Φθηνά εισιτήρια – Στον αστερισμό των θεατρικών προσφορών

Είναι καιρός να το παραδεχθούμε· το θέατρο ζει (κι επενδύει) στον αστερισμό των προσφορών. Η έναρξη της νέας θεατρικής σεζόν έχει ταυτιστεί, τα τελευταία τρία χρόνια, με ένα «δεκαήμερο εκπτώσεων» στο οποίο συμμετέχουν κάποιες από τις σημαντικότερες σκηνές της πόλης – από φέτος και το Εθνικό θέατρο.

Οι τιμές των εισιτηρίων συμπιέζονται και δοκιμάζουν τα όρια τους προς τα κάτω, οι θεατές σπεύδουν να τα εξασφαλίσουν, διαμορφώνοντας – πρώτη φορά φέτος – ένα δυναμικό σώμα κοινού που κατά χιλιάδες αξιοποιούν αυτή τη δυνατότητα για μια θέση στη θεατρική πλατεία. Δεν θα ήταν υπερβολή αν αθροίζαμε εκείνους που ανταποκρίθηκαν στις προσφορές στις 25.000 ανθρώπων – υπολογίζοντας την αγοραστική κίνηση σε συγκεκριμένα θέατρα. Είναι χαρακτηριστικό πως μόνο το Εθνικό διέθεσε 7.700 εισιτήρια πιάνοντας το στόχο που είχε θέσει πριν καν ολοκληρωθεί το δεκαήμερο της προσφοράς.

_{Η κεντρική σκηνή του Εθνικού θεάτρου στο κτήριο Τσίλερ}

Η οικονομική κρίση που ολοένα και βαθαίνει αναγκάζει σταδιακά σε καινούργιες λύσεις προσέλκυσης κοινού που, μέχρι πριν από μερικά χρόνια, περιοριζόταν στις «1+1» προσφορές εισιτηρίων, στις «φθηνές» ημέρες – τις πάλαι ποτέ «λαϊκές απογευματινές» – τις ατέλειες προσαρμοσμένες στις ανάγκες κάθε κοινωνικής ομάδας (άνεργοι, συνταξιούχοι, φοιτητές κ.ο.κ).

Η ενεργοποίηση της προ-πώλησης στα διεθνή πρότυπα έχει αρχίσει να αποδίδει καρπούς και τώρα συνδυάζοντας την κουλτούρα της προαγοράς και της προσφοράς έρχεται να θεσμοθετηθεί η «περίοδος εκπτώσεων».

«Το ελληνικό θέατρο μπήκε με καθυστέρηση στη σκέψη να κοιτάξει την τιμολόγηση των εισιτηρίων. Ήταν αυτονόητο πως η κρίση θα μας έβαζε σε λογική τιμολογιακών διαβαθμίσεων και εκτιμώ πως όσο περνάει ο καιρός τόσο η λειτουργία των προσφορών θα γίνεται ολοένα και πιο σύνθετη» αναφέρει ο Μίλτος Σωτηριάδης, που είδε φέτος ως διευθυντής του Θεάτρου του Νέου Κόσμου, το κοινό να ανταποκρίνεται μαζικότερα από κάθε άλλη χρονιά στο δεκαήμερο προσφοράς με 7 ευρώ χρέωση για την κάθε παράσταση. «Στόχος μας είναι να προσφέρουμε τη δυνατότητα στους θεατές να δουν μια επιπλέον παράσταση από αυτές που μπορούσαν να παρακολουθήσουν υπό καλύτερες συνθήκες» προσθέτει.

_{Μίλτος Σωτηριάδης, διευθυντής του Θεάτρου του Νέου Κόσμου}

Το θέατρο δεν μπορεί να λειτουργήσει χωρίς κοινό και σ’ αυτό συμφωνούν όλοι.

