Ο Κυανοπώγωνας στη Via Crucis στην Εναλλακτική Σκηνή της ΕΛΣ στο ΚΠΙΣΝ
Την Πέμπτη 6 Απριλίου στις 20.30, η μοναδική όπερα του Μπέλα Μπάρτοκ “Ο πύργος του Κυανοπώγωνα” γίνεται η πλατφόρμα για την προσέγγιση του θέματος του θείου και του ανθρώπινου πάθους, από τον πιανίστα Γιώργο Κωνσταντίνου στην Εναλλακτική Σκηνή της Εθνικής Λυρικής Σκηνής στο ΚΠΙΣΝ.
Σε μια παράλληλη ανάγνωση της πορείας του Κυανοπώγωνα και της Via Crucis, της πορείας του Ιησού προς τον Γολγοθά, ο πιανίστας Γιώργος Κωνσταντίνου ανασυνθέτει το υλικό των Μπάρτοκ και Λιστ, για έναν απρόσμενο συνδυασμό οργάνων: πιάνο, πριόνι και σφυρί. Το πριόνι μεταφράζει μουσικά τους λυγμούς των συζύγων του Κυανοπώγωνα, αλλά και το θρήνο για τα Πάθη του Ιησού.
Ο διακεκριμένος πιανίστας Γιώργος Κωνσταντίνου, σημειώνει: “Όπως ο Ιησούς στο Δρόμο του Σταυρού, έτσι και ο Κυανοπώγωνας περνάει ένα Γολγοθά, κουβαλάει ένα σταυρό. Το τέλος του είναι κατά κάποιο τρόπο προδιαγεγραμμένο, ενώ την πορεία του υπάρχουν οι πόρτες-σύμβολα, όπως αντίστοιχα οι στάσεις στην πορεία του Ιησού. Υπάρχει ένα στοιχείο οικειοθελούς παράδοσης στη μοίρα. Ο Κυανοπώγωνας αποδέχεται αυτό που του συμβαίνει, δεν προσπαθεί να το πολεμήσει. Και τα δύο μουσικά έργα έχουν ένα σκοτεινό μουσικό θέμα, όπου ενυπάρχει το στοιχείο του θρήνου. Αυτόν ακριβώς επιχειρεί να αποδώσει η εισαγωγή του πριονιού στη μεταγραφή που θα ακουστεί. Στον Κυανοπώγωνα ξεπροβάλλει κατά διαστήματα ένας λυγμός, ένας αναστεναγμός πίσω από τις κλειστές πόρτες, όπου βρίσκονται οι προηγούμενες γυναίκες του κεντρικού χαρακτήρα. Το πριόνι αναπαράγει με εκπληκτική ακρίβεια το ηχόχρωμα του λυγμού• θυμίζει την ανθρώπινη φωνή, παράλληλα όμως και κάτι απόκοσμο που στοιχειώνει.
Αρχικά υπήρξε, επίσης, η σκέψη για τη χρήση σφυριού πάνω σε δοκάρι, ανεξάρτητα από το πριόνι. Εντέλει αποφασίστηκε ο ίδιος μουσικός να εναλλάσσει το παίξιμο του πριονιού με το δοξάρι του, με την κρούση του σφυριού πάνω στο ίδιο το πριόνι. Η χαρακτηριστική σκληρότητα της κρούσης του σφυριού η οποία, όμως, μπορεί να αποδώσει πλούτο χρωματισμών ανάλογα με τη δύναμη που θα του ασκηθεί, λειτουργεί στην περίπτωση αυτή ως αντίβαρο του κλάματος. Δημιουργείται, έτσι, άλλοτε ένας πολύ ρεαλιστικός ήχος καρφώματος, και άλλοτε ένας πιο μελωδικός ήχος. Στο έργο του Λιστ, η μουσική χωρίζεται, κατά κάποιο τρόπο, σε δύο μέρη: στα χορωδιακά που παραπέμπουν σε παλαιότερη μουσική, εξίσου γοητευτική αλλά πιο απλή στη δομή της, και στα πιο χρωματικά και σκληρά, εκ διαμέτρου αντίθετα με τα πρώτα. Ο ρόλος του καθενός από τα όργανα διαφοροποιείται ανάλογα. Η επιλογή των αποσπασμάτων από το κάθε έργο έγινε με γνώμονα την ανάδειξη της κοινής τους πορείας• αυτός είναι και ο λόγος που από το Δρόμο του Σταυρού τελευταίο ακούγεται το θέμα της αποκαθήλωσης και παραλείπονται τα επόμενα, σε αναλογία με το τέλος του Κυανοπώγωνα”.