Σε πρώτο πρόσωπο: Μενέλαος Καραντζάς, σκηνοθέτης
Ο σκηνοθέτης Μενέλαος Καραντζάς μάς μιλά για το έργο “Ποιο Σώμα” των νέων Κυπρίων συγγραφέων Ελένης Κοσμά και Κορίνας Κονταξάκη που παρουσιάζεται για λίγες παραστάσεις στο ίδρυμα Μιχάλη Κακογιάννη.
“Ποιο σώμα;” Το ενδιαφέρον μου για το έργο ξεκίνησε ήδη από τον τίτλο του, που έχει στο τέλος του ένα ερωτηματικό. Η ερώτηση που διατυπώνεται είναι οντολογική αλλά και πρακτική. Ποιο φύλο; Ποιο είναι το φύλο μας, τι το καθορίζει; Και κατ’ επέκταση, ποιος εαυτός; Το σώμα που αντιλαμβανόμαστε ως δικό μας είναι το ίδιο μ’ αυτό που βλεπουν οι άλλοι; Ο εαυτός μας ορίζεται από το φύλο ή ισχύει το αντίστροφο; Και όσον αφορά την παράσταση: Ποιος θέτει το ερώτημα και ποιος καλείται να το απαντήσει; Ο κεντρικός χαρακτήρας; Οι υπόλοιποι ήρωες του έργου; Το κοινο που παρακολουθεί την παράσταση;
Μια σειρά προβληματισμών σχετικών με την πάλη για την πραγματική ταυτότητα του ανθρώπου, τις κοινωνικές συμβάσεις αλλά και την τόλμη απέναντι στη ζωή και την αλήθεια υπήρξε η βάση για το στήσιμο της παράστασης που παρουσιάζεται στο Black Box του Ιδρύματος Μιχάλης Κακογιάννης από τις 26 Σεπτεμβρίου μέχρι τις 12 Οκτωβρίου με την πολύτιμη συνεργασία του Μορφωτικού Ιδρύματος της Πρεσβείας της Κύπρου στην Ελλάδα “Σπίτι της Κύπρου”.
Το Ποιο σώμα; είναι ένα έργο σύγχρονο, γραμμένο στη νεοελληνική γλώσσα, που ασχολείται με ένα θέμα ευαίσθητο αλλά και ιδιαιτέρως τολμηρό, που αφορά την οικογένεια και την κοινωνία: τη δυσφορία φύλου.
Με ενθουσίασε το γεγονός ότι το έργο αφορά τη δυσφορία φύλου, ένα θέμα που με είχε απασχολησει σε εκπαιδευτικό και ερευνητικό επίπεδο κατά την ενασχόλησή μου με την ιατρική
Το έργο ανακάλυψε η Λεία Βιτάλη και επέλεξε να το συμπεριλάβει στο 2ο Φεστιβάλ Διαρκείας Νεοελληνικού Έργου του 21ου αιώνα που πραγματοποιήθηκε στο θεατρο Αγγέλων Βήμα τη σεζόν 2015-16. Ήταν το τελευταίο στη σειρά έργο του φεστιβάλ και παίχτηκε με μεγαλη επιτυχία την περίοδο Μαΐου – Ιουνίου του 2016. Όταν η Λεία μου το είχε προτείνει ένα χρόνο πρίν, είχα ενθουσιαστεί τόσο από τη φόρμα και το δραματουργικό χειρισμό του έργου όσο και από το γεγονός ότι αφορά τη δυσφορία φύλου, ένα θέμα που με είχε απασχολησει σε εκπαιδευτικό και ερευνητικό επίπεδο κατά την ενασχόλησή μου με την ιατρική, επειδή ένα τμήμα της αντιμετώπισής αυτής της κατάστασης εμπίπτει μέσα στα πλαίσια της ιατρικής ειδικότητάς μου. Το τελευταίο αυτό στοιχείο αποτέλεσε για μένα την πρόκληση για να αναλάβω τη σκηνοθεσία του έργου αφού η προηγούμενη επαφή μου με το αντικείμενό του επέτρεψε την ευκολότρερη πρόσβαση σε υλικό που μας ήταν απαραίτητο για να προσεγγίσουμε με τους ηθοποιούς τους χαρακτήρες στις πρόβες, καθώς και την καλύτερη ανάλυση και επεξεργασία των πληρφοριών που αφορούσαν την ψυχιατρική, την ενδοκρινολογία και την πλαστική χειρουργική και είχαν άμεση συνάφεια με το θέμα και την πλοκή του έργου.
