμορφωθεί η πόλη πάνω στα ερείπιά της. Η εικαστική έκθεση έγινε για πρώτη φορά το 1955 και έκτοτε διοργανώνεται κάθε πενταετία”.
Συνεχίζει επισημαίνοντας πως η ιδέα του να αλλάξει η documenta οικοδεσπότη γεννήθηκε το 2013, και παρουσιάζει τη διπλή δομή που αποφασίστηκε για αυτή: “η documenta 14 θα διοργανωθεί και σε δεύτερο σημείο –την Αθήνα- καθιστώντας το Κάσελ και την ελληνική πρωτεύουσα ισότιμους τόπους φιλοξενίας της έκθεσης, και θα αποκτήσει έναν νέο ρόλο: του φιλοξενούμενου, στην Αθήνα“.
Ο Paul Preciado, επιμελητής του προγράμματος δημόσιων δράσεων της documenta 14
Βρισκόμαστε στο πρώην αρχηγείο του Ειδικού Ανακριτικού Τμήματος της Ελληνικής Στρατιωτικής Αστυνομίας (ΕΑΤ-ΕΣΑ) κατά τη διάρκεια της επταετούς δικτατορίας 1967-1974, το οποίο μεταμορφώθηκε σε λευκούς τοίχους – λευκούς κύβους, απέναντί μας βρίσκεται το Μουσείο Αντιδικτατορικής και Δημοκρατικής Αντίστασης, πρώην χώρος βασανιστηρίων και δίπλα το Πάρκο Eλευθερίας. Τα δύο πρώτα κτήρια συνδέονται και μιλούν μεταξύ τους, μιας και η μνήμη μπορεί να υπάρξει μέσω της διαρκούς κίνησης σωμάτων και φωνών μέσω των κτηρίων, ο χώρος εδώ συνδέεται με τις φωνές των θυμάτων δίπλα, γι’ αυτό και οι ανοιχτές τρύπες στο ταβάνι. Με τα εξηντα-οκτώ μπλοκ που βρίσκονται σε αυτόν εδώ το χώρο θα συγκροτηθεί η Βουλή των Σωμάτων, το δημόσιο πρόγραμμα που θα έχει απαρχή την ιστορία, διότι ζούμε σε χαλεπούς καιρούς, όπου οι δημοκρατικοί θεσμοί έχουν γίνει ερείπια. Πρέπει λοιπόν να χρησιμοποιήσουμε την τέχνη προς όφελός μας, να γράψουμε τη δική μας ιστορία“. Δανείζεται τα λόγια του Foucault πως “η ελευθερία είναι μία πρακτική, κάτι που πρέπει να ασκείται”, και επείγει να μην την απεμπολήσουμε”.
“Θέλαμε να αποφύγουμε την αντιμετώπιση του κοινού ως αισθητικού επισκέπτη ή νεοφιλελεύθερου καταναλωτή και απορρίψαμε τη δημοκρατική μυθοπλασία του ημικυκλικού αμφιθεάτρου” διευκρινίζει ο αρχιτέκτονας Ανδρέας Αγγελιδάκης. “Δημιουργήσαμε έτσι ένα χώρο, σαν μια προγραμματιζόμενη συσκευή, με την οποία θα διαπραγματευτούμε τη σχέση μεταξύ σκηνής και κοινού, μεταξύ ερμηνευτή και συμμετέχοντα, μεταξύ δημοκρατίας και ελευθερίας. Τα εξηντα-οκτώ μπλοκ της Βουλής των Σωμάτων αλλάζουν συνεχώς, όπως και η δημόσια σφαίρα ∙ σχηματίζουν σταδιακά μια γλώσσα, κάθε παραλλαγή του χώρου ένα νέο ορισμό του δήμου.
