Κουνέλλης – Μυταράς: Τέλος εποχής
Ο σχεδόν ταυτόχρονος θάνατος του Γιάννη Κουνέλλη και του Δημήτρη Μυταρά ήταν διπλό χτύπημα για τον κόσμο της τέχνης, τόσο της ελληνικής όσο και της παγκόσμιας, καθώς και οι δύο αυτοί εικαστικοί σηματοδότησαν με το έργο τους τις καλλιτεχνικές εξελίξεις κατά τη διάρκεια της πολιτιστικής έκρηξης της δεκαετίας του ’60.
Από τους πρωτεργάτες της «φτωχής τέχνης», της Arte Povera, ο εγκατεστημένος από την ηλικία των 20 ετών στη Ρώμη Γιάννης Κουνέλλης ανανέωσε με αποφασιστικό τρόπο το εικαστικό λεξιλόγιο, διέρρηξε από την πρώτη του κιόλας έκθεση τα στενά πλαίσια του κάδρου, με στόχο να εμπλέξει τους θεατές ως συστατικό στοιχείο του ολοκληρωμένου έργου τέχνης. Στοχαστικός, αντιμετώπιζε στις επιβλητικές εγκαταστάσεις του, τις φαινομενικά «ψυχρές» και σιωπηλές, με απέραντη τρυφερότητα τον κόσμο της φτώχειας, τον κόσμο της εργασίας, τις αναμνήσεις των δύσκολων χρόνων της παιδικής και εφηβικής του ηλικίας στον Πειραιά.
Την ίδια εποχή, στην Αθήνα, ο Δημήτρης Μυταράς, έχοντας ολοκληρώσει τις σπουδές του πλάι σε σπουδαίους δασκάλους, τον Παπαλουκά και τον Μόραλη, άνοιγε τα φτερά του για να κατακτήσει σταδιακά ένα προσωπικό ιδίωμα, που από έναν πολιτικά προσανατολισμένο και σε περιορισμένη χρωματική κλίμακα ρεαλισμό, απότοκο των χρόνων της δικτατορίας, θα τον οδηγήσει στα χαρακτηριστικά εξπρεσιονιστικά, έντονα χρωματικά έργα του, που θα τον καθιέρωναν ως έναν από τους πλέον αναγνωρίσιμους νεοέλληνες ζωγράφους.
Δουλεύοντας παράλληλα για το θέατρο, ο Μυταράς θα αφιερώσει μεγάλο μέρος της ενεργητικότητάς του στην εκπαίδευση των νέων, τόσο στην ΑΣΚΤ όσο και στο εργαστήρι που δημιούργησε στη γενέτειρά του, τη Χαλκίδα. Η εκλογή του ως μέλους της Ακαδημίας Αθηνών –και στη συνέχεια η άκαμπτα γραφειοκρατική απόφαση των «αθανάτων» να τον διαγράψουν γιατί δεν μπορούσε να παρευρίσκεται στις εργασίες της– συνέπεσε με την μεγάλη περιπέτεια της υγείας του, που σταδιακά θα τον βύθιζε, αυτόν τον λάτρη του χρώματος, στο απόλυτο σκοτάδι, γεμίζοντας με πίκρα τα τελευταία χρόνια της ζωής του.
Ο ταυτόχρονος θάνατος των δύο εικαστικών σηματοδοτεί ένα «τέλος εποχής», καθώς η γενιά της δεκαετίας του ’60, που ανανέωσε αποφασιστικά την τέχνη, προσδίδοντάς της έντονο κοινωνικό και πολιτικό περιεχόμενο, αποχωρεί σταδιακά από το προσκήνιο. Τα έργα τους, όμως, μένουν για πάντα μαζί μας, διαρκής πηγή απόλαυσης και προβληματισμού. Έτσι που αυτός «ο θάνατος, θάνατος δε λογιέται»…
