Ευθύμης Φιλίππου: «Είμαι ένας άνθρωπος που δεν παίρνει ρίσκα»

Οι συνεντεύξεις – στα δάχτυλα μετριούνται οι εξαιρέσεις – αξιώνουν με αγωνία και πηχυαίους τίτλους όσα ξέρουν ή θέλουν να ξέρουν οι λειτουργοί τους για τα πρόσωπα που παρουσιάζουν. Η συνέντευξη με τον Ευθύμη Φιλίππου πάλι είναι όσα δεν ξέρεις για εκείνον ή όσα εκείνος σου επιτρέπει να μάθεις. Είναι η ανανέωση ενός ραντεβού με τις απορίες σου, με την αποσπασματική σου γνώση, είναι το μούδιασμα που προκαλεί μια ομολογία εκκωφαντικής ειλικρίνειας και την ίδια ώρα είναι το μυστήριο που συνοδεύει καθετί τελικά άγνωστο.

Είναι ο σεναριογράφος των μεγαλύτερων διεθνών επιτυχιών του ελληνικού κινηματογράφου (αχώριστος συνεργάτης του Λάνθιμου); Είναι ο συγγραφέας της πιο ελλειπτικής γραφής που θυμάσαι στο θέατρο; Είναι τα λόγια του που προφέρει η Νικόλ Κίντμαν ή ο Χρήστος Στέργιογλου; Είναι το παιδί που μεγάλωσε ακούγοντας Δημήτρη Μητροπάνο ή 90’s ποπ; Η και τα δύο; Είναι ο τύπος που κρυφακούει προσωπικές ιστορίες ή είναι ο τύπος που τις φαντάζεται; Ακούει ακόμα μουσική από κασέτες ή ενέδωσε στα mp3; Ήταν ποτέ τυχοδιώκτης ή άνθρωπος της ασφάλειας; Είναι οπαδός του mainstream ή του weird; Αν απαντούσε σε όλα τα παραπάνω, ο Ευθύμης Φιλίππου θα συμμετείχε στον κανόνα, αλλά όχι· είπαμε πως αυτή η συνέντευξη γίνεται για να υπενθυμίσει την εξαίρεση.

Θεατρικά έργα, κινηματογραφικά σενάρια, διηγήματα, βιβλία. Θέλατε πάντοτε να γίνετε συγγραφέας; Ξέρατε ότι έχετε καλό χειρόγραφο;
Ασχολήθηκα με τα κείμενα τυχαία. Δεν είμαι από τους τυχερούς που ήξεραν ακριβώς τι θέλουν να κάνουν στην ζωή τους και στοχεύουν προς τα εκεί. Σχεδόν μου ζητήθηκε να γράψω και στην πορεία – επειδή είμαι ένας άνθρωπος που δεν παίρνει ρίσκα – συνέχισα να το κάνω μη μπορώντας να φανταστώ τι άλλο θα μπορούσα να κάνω.

Τα τελευταία χρόνια γράφετε συστηματικά για το θέατρο. Τι δηλώνει αυτό;
Δεν θα μπορούσα να γράφω μόνο για το σινεμά. Ο λόγος είναι πως ξέρω ότι θα βαρεθώ έχοντας μπροστά μου μια μόνο φόρμα για μια ζωή και η μόνη λύση είναι οι διαφορετικοί κανόνες που έχει μια συνέντευξη, ένας στίχος ή ένα θεατρικό έργο. Υπάρχουν, παρόλα αυτά, στιγμές που νιώθω ότι αυτοί οι κανόνες δεν έχουν καμία σημασία και ότι αυτός που γράφει όσο και να προσπαθεί να ξεφύγει γράφει πάντα το ίδιο πράγμα ξανά και ξανά απλώς με άλλες λέξεις.

Ποια είναι η αφετηρία των έργων σας; Είναι μια στιγμή καθημερινότητας που παίρνει μια πιο ποιητική μορφή ή κάτι άλλο;
Δεν είναι σίγουρα η ανάγκη να πω τη γνώμη μου ή να επισημάνω τι είναι σωστό και τι λάθος. Αυτό που θέλω είναι να μπορέσω να περιγράψω κάτι που συμβαίνει ή κάτι που φαντάζομαι ότι συμβαίνει.

