Η αποφοίτηση
Βραβείο σκηνοθεσίας στις Κάνες για το σημαντικότερο δημιουργό του σύγχρονου ρουμανικού κινηματογράφου, τον Cristian Mungiu, ύστερα από τον Χρυσό Φοίνικα του «4 μήνες, 3 βδομάδες και 2 μέρες» που κέρδισε πριν από μια δεκαετία περίπου.
Ο Ρομέο είναι ένας γιατρός που ζει σε ένα μικρό ορεινό χωριό της Τρανσυλβανίας και έχει μεγαλώσει την 18χρονή κόρη του με την ιδέα των σπουδών στο εξωτερικό. Το σχέδιο του βρίσκεται πολύ κοντά στην επιτυχία αφού η Ελίζα έχει κερδίσει μια υποτροφία για σπουδές Ψυχολογίας στην Αγγλία. Πρέπει απλώς να περάσει τις τελικές εξετάσεις, κάτι πολύ εύκολο για μια αριστούχα μαθήτρια σαν αυτή. Όμως μία μέρα πριν τις εξετάσεις συμβαίνει ένα ατύχημα που θέτει σε κίνδυνο την αναχώρηση της Ελίζα. Τώρα ο Ρομέο καλείται να λάβει μία απόφαση. Υπάρχουν τρόποι να λύσει το πρόβλημα αλλά κανένας από αυτούς δεν συμβαδίζει με τις αρχές που ο ίδιος σαν πατέρας δίδαξε στην κόρη του.
Πυκνή σε νοήματα και συμβολισμό, γεμάτη από ηθικά διλήμματα που δεν έχουν εύκολες απαντήσεις και φτιαγμένη με μια αμεσότητα που τσακίζει – ενώ η κάμερα βρίσκεται σχεδόν κολλημένη στις πλάτες των πρωταγωνιστών για το μεγαλύτερο μέρος του φιλμ-, η «Αποφοίτηση» είναι μια ολοκληρωμένη και ψύχραιμη μελέτη πάνω στο παρελθόν, το παρόν αλλά και το μέλλον της Ρουμανικής κοινωνίας.
Οι μνήμες από το φάντασμα του Τσαουσέσκου δεν είναι δυνατόν να σβηστούν από τη μια μέρα στην άλλη, όμως ο Cristian Mungiu κάνει ότι μπορεί για να χαρίσει ψήγματα ελπίδας στην καταθλιπτική και απαισιόδοξη σημερινή πραγματικότητα της χώρας του. Μέσω μιας οξυδερκούς ματιάς πάνω στη σχέση πατέρα και κόρης, παραθέτει με απόλυτο ρεαλισμό και δραματουργική συνέπεια, τα επεισόδια που οδηγούν την πλοκή σε ένα φαινομενικό αδιέξοδο όπου η φυγή από τη χώρα του δείχνει σαν τη μόνη λύση (μήπως σας λέει κάτι αυτό;). Παρότι είναι μια «βαλκανική ταινία με τα όλα της» (τα φακελάκια, οι χάρες του δημάρχου, οι συμφωνίες κάτω από το τραπέζι που που δεν είναι νόμιμες- καθημερινές πρακτικές θα σας θυμήσουν έντονα… Ελλάδα!), ο σκηνοθέτης σπάει τις φοκλορικές αλυσίδες για να ξεδιπλώσει μια περιεκτική και μελαγχολική οικουμενική σπουδή πάνω στο χρέος, τη σημασία της αλήθειας και τον αμφίσημο χαρακτήρα του συμβιβασμού.
Κωνσταντίνος Καϊμάκης