«Είναι ξεκάθαρη η ανάγκη ότι έπρεπε να βρεθούν τέτοιες λύσεις αφού έχουμε περάσει πια στην εποχή που για την παρακολούθηση μιας παράστασης έχει γίνει καθοριστικό το αν ο θεατής προλαβαίνει το τελευταίο δρομολόγιο του Μετρό» παρατηρεί εύστοχα ο Θωμάς Μοσχόπουλος. Ο σκηνοθέτης και καλλιτεχνικός διευθυντής του «Πόρτα» – που έχει εφαρμόσει τη διάθεση 300 πακέτων ετησίως όπου οι θεατές μπορούν να παρακολουθήσουν όλες τις παραγωγές του θεάτρου με 50 ευρώ – άρτι αφιχθείς από τον Καναδά μεταφέρει όχι μόνο την καθιερωμένη λογική της προπώλησης και των προσφορών στο εξωτερικό αλλά και τη νοοτροπία της ιδιωτικής χορηγίας. Τι σημαίνει αυτό; «Οι θεατές προσφέρουν στο αγαπημένο τους θέατρο 1000 δολάρια στο ξεκίνημα της σεζόν ή συμβολικά κατοχυρώνουν το προσωπικό τους κάθισμα στο θέατρο έναντι ενός αξιοσέβαστου ποσού. Μιλάμε όμως για μια άλλη οικονομική πραγματικότητα και μια άλλη σχέση με το θέατρο» επισημαίνει.

_{Θωμάς Μοσχόπουλος, καλλιτεχνικός διευθυντής του «Πόρτα»}

Έτσι στην αντικειμενική ανάγκη για προσφορές, πάντα στο φόντο της ελληνικής πραγματικότητας προστίθεται κι ένα ιδεολογικό πλαίσιο που έρχεται να δημιουργήσει σχέσεις εμπιστοσύνης μεταξύ του θεάτρου και του κοινού του. «Είναι ένας τρόπος να ανοίξουμε διάλογο με τους συνδρομητές μας. Εμείς πλέον, ξέρουμε ποιοι είναι αυτοί που σταθερά θα εξασφαλίσουν το πακέτο σαν μια χειρονομία στήριξης, ακόμα κι αν δεν δουν όλες τις παραγωγές μας. Τίθεται δηλαδή κι ένα ηθικό ζήτημα πια. Είναι κάτι συγκινητικό και ταυτόγχρονα εκτιμητέο» συνεχίζει ο κ. Μοσχόπουλος.

Με αυτό τον τρόπο αξιολογεί τη συνθήκη της προσφοράς και η Μαριάννα Κάλμπαρη. Η καλλιτεχνική διευθύντρια του Θεάτρου Τέχνης τόλμησε να ρίξει τις τιμές του εισιτηρίου στα 3 ευρώ για όλες τις παραγωγές στο χρονικό διάστημα ενός απογεύματος. Το αποτέλεσμα ήταν περί τους 2.000 ανθρώπους να σχηματίσουν ουρές έξω από το Υπόγειο της Πεσματζόγλου και της Φρυνίχου. «Είναι μια ωραία κίνηση για τους φίλους του θεάτρου, μια πανηγυρική έναρξη της σεζόν, ένα καλωσόρισμα. Μόνον έτσι μπορούμε να το δούμε γι’ αυτό και η προσφορά διήρκεσε για πολύ λίγο σε μια τόσο ακραία τιμή».

_{Ουρές για ένα εισιτήριο στη Στοά Πεσματζόγλου του Θέατρου Τέχνης}

Το ευχάριστο είναι πως η φόρα με την οποία κινείται λειτουργεί η προσφορά δίνει ώθηση στην προπώληση και μετά την ολοκλήρωση αυτής. Από το Εθνικό δηλώνουν πως η προσφορά εντάσσεται σε μια νέα συνθήκη μάρκετινγκ ώστε να αυξήσει την γενικότερη κινητικότητα της προπώλησης. Δεν είναι τυχαίο, ας πούμε, ότι παραγωγές στο Θέατρο του Νέου Κόσμου ή στο «Πορεία» έχουν κιόλας εξασφαλίσει ένα μεγάλο κομμάτι του κοινού τους.

