Θυρανοίξια της Λυρικής Σκηνής στο Φάληρο (με βάρκα την ελπίδα)

Περπατώντας στο υδάτινο κανάλι του Ρένζο Πιάνο, η θαλασσινή αύρα παρασύρει τον ήχο από τα κομπρεσέρ στα βάθη του πάρκου. Τέσσερις μέρες πριν την παράδοση του Κέντρου Πολιτισμού του Ιδρύματος Σταύρος Νιάρχος στο Δημόσιο και με τις τελευταίες εργασίες να συμβαίνουν κάτω από το φως του μεσημεριού, η Νέα Λυρική Σκηνή δηλώνει πρώτη το παρών στη φαληρική ακτή.

Ο Γιώργος Κουμεντάκης, στην παρθενική του εμφάνιση μετά την ανάληψη των καθηκόντων ως καλλιτεχνικός διευθυντής του οργανισμού αρχίζει να δημιουργεί ένα ζωντανό τοπίο για τις υπερσύγχρονες – και προς το παρόν άδειες – αίθουσες του κτηριακού συγκροτήματος του Φαλήρου.

Περισσότερες από 320 μικρές και μεγάλες παραγωγές και παράλληλες εκδηλώσεις (σχεδόν μια για κάθε μέρα του χρόνου) θα βρουν στέγη από τον προσεχή Οκτώβριο στην πλήρη ανάπτυξη του χειμερινού προγραμματισμού της περιόδου 2017-2018· με πανηγυρική πρεμιέρα την «Ηλέκτρα» του Ρίχαρντ Στράους σε σκηνοθεσία του Γιάννη Κόκκου και την κορυφαία Ελληνίδα μεσόφωνο Αγνή Μπάλτσα (που ποτέ στο παρελθόν δεν έχει συνεργαστεί με την ΕΛΣ) στο ρόλο της Κλυταιμνήστρας. Αναγγέλλοντας επιπλέον τη συνεργασία με διεθνείς Ελληνες όπως ο Θόδωρος Τερζόπουλος, ο Γιάννης Χουβαρδάς και ο Δημήτρης Παπαϊωάννου (με τον οποίο είναι άρρηκτα συνδεδεμένος σε δημιουργικό επίπεδο), ο Γιώργος Κουμεντάκης εξέθεσε το οραματικό πλαίσιο μέσα στο οποίο αναμένεται να κινηθεί η Λυρική Σκηνή κατά τη διάρκεια της τριετούς θητείας του: Η τόνωση της ελληνικής δημιουργίας μέσα από αναθέσεις έργων που θα ενταχθούν σε συγκεκριμένους θεματικούς άξονες, η ανάδειξη της παράδοσης της ελληνικής όπερας, η επένδυση στις «υγιείς, εγχώριες δυνάμεις» και η καταφυγή σε σημαντικές μετακλήσεις «μόνο όταν αυτό κρίνεται αναγκαίο», ο εμπλουτισμός του σώματος των μονωδών, η συνεργασία με Ελληνες δημιουργούς που διαθέτουν διεθνές εκτόπισμα καθώς και η συνομιλία της Λυρικής με το παγκόσμιο γίγνεσθαι του λυρικού θεάτρου, οι συμπαραγωγές με άλλους κρατικούς θεσμούς και η καλλιέργεια μιας βαθιάς σχέση με την κοινωνία. Όλοι αυτοί οι σχεδιαστικοί άξονες θα οργανώσουν, κατά τον κ. Κουμεντάκη, ένα τοπίο «υψηλού επιπέδου τέχνης, χωρίς δογματισμούς και συντηρητισμούς».