Ασχολήθηκα με τα κείμενα τυχαία. Δεν είμαι από τους τυχερούς που ήξεραν ακριβώς τι θέλουν να κάνουν στην ζωή τους

Τα έργα προκύπτουν και σαν αφορμή για συγκεκριμένες συνεργασίες, με συγκεκριμένα πρόσωπα – όπως για παράδειγμα με την Αργυρώ Χιώτη με την οποία συνεργάζεστε για τρίτη φορά στο «Διάφορες επιλογές – Πέτρος»;
Τα έργα δεν προκύπτουν σαν αφορμή για συνεργασίες αλλά από τις συνεργασίες. Μου είναι πολύ δύσκολο να δουλέψω για κάτι χωρίς να ξέρω για ποιον γράφω και τι θέλει να το κάνει. Μόνο έχοντας απέναντι μου ανθρώπους και συγκεκριμένες ανάγκες μπορώ να καταλάβω αν μπορώ να βοηθήσω ή όχι. Σπανίως γράφω από μόνος μου.

Κατά τον ίδιο τρόπο δουλεύετε και τα κινηματογραφικά σας σενάρια;
Ναι. Συναντιέμαι με το σκηνοθέτη, καταλήγουμε σε μια ιδέα, γράφω και στέλνω, λαμβάνω παρατηρήσεις, σβήνω και ξαναστέλνω και κάποια στιγμή αποφασίζουμε πως πρέπει να σταματήσει το γράψιμο και να ξεκινήσει η διαδικασία ανεύρεσης χρημάτων για την παραγωγή.

Η γραφή σας ωστόσο είναι ιδιαίτερη. Έχετε σκεφτεί να δοκιμάσετε ένα πιο βατό τρόπο γραφής ή αυτό είναι το προσωπικό σας ιδίωμα;
Όσο μπορώ εγώ ο ίδιος να καταλάβω τη γραφή μου – που δεν νομίζω ότι μπορώ με μεγάλη ψυχραιμία – θα ρίσκαρα να την χαρακτηρίσω πολύ βατή, σχεδόν απλοϊκή. Η τουλάχιστον αυτός είναι ο στόχος· η περιγραφή που σας έλεγα. Αν αυτό δεν επιτυγχάνεται είναι κάτι που με στεναχωρεί.

Μήπως η ταμπέλα του weird σας κυνηγάει λίγο κι αυτό έχει αρχίσει να γίνεται ενοχλητικό;
Νιώθω να με κυνηγάνε πάρα πολλά πράγματα αλλά όχι η συγκεκριμένη ταμπέλα.

Οπως; Μπορείτε να δώσετε ένα παράδειγμα;
Με καταδιώκει ο φόβος για τα φίδια και τα αεροπλάνα, η άξαφνη αγένεια, η αίσθηση ότι πηγαίνω ακόμα σχολείο και ότι τα απογεύματα της Κυριακής είναι καταδικασμένα απογεύματα. Πολλά.

Νιώθω να με κυνηγάνε πάρα πολλά πράγματα αλλά όχι η ταμπέλα του weird

Επιπλέον, σας καθορίζει και η συνθήκη του δημιουργού με διεθνές εκτόπισμα. Προκάλεσε ποτέ εσωτερικούς πανηγυρισμούς η συνεργασία με ηθοποιούς όπως η Ρέιτσελ Βάις, ο Κόλιν Φάρελ ή η Νικόλ Κίντμαν;
Εσωτερικούς πανηγυρισμούς προκαλεί η πραγματοποίηση μιας ταινίας και όχι το αν οι πρωταγωνιστές είναι διάσημοι. Αυτό δεν σημαίνει ότι μπορώ να αναγνωρίσω τα μεγέθη ή τις διαφορές στις ποιότητες. Απλώς, ακόμη αυτό που με συγκινεί είναι το σημείο που καταλαβαίνω ότι αυτό για το οποίο έχω ή έχουμε δουλέψει πολλοί άνθρωποι γίνεται πραγματικό κι ολοκληρώνεται. Και είναι τόσο μεγάλοι αυτοί οι πανηγυρισμοί που για πολύ καιρό δεν με ενδιαφέρει καν αν θα ασχοληθεί κάποιος ή όχι με την ταινία, αν θα την σιχαθούν οι θεατές ή οτιδήποτε άλλο.

