Στην πρόβα: «Άνεμος» στο Εθνικό θέατρο – Μια σκηνική σύνθεση, φυσικό φαινόμενο

Δέκα ημέρες πριν ανοίξει η αυλαία για τη νέα σκηνοθεσία του Κωνσταντίνου Ρήγου μπαίνουμε στην πρόβα της παράστασης “Άνεμος” και συνομιλούμε με τον ίδιο και τους πρωταγωνιστές της.Φωτογραφία εξωφύλλου: Κωνσταντίνος ΡήγοςΦωτογραφίες ρεπορτάζ: Ελίνα Γιουνανλή

10.12.2016

«Εσάς περιμένει ο Κωνσταντίνος;». Ο ηθοποιός και χορευτής Αλέξανδρος Βαρδαξόγλου που αρκείται σε μια εκφραστική κατάφαση, με οδηγεί πάνω στην πολύβουη σκηνή του Rex. Μαζί με τους ηθοποιούς, τους χορευτές, τους μουσικούς, τους τεχνικούς, τα γρατζουνίσματα από τις νότες του Vivaldi και τον Κωνσταντίνο Ρήγο στο σκηνοθετικό του τραπέζι να παρατηρεί αυτό το άναρχο σύστημα πριν να τεθεί σε λειτουργία. Απομένει λιγότερη από μια ώρα πρόβας, «η Ανοιξη, το ένα από τα τέσσερα μέρη της παράστασης» ενημερώνει ο σκηνοθέτης της και όλοι παίρνουν βιαστικά θέσεις.

_{Ορφέας Αυγουστίδης, Αλέξανδρος Βαρδαξόγλου}

«Η Τέχνη δεν είναι αυτό που βλέπεις αλλά αυτό που κάνεις τους άλλους να δουν» λέει εκτοξεύοντας ένα δυναμικό τσιτάτο ο Ορφέας Αυγουστίδης, με την ξεγνοιασιά του τύπου που παίζει σε ξύλινο ποδοσφαιράκι – γιατί όντως παίζει μαζί με το Γιώργο Πυρπασόπουλο τοποθετημένοι στα δεξιά της σκηνής· καθώς όλος ο μηχανισμός του «Ανέμου» παίρνει μπροστά μέσα από παράλληλες δράσεις.

Στο χώρο ενός εστιατορίου, «κάπου στη Βόρεια Ευρώπη» σύμφωνα με τον Κωνσταντίνο Ρήγο, δώδεκα ετερόκλητοι και μοναχικοί τύποι συνομιλούν πάνω στα κλειδιά της ζωής: την Τέχνη, τον Έρωτα, τη Δημιουργία και το Θάνατο. Συνδιαλέγονται, συμβιώνουν, ερμηνεύουν, χορεύουν, μεταμφιέζονται κι αναπαριστούν θραύσματα πραγματικοτήτων που συμβαίνουν στη διάρκεια ενός χρόνου και πηγάζουν από τις εποχές και τους ανέμους που τις καθορίζουν.

_{Ορφέας Αυγουστίδης}

«Φανταστείτε μια ζωή χωρίς τον άνεμο» προκαλεί τους ακροατές του ο Γιώργος Πυρπασόπουλος. «Χωρίς τον Άνεμο δεν υπάρχουμε» απαντά, λίγο αργότερα, ο Κωνσταντίνος Ρήγος. «Επηρεάζει τις ζωές μας, μας φτιάχνει ή μας χαλάει τη διάθεση· από ένα ρομαντικό σημείωμα που μπορεί να μπλέξει στα πόδια μας ή ένα σκουπίδι που μπορεί να φέρει στα μούτρα μας. Όμως δεν είναι πρωταγωνιστής της παράστασης ο άνεμος, δεν είναι μια παράσταση για το φυσικό φαινόμενο. Ο άνεμος είναι μια δραματουργική δικαιολογία ώστε να επεξεργαστούμε τα ανθρώπινα συναισθήματα με φόντο τις Τέσσερις Εποχές».

_{Γιώργος Πυρπασόπουλος}

Κάπως έτσι, το τοπίο του «Ανέμου», συναισθηματικό και παραστατικό, ανανεώνεται διαρκώς. Η Άνοιξη φέρνει μαζί της τη διάθεση για δημιουργία, το Καλοκαίρι την όρεξη για έρωτα, το Φθινόπωρο είναι η εποχή της μελαγχολίας και της εσωστρέφειας ενώ οι μέρες του Χειμώνα, μέρες ακινησίας και καταστροφής. «Βρισκόμαστε στην καρδιά της Άνοιξης· ο καιρός είναι τέλειος για ταξίδια, εξερεύνηση και αναζήτηση του εαυτού» λέει παιχνιδιάρικα η Ηρώ Μπέζου, επαναφέροντας σε στο σημείο εκκίνησης της παράστασης.

_{Ηρώ Μπέζου}

Επιστρέφοντας στη φόρμα δημιουργίας της «Bossa Nova» και του «Τιτανικού», δηλαδή οκτώ χρόνια πριν, ο Κωνσταντίνος Ρήγος δουλεύει και πάλι με έδρα το Εθνικό σε μια υβριδική μορφή θεάματος. Δεν είναι μιούζικαλ, θέατρο, καμπαρέ μα ούτε και επιθεώρηση· ο «Άνεμος» φιλοδοξεί να είναι όλα αυτά μαζί, νοτισμένα από έναν αέρα ευθυμίας, αναγκάζοντας το σκηνοθέτη του να είναι πιο αποφασιστικός προκειμένου να διαχειριστεί δημιουργικά αυτή την ασάφεια. «Μου αρέσει εξίσου το θέατρο, ο χορός, η μουσική. Και θέλω η ανεξερεύνητη γλώσσα του σώματος ν’ αγγίξει το λόγο και τη μουσική. Στη σκέψη μου είναι όλα δομικά και οργανικά στοιχεία της Τέχνης, δεν συμπληρώνει το ένα το άλλο. Αν όμως βρεις τη στιγμή που συνυπάρχουν και ισορροπούν μεταξύ τους, αυτή θα είναι είναι μια μαγική στιγμή» εξηγεί.