_{Η Κεντρική Σκηνή της ΕΛΣ στο Κέντρο Πολιτισμού του Ιδρύματος Σταύρος Νιάρχος.} 

Μέσα στο Μάρτιο, παράλληλα με τη μετακόμιση της ΕΛΣ στις νέες εγκαταστάσεις (διαδικασία που θα ολοκληρωθεί τον Ιούλιο) θα δοθεί και το εναρκτήριο λάκτισμα για τον ανοιξιάτικο προγραμματισμό. Εν είδει δοκιμαστικής περιόδου, τρεις παραγωγές θα κάνουν ποδαρικό στο κτήριο του ΚΠΙΣΝ: Η πολυαναμενόμενη χορογραφική σύμπραξη του Αντώνη Φωνιαδάκη ( διευθυντή του Μπαλέτου της Λυρικής) με τον κορυφαίο Γάλλο χορογράφο και χορευτή Μπενζαμέν Μιλπιέ και τον Βρετανό σταρ του χορού Ντάγκλας Λη στα «Τοπία» (πρεμιέρα 31/3), ο «Μάκβεθ» του Τζουζέπε Βέρντι σε σκηνοθεσία του Λορέντσο Μαριάνι και μουσική διεύθυνση του Λουκά Καρυτινού (πρεμιέρα 23/4) και ο «Ερωτόκριτος» του Κορνάρου (πρεμιέρα 5/5) σε εκδοχή μιούζικαλ από τον Δημήτρη Μαραμή υπό τις σκηνοθετικές οδηγίες του Κωνσταντίνου Ρήγου.

_{Πλάνο από τον «Ερωτόκριτο» σε σύνθεση Δημήτρη Μαραμή και σκηνοθεσία Κωνσταντίνου Ρήγου/credit Κωνσταντίνος Ρήγος}

Η σύγχρονη προσέγγιση του «Ερωτόκριτου» θα είναι και το πρώτο δείγμα δουλειάς της Εναλλακτικής Σκηνής της Λυρικής, υπό τη διεύθυνση πλέον του σκηνοθέτη Αλέξανδρου Ευκλείδη. «Θα δώσουμε χώρο στην ελεύθερη σκηνή – από την οποία οι περισσότεροι έχουμε προέλθει – που ζει σε συνθήκες οικονομικής ασφυξίας» τόνισε ο ίδιος, παρουσιάζοντας τον πλούσιο όσο και, ανοιχτό σε προκλήσεις, προγραμματισμό της. Από τη Λένα Πλάτωνος που υπογράφει μια animated όπερα για παιδιά με τίτλο «Το αηδόνι του αυτοκράτορα», στην πρώτη λυρική, επί ελληνικού εδάφους, σκηνοθεσία της Κατερίνας Ευαγγελάτου πάνω στο ιστορικό «Ζ» σε σύνθεση του Μηνά Μπορμπουδάκη αλλά και τη λοξή ματιά στο κλασικό του Βάγκνερ «Το λυκόφως των Θεών», που εδώ μετανομάζεται σε… «Λυκόφως των χρεών» σε σκηνοθεσία του Αλέξανδρου Ευκλείδη και σύνθεση του Χαράλαμπου Γωγιού. Το εύρος προγραμματισμού της Εναλλακτικής Σκηνής μοιάζει ανεξάντλητο, συμπεριλαμβάνοντας φεστιβάλ και εκδηλώσεις ου θα εγκαινιαστούν μέσα στην Ανοιξη που ήδη καλπάζει: Ημέρες Λατρευτικής Μουσικής, Ημέρες Μουσικού Θεάτρου, Ρετρομάνια, Διεθνές Φεστιβάλ Πιάνου, Συμπαραγωγές με ομάδες Μουσικού Θεάτρου καθώς και προγράμματα σε συνεργασία με κοινωνικές δομές και εκπαιδευτικά ιδρύματα.