Υποθέτω πως σε μια τέτοια φάση βρίσκεστε και τώρα εφόσον ολοκληρώνεται η παραγωγή του «Ιερού ελαφιού»…
Ναι, έχουν ολοκληρωθεί τα γυρίσματα και βρίσκεται στο στάδιο του μοντάζ.

Γενικότερα, φαντάζομαι πως έχετε κάποιες σταθερές στην προσωπική σας μυθολογία σε ότι έχει να κάνει με την Τέχνη.
Η μόνη σταθερά είναι η συγκίνηση· αν κάτι μπορέσει ή αν εγώ μπορέσω – για να είμαι πιο σαφής – να το κατανοήσω και να το συνδέσω με κάτι που ξέρω. Αυτό όταν συμβεί είναι ανατριχιαστικό και γι’ αυτό αδιαπραγμάτευτο.

Θυμάστε το πρώτο «σοκ», τον πρώτο κραδασμό που νιώσατε σε επαφή με ένα έργο τέχνης;
Νομίζω ότι ήταν κάτι κόκκινοι ρόμβοι στο τσιμέντο, στην αυλή του εξοχικού του θείου μου.

Εσωτερικούς πανηγυρισμούς προκαλεί η πραγματοποίηση μιας ταινίας και όχι το αν οι πρωταγωνιστές είναι διάσημοι

Ας υποθέσουμε ότι στέλνετε στη Σελήνη μια κασέτα από τη δεκαετία των 90s για να τη βρουν με κάποιο τρόπο οι επόμενες γενιές που θα την κατοικήσουν. Ποια θα είναι τα τρία πρώτα τραγούδια στην Α πλευρά;
Devotion/Nomad. Bran Van 3000/Drinking in LA. Το τρίτο δεν ξέρω ποιο θα ήταν.

Στα έργα σας, τουλάχιστον στα θεατρικά, ανατρέχετε συχνά σε καταστάσεις παρελθοντικές. Πιστεύετε πως τους ανθρώπους τους καθορίζουν όσα έχουν ζήσει ή η προσδοκία για όσα θα ζήσουν;
Δεν έχω ιδέα τι καθορίζει τους ανθρώπους. Μερικές φορές πιστεύω πως είναι όσα έχουν ζήσει ή όσα θέλουν να ζήσουν κι άλλες φορές πιστεύω πως είναι κάτι που δεν έχει να κάνει με γεγονότα αλλά με γονίδια και χρωμοσώματα. Άλλες πάλι νιώθω ότι τους καθορίζουν αυτά που έχουν ζήσει ή θέλουν να ζήσουν οι κοντινοί τους άνθρωποι.

Όταν σκέφτεστε τον εαυτό σας στο μέλλον περιμένετε κάτι από αυτό; Η’, τέλος πάντων, πως σκέφτεστε τον εαυτό σας μετά;
Περιμένω να έχω καταφέρει να κόψω το τσιγάρο και να κολυμπάω περισσότερο.

Ποιο ήταν το καθοριστικότερο συμβάν της εφηβείας σας και πως εγγράφηκε μέσα σας;
Το ότι ξαναπαντρεύτηκε η μάνα μου και γέννησε ένα αγόρι το οποίο πρόσεχα κάτι Σάββατα που ήθελαν να βγούνε έξω. Δεν ήταν πολύ ωραία εποχή.

Τι κάνει μια εποχή της ζωής σας ωραία;
Η αίσθηση της ασφάλειας ειδικά όταν αυτή υπάρχει χωρίς λόγο.