Αθήνα, Ευρωπαϊκή Πρωτεύουσα του Βιβλίου το 2018 – Ο πρώτος σχεδιασμός

Θύμιζε τις παλιές καλές στιγμές της δεκαετίας του ’90 και των αρχών της πρώτης δεκαετίας του 21ου αιώνα η σύναξη που έγινε στην επίσημη αίθουσα τελετών του Δημαρχείου της Αθήνας στην Πλατεία Κοτζιά. Απέναντι από το δήμαρχο Αθηναίων, Γιώργο Καμίνη που καθόταν στο πάνελ, ήταν πολλοί από τους σύγχρονους Ελληνες συγγραφείς, πολλοί από τους εκδότες, εκπρόσωποι των συνδικαλιστών φορέων του χώρου του βιβλίου. Είχαν προσκληθεί όλοι για ν’ ακούσουν την επίσημη ανακοίνωση για το ότι η Αθήνα πήρε το χρίσμα για να γίνει, το 2018 η Ευρωπαϊκή Πρωτεύουσα του Βιβλίου της UNESCO.

Αναλυτικό πρόγραμμα, ασφαλώς δεν έχει εκπονηθεί ακόμα, αφού το χρίσμα στην Αθήνα δόθηκε πρόσφατα, ανάμεσα σε πάρα πολλές υποψήφιες πόλεις – για ρεκόρ συμμετοχών μιλούν οι διοργανωτές. Αξονες για δράσεις και εκδηλώσεις παρουσιάστηκαν και, κυρίως, προθέσεις και επιθυμίες για το τι θα μπορούσε να γίνει στο πλαίσιο αυτού του θεσμού που θα ξεκινήσει τον Απρίλιο του 2018 και θα ολοκληρωθεί τον Απρίλιο του επόμενου έτους, του 2019. Που ναι, θα μπορούσαν να δώσουν χρώμα στην πόλη, θα μπορούσαν να προσκαλέσουν παλιούς και νέους αναγνώστες στον κόσμο του βιβλίου, θα μπορούσαν να ζωντανέψουν χώρους της πόλης και να τονώσουν παράλληλα τον εξαιρετικά πληγέντα εκδοτικό χώρο.

Ο δήμαρχος Αθηναίων, Γιώργος Καμίνης δήλωσε ότι πρόκειται για «μια πολύ σημαντική διάκριση που κέρδισε ο Δήμος Αθηναίων, και θα βάλει την πρωτεύουσα στο επίκεντρο του διεθνούς πολιτιστικού και ευρύτερους ενδιαφέροντος για έναν χρόνο». Γενικά μίλησε ο κ. Καμίνης, για τα πολιτιστικά και κοινωνικά μέτωπα της πόλης, και πώς αυτά μπορούν να συνδεθούν με τον θεσμό της Πολιτικής Πρωτεύουσας του Βιβλίου, με την πολιτιστική ιστορία της Αθήνας και με την τουριστική της προοπτική.

Πιο ειδικά μίλησε η αντιπρόεδρος του ΟΠΑΝΔΑ, Αβα Χαλκιαδάκη, η παρουσία της οποίας σ’ αυτή τη διοργάνωση είναι εχέγγυο ότι κάποια πράγματα θα γίνουν. Η Αβα Χαλκιαδάκη είπε ότι σκέφτονται να μπουν στο χορό των εκδηλώσεων τα μπαρ, τα καφενεία, τα μουσεία, οι κινηματογράφοι, ιστορικοί χώροι της πόλης ή άλλοι που έχουν συνδεθεί με τη ζωή κάποιων συγγραφέων. Πέρα φυσικά από τους χώρους που έτσι κι αλλιώς είναι ταυτισμένοι με το βιβλίο (βιβλιοπωλεία, βιβλιοθήκες, κ.λπ.). Μέχρι και τους σεφ της πόλης επιθυμεί να εντάξει σ’ αυτές της εκδηλώσεις γιορτής και αντάμωσης, καλώντας τους να κάνουν συνταγές που να είναι εμπνευσμένες από κάποιο βιβλίο. Και οπωσδήποτε οι πρόσφυγες και οι μετανάστες θα έχουν τις δικές τους μέρες και τη δική τους συμμετοχή στις εκδηλώσεις, όπως και τα παιδιά, εκδηλώσεις στις οποίες θα δοθεί μεγάλη έμφαση.

Η βούληση, το πάθος και η οργανωτικότητα της Αβας Χαλκιαδάκη όμως δεν επαρκούν για να καλύψουν την έλλειψη οικονομικών πόρων, τους οποίους ο δήμος ευελπιστεί να βρει από χορηγίες και από συνέργειες. Οπως με την Εθνική Βιβλιοθήκη, με την οποία σχεδιάζεται να πραγματοποιηθούν κοινές δράσεις. Η Εταιρεία Συγγραφέων δήλωσε δια του εκπροσώπου της παρούσα. Το ίδιο και οι φορείς του βιβλίου.

Δεν ακούσαμε κάτι για τη συμβολή του υπουργείου Πολιτισμού, παρότι στην εκδήλωση παρευρίσκονταν αρκετά από τα μέλη της Ομάδας Εργασίας που έχει συστήσει το υυπουργείο πολιτισμού για την επεξεργασία θεματικών στο πλαίσιο χάραξης στρατηγικής για το βιβλίο (Ελενα Πατάκη, Εφη Γιαννοπούλου, Μικέλα Χαρτουλάρη, Μαρία Ρουσάκη, Σωκράτης Καμπουρόπουλος). Η είδηση είναι ότι τα μέλη της Ομάδας Εργασίας θα πρέπει να παραδώσουν τις προτάσεις τους μέχρι τα τέλη Οκτωβρίου στο υπουργείο Πολιτισμού. Ανάμεσα στις προτάσεις που εξετάζουν είναι η δημουργία (η επαναδημουργία καλύτερα) ενός θεσμικού οργάνου με αρμοδιότητες για την πολιτική του βιβλίου (στο πλαίσιο του ΕΚΕΒΙ). Ενας τέτοιος φορέας σήμερα δεν υπάρχει, τμήματα του ΕΚΕΒΙ φιλοξενούνται (απλώς) στο Ελληνικό Ιδρυμα Πολιτισμού χωρίς πρωτοβουλίες και δράσεις. Αν εν τω μεταξύ δημιουργηθεί ένας τέτοιος φορέας, θα μπορούσε, ασφαλώς, να συμβάλει στις εκδηλώσεις που σχεδιάζει ο Δήμος της Αθήνας για την Πολιτιστική Πρωτεύουσα του Βιβλίου το 2018.

Πάντως, η έναρξη των εκδηλώσεων θα γίνει στις 22 Απριλίου 2018, Παγκόσμια Ημέρα του Βιβλίου, με φωταγώγηση κτιρίων που συνδέονται με το βιβλίο, ενώ κάθε μήνα θα υπάρχουν τριήμερες γιορτές ανάγνωσης σε διάφορους χώρους.

Μια τεράστια πόλη, όπως η Αθήνα, χρειάζεται, ασφαλώς, πρωτοβουλίες για συνάντηση και κοινές δράσεις. Αναμένουμε το πιο οριστικό πρόγραμμα του Δήμου Αθηναίων και τη συμβολή κι άλλων φορέων.