«Η ωραία του Πέραν» ξεπούλησε μέχρι τη λήξη των παραστάσεων ενώ οι «Τρεις αδελφές» έχουν κιόλας διαθέσει το 40% των εισιτηρίων της σεζόν. Σε ιδανικές περιπτώσεις και ίσως με πιο αργούς ρυθμούς οι δελεαστικές προσφορές βάζουν και νέο κοινό μέσα στο θέατρο παρότι οι περισσότεροι άνθρωποι του θεάτρου υποστηρίζουν πως ο προγραμματισμός μιας σκηνής καθορίζει και την προσέλευση.

«Υπήρξε κόσμος από την περιφέρεια που όχι μόνο δεν είχε ξαναμπεί στο “Πορεία” αλλά δεν είχε ξαναδεί θέατρο στη ζωή του. Και ήρθε μαζικά να παρακολουθήσει μια παράσταση (σ.σ. «Μεγάλη χίμαιρα») που ποτέ μέχρι τώρα δεν λειτούργησε σε καθεστώς προσφοράς. Αυτό αποδεικνύει πως η επιθυμία του θεατή να δει μια παράσταση δεν είναι συναρτώμενη με την προσφορά» σχολιάζει ο Δημήτρης Τάρλοου, ο σκηνοθέτης και καλλιτεχνικός διευθυντής του «Πορεία».

_{Δημήτρης Τάρλοου, καλλιτεχνικός διευθυντής του «Πορεία».}

Κι έτσι, παρά τα θετικά στοιχεία αποτίμησης των προσφορών υπάρχει πάντα και ο κίνδυνος. Η χαμηλή τιμολόγηση των εισιτηρίων οδηγεί συχνά σε ακραία φαινόμενα που κλονίζουν τη σχέση του θεατή με το θέαμα.

«Δεν συμφωνώ με τις μεγάλες εκπτώσεις γιατί υποτιμούν τον κόπο, τη δουλειά, την ίδια την παράσταση. Και ο λόγος είναι αντικειμενικός: Μια παραγωγή έχει συγκεκριμένο κόστος για ν’ ανέβει. Δεν είναι δυνατόν το εισιτήριο θεάτρου να στοιχίζει όσο ένα σουβλάκι!» διαμαρτύρεται ο Δημήτρης Τάρλοου. Εχοντας εφαρμόσει μια έκπτωση για τις παραγωγές του θεάτρου αυστηρά στο χρόνο της προπώλησης, διαπιστώνει ότι οι προσφορές έχουν νόημα μόνο αν γίνονται υπό συνθήκες και για συγκεκριμένο χρονικό διάστημα. «Αν ένας επιχειρηματίας αρχίσει τις προσφορές κατά τη διάρκεια μιας παράστασης, τότε δηλώνει πως κάτι δεν πάει καλά. Και σίγουρα δεν θα πάει καλύτερα, σε περίπτωση που διαθέσει εισιτήρια με 3 ευρώ. Το μόνο που θα έχει καταφέρει να πετύχει είναι τον ευτελισμό του θεάτρου και του θεάματος».

_{Μαριάννα Κάλμπαρη, καλλιτεχνική διευθύντρια του Θεάτρου Τέχνης}

Σπάνιες, αν όχι ανύπαρκτες, είναι εξάλλου οι περιπτώσεις εκείνες όπου τα χαμηλά εισιτήρια ορίζουν μια άλλη πραγματικότητα για το ταμείο ενός θεάτρου. «Για την ώρα, έχει περισσότερο συμβολική αξία, είναι μια ηθική μορφή στήριξης για εμάς. Και καλό είναι η προσφορά να μην λειτουργήσει ως κίνητρο για να μαζευτούν χρήματα. Το θέατρο δεν είναι πολυκατάστημα» επισημαίνει ο Θωμάς Μοσχόπουλος.

Σε όλη τη τροχιά της χειμερινής σεζόν άλλωστε “τρέχουν” προσφορές σχεδόν για κάθε πορτοφόλι. Ικανές όπως υπενθυμίζει και η Μαριάννα Κάλμπαρη «όχι να εξασφαλίσουν έσοδα για ένα θέατρο αλλά την αξιοπρέπεια όσων εργάζονται γι’ αυτό. Κι αυτήν πρέπει να διαφυλάξουμε».