Με τη σειρά της η ανακαίνιση του χώρου είναι κατά βάση αρχαιολογική και αναφέρεται σε δύο μονάδες κατασκευής της πόλης των Αθηνών, η πρώτη αφορά τα σκαλάκια στο λόφο της Πνύκας, μια σπονδυλωτή τυπολογία και ο τόπος όπου μπορεί κανείς να πει ότι γέννησε τη δημοκρατία. Στο δεύτερο βρίσκεται ο σύγχρονος τσιμεντένιος σκελετός των πολυκατοικιών, το αρχιτεκτονικό στοιχείο που χρησιμοποιήθηκε για να εκδημοκρατίσει τον τρόπο με τον οποίο η Αθήνα χτίστηκε. Τα σκαλοπάτια στην Πνύκα, μαζί με τα περισσότερα δείγματα της αρχαίας ελληνικής αρχιτεκτονικής, αποτέλεσαν τα δάνεια για την δημιουργία μιας παγκόσμιας τυπολογίας για τους χώρους εξουσίας, όπως τα κοινοβούλια, οι βιβλιοθήκες και τα δικαστικά μέγαρα. Ο τσιμεντένιος σκελετός, τον οποίο η Ελλάδα δανείστηκε από την εκσυγχρονισμένη Ευρώπη, αντιπροσωπεύει την άναρχη, παράνομη κατασκευή που έφτασε να καθορίζει την Αθήνα που σήμερα βιώνουμε“.
Έως τα εγκαίνια της έκθεσης στην Αθήνα στις 8 Απριλίου 2017, το Κέντρο Τεχνών στο Πάρκο Ελευθερίας, θα μεταμορφωθεί σε έναν πειραματικό δημόσιο χώρο, συστήνοντας στο κοινό ένα πλήθος από Έλληνες και διεθνείς καλλιτέχνες
Η Documenta 14 περιλαμβάνει μεταξύ άλλων, συζητήσεις, περφόρμανς, ομάδες ανάγνωσης, εργαστήρια, προβολές και παρουσιάσεις. Έως τα εγκαίνια της έκθεσης στην Αθήνα στις 8 Απριλίου 2017, το Κέντρο Τεχνών στο Πάρκο Ελευθερίας, ευγενική παραχώρηση του Δήμου Αθηναίων, θα μεταμορφωθεί σε έναν πειραματικό δημόσιο χώρο, συστήνοντας στο κοινό ένα πλήθος από Έλληνες και διεθνείς καλλιτέχνες, θεωρητικούς, ιστορικούς και επιμελητές.
“Το σύνθημα της έκθεσης “Μαθαίνοντας από την Αθήνα“, αποτελεί σημείο αμφίδρομου διαλόγου για θέματα στοχασμού, έκφρασης, ελευθερίας και δημοκρατίας που συντέλεσε στο συνεκτικό ιστό του κοινωνικού αφηγήματος, με τρόπο διαφορετικό, πρωτοποριακό και πειραματικό”, σημείωσε χαιρετίζοντας τις προσεχείς ασκήσεις ελευθερίας ο δήμαρχος Αθηνών Γεώργιος Καμίνης. “Ζούμε σε εποχή κρίσιμων ζημώσεων στην οποία τίθεται το ερώτημα του που και πώς πραγματώνεται η έννοια της ελευθερίας και τον τρόπο με τον οποίο η τέχνη μπορεί να συμβάλλει σε αυτό“.
“Αποφύγαμε τους συμβατικούς μουσειολογικούς χαρακτηρισμούς που επιβάλλουν διακρίσεις ανάμεσα στον λόγο και την πράξη, τη θεωρία και τη δράση, την κριτική και την τέχνη” συνεχίζει ο Preciado παίρνοντας τη σκυτάλη. “Αντίθετα, έχουμε προσκαλέσει 45 συμμετέχοντες να «ασκήσουν την ελευθερία» μέσα στον χώρο που η δημοκρατία έφθασε στο χαμηλότερο σημείο της στη σύγχρονη ελληνική ιστορία. Αντιλαμβανόμαστε την ελευθερία, όπως ο Φουκώ– όχι ως ατομική ιδιοκτησία ούτε ως φυσικό δικαίωμα, αλλά ως πρακτική. Παρασυρόμαστε από το ρεύμα της Ιστορίας, συνδέουμε το χώρο, τα σώματα και τις φωνές και αναρωτιόμαστε πώς μπορεί να αναδιοργανωθεί η δημόσια σφαίρα. Για πρώτη φορά η Βουλή των Σωμάτων “χτίζεται” εδώ και έπειτα “μεταναστεύει” στο Κάσελ”.
H documenta έχει αναγνωριστεί ως η μεγαλύτερη και πιο πολυσυζητημένη έκθεση σύγχρονης τέχνης στον κόσμο. Η δέκατη τέταρτη διοργάνωση της έκθεσης θα πραγματοποιηθεί στην Αθήνα (8 Απριλίου-16 Ιουλίου 2017) και στο Κάσελ (10 Ιουνίου-17 Σεπτεμβρίου 2017).
Συμμετέχουν:
* Επισυνάπτεται το πρόγραμμα.