_{Κωνσταντίνος Ρήγος}

Τη σύλληψη του ακολούθησε μια γενναιόδωρη φάση αυτοσχεδιασμών. Επί ένα μήνα έξι ηθοποιοί διαφορετικών γενεών (Ορφέας Αυγουστίδης, Αλέξανδρος Βαρδαξόγλου, Αννα Μάσχα, Ηρώ Μπέζου, Κωνσταντίνος Πλεμμένος, Γιώργος Πυρπασόπουλος, Ρόζα Προδρόμου), έξι χορευτές (Αλέξανδρος Βαρδαξόγλου, Βιβή Μπουτάρης, Αρης Παπαδόπουλος, Αλεξάνδρα Ρογκόσκοβα, Αντώνης Στρούζας, Γιάννης Τσιγκρής) και τέσσερις μουσικοί (Διονύσης Βερβιτσιώτης, Σοφία Ευκλείδου, Φώτης Παπαντωνίου, Ιάκωβος Παυλόπουλος) καλούνταν καθημερινά σε προσωπικές παρουσιάσεις: Από την ομολογία ενός φόβου ή ενός εφιάλτη τους σε μια παιδική ανάμνηση, στην αποκάλυψη των αγαπημένων τους τραγουδιών ή των αντικειμένων.

«Κι έτσι ξαφνικά βρεθήκαμε 16 άνθρωποι με διαφορετικές καταβολές και εμπειρίες να συμβιώνουμε πάνω στην ίδια σκηνή. Αυτή η διαδικασία μας απελευθέρωσε, μας έκανε πολύ καλό κι επιπλέον μας ανάγκασε να συνδεθούμε γιατί εκτεθήκαμε ο ένας μπροστά στα μάτια του άλλου» σημειώνει η Ρόζα Προδρόμου, ιέρεια της αθηναϊκής περφόρμανς και συνεπώς αρκούντως εξοικειωμένη με τη συνθήκη που πρότεινε ο Ρήγος. «Είμαστε πλέον», συνεχίζει, «ένα μεγάλο ανσάμπλ και είναι ευτύχημα ο τρόπος που λειτουργούμε. Η ευθύνη καταμερίζεται και την ώρα που παίζει ο συμπρωταγωνιστής μας οι υπόλοιποι παρατηρούμε και τροφοδοτούμαστε από αυτό. Μπορεί δηλαδή να μοιάζει μη οργανωμένο όλο αυτό, όμως όλοι καλούμαστε να βρούμε μια ενωτική γραμμή, μια λειτουργία με αρχή, μέση και τέλος».

_{Αννα Μάσχα, Ρόζα Προδρόμου}

Με μικρότερη εμπειρία στο devised ως ασκημένη πρωταγωνίστρια του θεάτρου ρεπερτορίου η Αννα Μάσχα είναι μια κανονική μαρτυρία μεταμόρφωσης. Τραγουδάει, χορεύει – για την ακρίβεια ζητάει συμβουλές και λύσεις από τους χορευτές «που δουλεύουν πάνω στο παράδοξο και το αφαιρετικό» – και ομολογεί πως αυτός ο κώδικας σκηνικής συμπεριφοράς «ωθεί τον ηθοποιό να έχει τον έλεγχο του υλικού του, να είναι λίγο σκηνοθέτης του εαυτού του. Κανείς μας δεν ακολουθεί τον κλασικό δρόμο, δεν δουλεύουμε καν στη φόρμα της αποδόμησης αφού δεν υπάρχουν συγκεκριμένοι χαρακτήρες για να ερμηνεύσουμε. Οργανώνουμε λοιπόν, τη ζωή μας πάνω στη σκηνή, με και χωρίς συνέπεια, στηριγμένος ο καθένας στην προσωπικότητα του. Προσωπικά, με ανανέωσε πολύ όλο αυτό. Χωρίς να μου προκαλεί περισσότερη ανασφάλεια απ’ όση ήδη έχω όταν είμαι στη σκηνή».

_{Αννα Μάσχα}

Η δραματουργία ολοκληρώθηκε στα χέρια της σταθερής συνεργάτιδας του Ρήγου, Ξένιας Αηδονοπούλου που συμπεριέλαβε στο κείμενο σκέψεις μορφών της παγκόσμιας τέχνης και του πνεύματος. Από τον Γκυστάβ Κουρμπέ ως τον Τζιμ Μόρισον, τον Οσκαρ Γουάϊλντ και το Νίκο Εγγονόπουλο ως τον Φρίντριχ Νίτσε – με ηχητικό φόντο τις «Τέσσερις εποχές» του Vivaldi και τις πρωτότυπες συνθέσεις του Δημήτρη Μαραμή – ο «Ανεμος» μοιάζει με ένα μωσαϊκό που έλκει την ποικιλομορφία του από τις ανεξάντλητες όψεις της ζωής. Και όπως αναρωτιέται το ίδιο το έργο «ο άνεμος βρίσκεται γύρω μας ή εμείς μέσα στον άνεμο;».