_{Ο Ντάγκλας Λι, ένας εκ των τριών χορογράφων που θα συνεργαστούν για τα «Τοπία» την πρώτη παράσταση της δοκιμαστικής περιόδου της ΕΛΣ.} 

Το νέο, από κάθε άποψη, ξεκίνημα της Λυρικής Σκηνής, παραδομένο στην αισιοδοξία – που χαρακτηρίζει κάθε καινούργια αρχή – συμβαίνει ωστόσο κάτω από παλιά βάρη. Το έλλειμμα 3.1 εκατομμυρίων ευρώ που αναφέρεται σε οφειλές προς τρίτους (ενοίκια, προμηθευτές, αμοιβές καλλιτεχνών) δεν είναι ο μοναδικός πονοκέφαλος της νέας διοίκησης. Η τακτική επιχορήγηση της ΕΛΣ που αγγίζει τα 12.5 εκατομμύρια ευρώ δεν κρίνεται επαρκής για την κάλυψη των αναγκών της. Δεδομένου ότι η επιχορήγηση χρηματοδοτεί εξ ολοκλήρου την μισθοδοσία του οργανισμού (στο δυσθεώρητο ποσό των 12.5 εκατομμυρίων ευρώ δηλαδή), προκύπτει η αδυναμία της ΕΛΣ να καλύψει τις λειτουργικές ανάγκες των νέων εγκαταστάσεων που υπολογίζονται σε 4.5 εκατομμύρια ευρώ· ζητώντας από φέτος έκτακτη ενίσχυση από το Υπουργείο Πολιτισμού.

Εν ολίγοις, η Εθνική Λυρική Σκηνή χρειάζεται ετήσια επιχορήγηση της τάξης των 17 εκατομμυρίων ευρώ για να είναι βιώσιμη. Κατά συνέπεια, οι παραγωγές της ΕΛΣ θα χρηματοδοτούνται εις διπλούν από τους θεατές της τόσο εμμέσως (δια της φορολογίας) όσο και απευθείας (μέσω των εισιτηρίων) αφού όπως παραδέχθηκε ο νέος καλλιτεχνικός διευθυντής της, προσβλέπει στην προσέλευση και στο θεσμό της χορηγίας. Παρά τη, μάλλον μακρά, λίστα με τα οικονομικά προβλήματα, ο Γιώργος Κουμεντάκης επιμένει να εμφανίζεται καθησυχαστικός, επαφίωντας τις ελπίδες του «στην έλευση του νέου οικονομικού – διοικητικού διευθυντή που θα βάλει τα πράγματα στη θέση τους».

_{Ο νέος καλλιτεχνικός διευθυντής της ΕΛΣ, Γιώργος Κουμεντάκης.} 

Οι αιχμές του προς τον προηγούμενο καλλιτεχνικό διευθυντή Μύρωνα Μιχαηλίδη που ήταν διάσπαρτες στην ομιλία του – παρότι δεν αναφέρθηκε προσωπικά σε αυτόν – κορυφώθηκαν στη φράση πως «οι διευθυντές των καλλιτεχνικών οργανισμών δεν πρέπει να παραμένουν στη θέση τους για περισσότερες από δύο θητείες για αυτονόητους λόγους». Με το ίδιο ύφος, ο κ. Κουμεντάκης αναφέρθηκε και στους νέους συνεργάτες του από την Εθνική Βιβλιοθήκη, καλώντας τους «σε κοινό όραμα» μολονότι η κουλτούρα συνεργασίας δεν είναι ενσωματωμένη στα ελληνικά ήθη.

Ο, άρτι διορισθείς, καλλιτεχνικός διευθυντής ανήγγειλε επίσης το σχεδιασμό ενός οργανογράμματος για τη Λυρική «στα πρότυπα των διεθνών λυρικών θεάτρων», ξεκαθαρίζοντας πως εξαιτίας αυτού δεν απειλούνται, ούτε αλλάζουν τα εργασιακά δεδομένα στους κόλπους του οργανισμού.

Αναλυτικά το πρόγραμμα της Εναλλακτικής Σκηνής της Εθνικής Λυρικής Σκηνής καθώς και το πρόγραμα της δοκιμαστικής περιόδου: