Σε πρώτο πρόσωπο: η μεσόφωνος Μαρισία Παπαλεξίου συναντά την “Ωραία Ελένη”
Με αφορμή τον πρωταγωνιστικό ρόλο της στην κωμική όπερα “Ωραία Ελένη” του Offenbach που παρουσιάζεται στο Γυάλινο Μουσικό Θέατρο, η μεσόφωνος Μαρισία Παπαλεξίου, μας μιλά για την εξέλιξη της όπερας στην Ελλάδα, αλλά και για τις προκλήσεις που την κάνουν να χάνει τον ύπνο της.
Με την “Ωραία Ελένη” είχαμε μια πρώτη συνάντηση -πραγματικό crash test- στο φεστιβάλ της Λευκάδας τον Αύγουστο που μας πέρασε. Τώρα όμως τη συναντώ ουσιαστηκά στη σκηνή του Γυάλινου Μουσικού Θέατρου.
Η παράσταση που έστησε ο Παναγιώτης Αδάμ σεβάστηκε το μουσικό κείμενο, καθώς και το λιμπρέτο του οποίου η μετάφραση παραχωρήθηκε γενναιόδωρα από τον Ζιλ Γκουρντιέ. Έγιναν προσεκτικές επεμβάσεις και στους διαλόγους, προκειμένου να αποκτήσουν την αμεσότητα που χρειάζεται για να φτάσει κατευθείαν η καυστική σάτιρα στον θεατή, καθώς και στα μουσικά μέρη.
Το μυστικό της επιτυχίας αυτής της παράστασης είναι αναμφισβήτητα οι χαρακτήρες όπως δημιουργήθηκαν και αποδίδονται από τους εξαιρετικούς συναδέλφους χάρη στην ματιά και στις ερμηνευτικές οδηγίες του σκηνοθέτη μας.
Υπάρχει άφθονο χιούμορ, υποβόσκουσες αναφορές σε τόπους γνωστούς σε όλους μας, δανεισμένες είτε μέσα από την καθημερινότητα, είτε μέσα από την τέχνη (σινεμά και τηλεόραση). Υπάρχει το στοιχείο της έκπληξης, του απρόσμενου gang που ξαφνιάζει! Γρήγορος ρυθμός που δεν σε αφήνει σε ησυχία… ευχάριστα! Όλα αυτά συντελούν στο να καθιστούν μια ιστορία που έχει ειπωθεί πολλές φορές στο παρελθόν, διαφορετική, ζωντανή, σύγχρονη κατά συνέπεια και επιτυχημένη.
Πριν ανέβω στη σκηνή προσπαθώ να είμαι όσο το δυνατόν ξεκούραστη. Ο ύπνος, η καλή διατροφή και η ενυδάτωση είναι απαραίτητα στοιχεία για να διατηρείται η φυσική μου κατάσταση σε υψηλά επίπεδα. Πριν την παράσταση ξαναβλέπω οπωσδήποτε όλο το ρόλο, πρόζες και μουσική μέσα από την παρτιτούρα και τον τραγουδάω σε μικρές δόσεις κατά τη διάρκεια της ημέρας για να “ανέβει” η φωνή. Λίγο πριν βγω στη σκηνή κάνω απαραιτήτως τις αναπνευστικές μου ασκήσεις, δυο τρία vocalises, το σταυρό μου και φύγαμε!
Στο χώρο του λυρικού θεάτρου τα πράγματα πλέον είναι δύσκολα παντού. Ίσως στο εξωτερικό να υπάρχει ένα αβαντάζ λόγω του μεγαλύτερου αριθμού των λυρικών θεάτρων. Η οικονομική κρίση που μας έχει γονατίσει τα τελευταία χρόνια δεν είναι μόνο δικό μας “προνόμιο”. Υπάρχει σε όλη την Ευρώπη σε λανθάνουσα μορφή, ακόμα και στις χώρες που θεωρούνται ακόμα δυνατές… και χτυπάει κατά πρώτον την τέχνη.