Το έργο βασίζεται στην ιστορια ζωής ενός προσώπου που οι δύο συγγραφείς γνωρίζουν και ένα μεγάλο μέρος του έργου προέρχεται από κείμενα του προσώπου αυτού. Το στοιχείο της μαρτυρίας που υπάρχει μέσα στο κείμενο του προσδίδει αυθεντικότητα που θεωρήσαμε ότι χρειάζεται να μεταφέρουμε στους θεατές με την παράστασή μας. Επειδή, όμως, στο έργο ο ένας από τους χαρακτήρες επί σκηνής είναι φανταστικός, το πλαίσιο της παράστασης βρίσκεται τελικά στο όριο μεταξύ πραγματικού και εξωπραγματικού, με κυριο στοιχείο την αφαίρεση των ρεαλιστικών λεπτομερειών και την επικέντρωση στο πώς η κεντρική ηρωίδα βιώνει την κατάσταση της δυσφορίας φύλου.
Η βία και η σκληρότητα εναλάσσσονται με την τρυφερότητα και την αγάπη για τους τέσσερις χαρακτήρες. Το έργο, που γράφτηκε και ξεχώρισε στο πρόγραμμα θεατρικής συγγραφής PLAY που διοργανώνουν το Κυπριακό Κέντρο του Διεθνούς Ινστιτούτου Θεάτρου και ο Θεατρικός Οργανισμός Κύπρου, έχει παρουσιαστεί επίσης με επιτυχία στη Λευκωσία τον Οκτώβριο του 2014 και η παράσταση εκείνη διακρίθηκε στα Βραβεία Θεάτρου Κύπρου 2016.
Ποιος είναι ο Μενέλαος Καραντζάς
Ο σκηνοθέτης θεάτρου και θεατρολόγος Μενέλαος Καραντζας είναι απόφοιτος του Τμήματος Θεατρικών Σπουδών του Πανεπιστημίου της Αθήνας και κατέχει MFA στη Σκηνοθεσία Θεάτρου από το University of Essex (East 15 Acting School).
Έχει παρακολουθήσει μαθήματα Σκηνογραφίας – Ενδυματολογίας στη Σχολή Σταυράκου και Θεατρικής Γραφής στο ΕΚΕΜΕΛ. Τα τελευταία πέντε χρόνια ζει μεταξύ Αθήνας και Λονδίνου όπου εργάζεται ως σκηνοθέτης και βοηθός σκηνοθέτης στο Εθνικό και σε άλλα θέατρα, μεταφραστής θεατρικών έργων και θεωρητικών κειμένων θεατρολογίας από τα ελληνικά στα αγγλικά και αντίστροφα, δραματολόγος παραστάσεων, σύμβουλος δραματουργίας για θεατρικούς συγγραφείς, καθηγητής υποκριτικής σε δραματική σχολή, ιατρικός και επιστημονικός σύμβουλος θεατρικών παραγωγών, οδηγός σκηνής, δάσκαλος δράματος σε σχολεία και εμψυχωτής θεατρικών και επιστημονικών δραστηριοτήτων σε σχολεία και οργανώσεις.
Έχει εργαστεί στη Θερινή Ακαδημία του Εθνικού Θεάτρου και είναι συνεργάτης της διαδικτυακης πλατφόρμας The Greek Play Project. Για δύο συνεχείς χρονιές (2015 & 2016) συμμετείχε στο Directors Lab του Lincoln Center Theater στη Νέα Υόρκη.