Σε σχέση με το εξωτερικό, όπου είχα την ευκαιρία να δουλέψω, οι συνθήκες δουλειάς στην Ελλάδα είναι ακόμα πιο δύσκολες. Δεν είναι μόνο η έλλειψη χρημάτων είναι και θέμα οργάνωσης σε μεγάλο βαθμό. Οι ευκαιρίες είναι λίγες, κακά τα ψέματα.
Οι δυσκολίες της κρίσης όμως οδήγησαν στο να αναζητηθούν διέξοδοι έξω από τους κλασσικούς χώρους και φορείς της όπερας, εξειδικεύοντας λίγο την κουβέντα στο είδος που υπηρετούμε εμείς. Η ευτυχής συνέπεια ήταν να εμφανιστούν προσπάθειες ανθρώπων που με τεράστιο όγκο προσωπικής δουλειάς και ανύπαρκτης τις περισσότερες φορές χρηματικής υποστήριξης, παρουσίασαν και παρουσιάζουν σε εναλλακτικές σκηνές το ρεπερτόριο αυτό, το όχι και πολύ γνωστό στο ευρύ κοινό. Το αποτέλεσμα μιας τέτοιας προσπάθειας είναι και η “Ωραία Ελένη”.
Στη μέχρι τωρα πορεία μου, ξεχωριστή θέση στην καρδιά μου έχουν, εκτός από την Ωραία Ελένη, η Κάρμεν του Μεγάρου Μουσικής Θεσσαλονίκης όπου πρωταγωνιστούσα, η Μπατερφλάϊ της ΕΛΣ σε σκηνοθεσία Νίκου Πετρόπουλου, η παραγωγή Διδώ και Αινείας πάλι σε σκηνοθεσία Παναγιώτη Αδάμ που είχε ανέβει πριν από δύο σαιζόν στο θέατρο Βικτώρια, καθώς και η Ηλέκτρα του R. Strauss στο θέατρο Cottbus στην Γερμανία.
Το οπερατικό ρεπερτόριο έχει αμύθητους θησαυρούς, υπέροχες προκλήσεις που σε κάνουν να χάνεις τον ύπνο σου από την λαχτάρα να τους τραγουδήσεις!
Το λυρικό θέατρο δεν αφορά περιορισμένο κοινό. Η όπερα ήταν κατ’αρχήν λαϊκό είδος… στην πορεία χάθηκε αυτός ο χαρακτήρας της και θεωρήθηκε προνόμιο των ολίγων και πλουσίων. Πιστεύω ότι ο τρόπος με τον οποίο επικοινωνείται πλέον η όπερα στον κόσμο είναι πολύ άμεσος και προσιτός στον καθέναν από εμάς. Χαρακτηριστικό παράδειγμα οι εξωτερικές δράσεις της ΕΛΣ καθώς και οι προσπάθειες των ανεξάρτητων ομάδων όπως η δική μας. Η ανταπόκριση του απλού κοινού, ακόμα και των μη μυημένων είναι τεράστια και πολλές φορές συγκινητική!
Στην Ελλάδα είναι δυσκολο να «ανθοφορήσει» η όπερα και σε άλλους χώρους εκτός από τη Λυρική Σκηνή καθώς απουσιάζουν τα χρήματα. Η έλλειψη παιδείας είναι άλλος ένας σοβαρός λόγος για να μην συμβαίνει αυτό στον επιθυμητό βαθμό. Όμως η ιδιωτική πρωτοβουλία, η τρέλα και η αγάπη μερικών ανθρώπων που με μεγάλο κόστος σε όλα τα επίπεδα τολμούν να επιδιώκουν και να διεκδικούν τις προϋποθέσεις αυτής της ανθοφορίας, είναι πολύ θετικό και παρήγορο σημάδι!
Όταν δεν τραγουδάω ασχολούμαι με τη χειροτεχνία! Πλέκω ακατάσχετα!
Μετά την «Ωραία Ελένη» έρχεται την άνοιξη η επανάληψη της Ηλέκτρας στο θέατρο του Cottbus για την οποία ανυπομονώ!
